Επιλογής στο εξαμ. 6, 8, ECTS: 3
Γενικές ικανότητες (βάσει παραρτήματος διπλώματος): Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών, Αυτόνομη εργασία, Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών, Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα, Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον, Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής, Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
[Γνώση, Κατανόηση, Αξιολόγηση]
Το μάθημα εξοικειώνει τους φοιτητές με την υλικότητα της αρχιτεκτονικής.
Μέσα από τη μελέτη κτιρίων, οικοδομικών επιφανειών και λεπτομερειών επιχειρείται η κατανόηση της δραστικότητας των υλικών και των ειδικών εφαρμογών τους. Απώτερος στόχος είναι η κατάδυση στο δυναμικό νόημα της αρχιτεκτονικής ύλης και στις συνάψεις του με τα θεμελιώδη στοιχεία του φυσικού κόσμου.
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και φοιτήτριες:
· Θα έχουν μεγαλύτερη και βαθύτερη γνώση των υλικών δόμησης.
· Θα έχουν κατανοήσει τις συνέχειες και ρήξεις στη χρήση των υλικών σε συγκεκριμένες περιόδους της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.
· Θα έχουν την δυνατότητα να προσεγγίζουν υλικά δόμησης και ειδικές επεξεργασίες τους όχι μόνο ως προς τις τεχνικές τους ιδιότητες αλλά και σε σχέση με τις εκφραστικές τους δυνατότητες, το σημασιολογικό τους εύρος και τις συμβολικές φορτίσεις τους
· Θα έχουν γνωρίσει το έργο και την σχεδιαστική φιλοσοφία διακεκριμένων αρχιτεκτόνων του 20ου αιώνα.
Το μάθημα είναι θεωρητικό και αποτελείται από διαλέξεις με εκτεταμένη παρουσίαση οπτικού υλικού. Εκτός από την εβδομαδιαία διάλεξη περιλαμβάνει συζήτηση και προφορικό ή γραπτό σχολιασμό συγκεκριμένων ζητημάτων από τους φοιτητές.
Στη πορεία του μαθήματος εξετάζεται θεματικά ο χειρισμός των υλικών και των εφαρμογών τους στην αρχιτεκτονική. Η εξέταση αυτή δεν περιορίζεται στις φυσικές ιδιότητες και τεχνικές συμπεριφορές των υλικών, αλλά εκτείνεται στην ιστορική τους διαδρομή, στις αναφορές και τους συμβολισμούς τους.
Το μάθημα εστιάζεται σε βασικά υλικά (πέτρα, πηλός, σκυρόδεμα, ξύλο) με έμφαση στις αποκλίνουσες από τις συμβατικές αξιοποιήσεις τους που αποκαλύπτουν την πλήρη εμβέλεια του κάθε υλικού. Αναλύονται προσεγγίσεις όπου η υλικότητα αποτελεί προνομιακό δίαυλο της αρχιτεκτονικής φαντασίας. Μέσα από έργα των L. Kahn, A. Aalto, S. Lewerentz, C. Scarpa, Δ. Πικιώνη, P. Zumthor, E. Miralles, Herzog& deMeuron, R. Piano, K. Kuma, Ensamble Studio, Wang Shu κ.α. παρουσιάζεται η δυναμική της υλικής επεξεργασίας στην παραγωγή νοημάτων κι εκφραστικών υπερβάσεων.
Η διερεύνηση της ποιητικής των αρχιτεκτονικών υλικών επικεντρώνεται ακριβώς στην υπέρβαση των τετριμμένων τεχνικών κι αισθητικών ρόλων τους. Προσπαθεί να εντοπίσει τις στιγμές εκείνες κατά τις οποίες οι υλικές διατάξεις καταφέρνουν να μας επανασυνδέουν με τις συντεταγμένες των κοσμικών διεργασιών και με στοιχειακές δυνάμεις που η δράση τους έχει απωθηθεί από το σύγχρονο οπτικό πεδίο.
Το μάθημα αποτελείται από σειρά διαλέξεων και συζητήσεων.
Είναι υποχρεωτική η συστηματική παρακολούθησή του και η δημιουργική συμμετοχή σε αυτό. Μικρές ασκήσεις κατανόησης κι εμβάθυνσης στα θέματα των διαλέξεων θα συνυπολογιστούν στην τελική αξιολόγηση. Επιπλέον θα ζητηθεί η εκπόνηση σύντομης ατομικής εργασίας (περίπου 1500 λέξεις) που θα εστιάζεται στην κριτική ανάγνωση των υλικών χαρακτηριστικών υφιστάμενων κτιρίων. Η εργασία θα αξιολογηθεί ως προς την ανάπτυξη του θέματος της, την χρήση βιβλιογραφίας, και την σαφήνεια και ακρίβεια της γλωσσικής έκφρασης.
Cadwell, M. Strange details. The MIT press, 2007.
Cohen, J. Stone, an ecology of the inhuman, UniversityOf Minnesota Press, 2015.
Deplazes, A (ed). Constructing Architecture: materials processes structures (a Handbook), Birkhäuser, 2005
Forty, A. Concrete and culture: a material history, Reaktion Books, 2016
Frampton, K. Studies in Tectonic Culture.TheMITpress, 1995.
Leatherbarrow, D., Mostafavi, M. On Weathering. The MIT press, 1993.
Lloyd Thomas, K.(ed) Material matters: Architecture and material practice. Routledge, 2007.
Pallasmaa, J. The eyes of the skin: Architecture and the senses, Wiley-Academy, 2005
Κουτούπης, Γ. Οικοδομική - ΒΙΑ - Αρχιτεκτονική, Εκδόσεις Ζήτη, 2008
Μανωλίδης, Κ. ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΟ, κείμενα για την ύλη της αρχιτεκτονικής, