Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ: "Σημειώσεις για ιχνογραφίες και ιχνηλατήσεις"
Γνωστικά Πεδία (Οδηγία 2005/36/ΕΚ): Αρχιτεκτονική Σύνθεση/Δημιουργία.
Γενικές ικανότητες (βάσει παραρτήματος διπλώματος): Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών, Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις, Λήψη αποφάσεων, Αυτόνομη εργασία, Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών, Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα, Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου, Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής, Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

[Ανάλυση, Σύνθεση]

Βασικός στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει κάποιες από τις πιο σύγχρονες προσεγγίσεις και ορισμούς στον τομέα τον αναπαραστάσεων και τον κόσμο των εικόνων. Αναπτύσσοντας προβληματισμούς, κριτική στάση και παρέχοντας τα βασικά εργαλεία για την “ανάγνωση” και την “ερμηνεία” των εικόνων σε αυτό διερευνάται η χρήση των σχεδίων ως μεταφορείς ιδεών, εννοιών και μηνυμάτων. Στο μάθημα προστίθεται φέτος ο υπότιτλος  “Σημειώσεις για ιχνογραφίες και ιχνηλατήσεις”, καθώς αυτό παρουσιάζεται μέσα από τη μορφή σημειωματαρίων που πραγματοποιούν οι σπουδαστές/τριες. Στόχος είναι να συνδεθεί η θεωρία, με την πράξη και αντιστρόφως με τρόπο δημιουργικό και εμπειρικό. Οι θεματικές ενότητες έχουν κάθε φορά μια διαφορετική αφετηρία - κείμενα, εγκατάσταση-βίωμα, σχέδια, βίντεο, παρουσίαση, διάλογο, εικόνες – με μια επιμελημένη και πλουραλιστική προσέγγιση ικανή να τραβήξει την προσοχή και το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων/ουσων, να δημιουργήσει κίνητρα, καινούργιες εικόνες, θέσεις και, ως εκ τούτου, εμβάθυνση στη θεωρία και την ιστορία των αναπαραστάσεων.

 

Με το τέλος του μαθήματος  οι φοιτητές /-ριες θα είναι σε θέση να  γνωρίζουν:

·        Βασικές πτυχές και τάσεις της θεωρίας των αναπαραστάσεων στις μέρες μας.

·        Χαρακτηριστικά της κριτικής και της ερμηνείας του έργου τέχνης και της αρχιτεκτονικής (απεικονίσεων).

·        Τη σημασία των σχεδίων ως μια άρρητη γλώσσα.

·        Βασική βιβλιογραφία και καλλιτεχνικές αναφορές στον τομέα

Οι γνώσεις, οι ικανότητες και οι δεξιότητες που οι φοιτητές αποκτούν με την ολοκλήρωση του μαθήματος σύμφωνα με την ταξινόμηση Bloom συνοψίζονται σε:

Μνήμη,  Κατανόηση, Ερμηνεία και εφαρμογή, Ανάλυση, Αξιολόγηση, Δημιουργικότητα βασισμένη εκφραστικά μέσα κάθε σπουδαστή/τριας αλλά και τις γνώσεις και τα εφόδια που έλαβε. Καθώς επίσης: Προγραμματισμός - διαχείριση χρόνου, Συναισθηματική εμπλοκή αλλά και Παροχή κινήτρων με στόχο το μάθημα να γίνει κομμάτι της ζωής τους, να βρουν σε αυτό προσωπικές διεξόδους και να διοχετεύσουν τα ταλέντα τους.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα οργανώνεται σε δέκα χαρακτηριστικές ενότητες-πτυχές των αναπαραστάσεων:

 

1.            Το τυφλό σχέδιο

2.            Mέσα-Έξω

3.            Πεδία σχέσεων

4.            Λέξεις & Διαγράμματα

5.            Στα όρια της γραφής

6.            Σχέδιο και εικόνα

7.            Μεταμορφώσεις και παραξενέματα

8.            Δυναμικές γεωγραφίες

9.            Συλλογικές χαρτογραφήσεις

10.          Χαρτογραφίες

 

Συγκεκριμένα οι αναπαραστάσεις και το σχέδιο παρουσιάζονται περισσότερο ως μια κοινή και λιγότερο ως μιας ακαδημαϊκής γλώσσας ή κάποιου εργαλείου που απαιτεί υψηλές δεξιότητες ή που χρησιμοποιείται προπαρασκευαστικά για άλλες τέχνες. Σε αυτό τα σκίτσα και τα διαγράμματα μακριά από τις στυλιζαρισμένες κατηγοριοποιήσεις λειτουργούν ως μορφές επικοινωνίας, διερευνήσεων αλλά και έμπρακτων νέων αφηγήσεων.

 

Δοκιμάζεται η ρήξη ή η αποσύνδεση του σχεδίου από κάποιο υπάρχον είδωλο και την πιστή του απεικόνιση. Σε αυτές τις διερευνήσεις το σχέδιο να εμφανίζεται αυτόνομο, ως “χειρονομία”, σαν μια έκφραση ενός σώματος που συχνά αγνοούμε, ενώ παράλληλα εξετάζεται η απεικόνιση του αόρατου, του άυλου, των σχέσεων και των αισθήσεων.

 

Από το σχέδιο άρρηκτα συνδεδεμένο με την όραση στο “τυφλό σχέδιο”, τους “χάρτες των αισθήσεων”, τη μνήμη αλλά και την αντιοπτικοκεντρική κουλτούρα σχολιάζονται επίσης φαινόμενα όπως τα “σμήνη” των εικόνων στον ψηφιακό κόσμο της“κοινωνίας της διαφάνειας”.  “Από τη μίμηση στη μέθεξη”, το σχέδιο από “αντικείμενο σε δράση”, στην προσέγγισή του σαν μια “εκτός τόπου εμπειρία” και “μορφοποιητική δύναμη”, αλλά ακόμη και σαν “πρόθεση χωρίς πρόθεση” οι αναπαραστάσεις από αντικείμενα παρουσιάζονται και ως διαδικασίες.

 

Το πέρασμα από την ατομική στη συλλογική γραφή είναι άλλο ένα βασικό χαρακτηριστικό που εξετάζεται. Οι σύγχρονες, κατά βάση ψηφιακές, αναπαραστάσεις ως συλλογικά εργαλεία σχεδιασμού και χαρτογραφήσεων είναι απρόβλεπτα ως προς το αποτέλεσμά τους, οριζόντια και μη ιεραρχικά ως προς τη χρήση τους. Τα συλλογικά ίχνη ως αφηγήσεις μακριά από την “προοπτική του πουλιού”, τον έλεγχο και την προσμονή ενός συγκεκριμένου αποτελέσματος έχουν την δυνατότητα καταγραφής, εντοπισμού νέων πεδίων, διαφορετικών τρόπων σχεδιασμού όπως επίσης σχολιασμού και νέων ερμηνειών.

 

Τέλος αναλύεται πως τα ψηφιακά μέσα με τον παραμετρικό σχεδιασμό στο πεδίο της αρχιτεκτονικής έχουν τροποποιήσει καθοριστικά τις αναπαραστάσεις. Ο τρόπος συγκρότηση τους, η δυναμική των μορφών και των σταθερότυπών (μοτίβα) τους και πως η γέννηση των διαφόρων γεωμετρικών συστημάτων απέχουν σημαντικά από την αναπαράσταση ως τελική στατική εικόνα.

 

Εκπαιδευτικές αρχές του μαθήματος:

 

- Ερμηνεία και κριτική σκέψη, με τη διαλεκτική χρήση διαφορετικών κειμένων

- Ισότητα, μεταξύ των συμμετεχόντων στο μάθημα, 

- Ανοικτότητα, εύκολη και ισότιμη πρόσβαση,

- Προσωποκεντρική διδασκαλία,  με γνώμονα κάθε σπουδαστή/τρια και την ιδιοσυγκρασία του/της,

- Ασκήσεις, με αφετηρία την αίθουσα και έχουν σαν στόχο την κατανόηση και την ερμηνεία.

-Πολυεπίπεδηπροσέγγιση: Project based learning, Problem  based learning, Performance.

-Συνδυασμένη μορφή εκπαίδευσης: ψηφιακής πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης και φυσική συνύπαρξη δασκάλου και σπουδαστών/τριων στην αίθουσα.

-Ελεύθερη έκφραση

-«Συνοδεία», η σημασία της υποστήριξη σε όλα τα στάδια της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

- Ομάδα βασισμένη στην έννοια της κοινό-τητας [Community based group].

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Οι φοιτητές και φοιτήτριες στο τέλος του μαθήματος εκπονούν μία ατομική εργασία με τη μορφή σημειωματάριου που περιλαμβάνει εικαστικές δημιουργίες και 10 μικρά κείμενα σχετικά με τις διδακτικές ενότητες.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Allen, Stan. Practice: architecture, technique and representation. Routledge, 2012.

Ares, P., and J. Rister. "Manual of Collective Mapping." (2013).

Barthes, Rolan. Cy Twombly: Works on Paper in The responsibility of forms, critical essays on music, art and representation. Trans. Richard Horward. Canada: Collins, 1985.

Bataille, Georges. Inner experience. Suny Press, 2014.

Cook, Peter. Drawing: the motive force of architecture. John Wiley & Sons, 2014.

Deleuze, Gilles. Pintura. El concepto de diagrama. Buenos Aires: Cactus, 2007.

Deleuze, Gilles, Pierre Felix Guattari, and José Vázquez Pérez. ‘Ριζώματα” στο Καπιταλισμός και σχιζοφρένεια - 2. Χίλια Πλατώματα. Πλέθρον, 2017.

Derrida, Jacques, and Musée du Louvre. Memoirs of the blind: The self-portrait and other ruins. Chicago: University of Chicago Press, 1993.

Lomme, Freek, and Brian Holmes. An Atlas of Agendas: Mapping the Power, Mapping the Commons. Bureau d'Études, 2014.

Marchand-Zanartu, Nicole, and Marie-Haude Caraës. Images de pensée. Réunion des Musées nationaux, 2011.

Miralles, Enric. "Things seen without beginning or end."

Moraza, Jose Luís. Oteiza Laboratorio de Papeles: El reverso del dibujo: Notas sobre la noción de proyecto en 840 esbozos de Oteiza. Navarra: Foundación Museo Oteiza, 2006.

Nancy, Jean Luc. 58 indicios sobre el cuerpo, extensión del alma, Trad. Daniel Alvaro. Agrentina, La cebra, 2010.

Nancy, Jean Luc. The pleasure in drawing. Trans. Philip Armstrong. New York: Fordham University Press, 2013.

Rancière, Jacques. The future of the image. London: Verso, 2007.

Seguí de la Riva, Javier. "Desde dentro y desde fuera. Del todo a las partes y de las partes al todo." (2008).

Soriano, Federico. "Diagramas@." Fisuras de la cultura contemporánea 12, no. 1 (2002): 2.

Warburg, A., & Recht, R. (2010). L’Atlas mnémosyne. Institut national d’histoire de l’art.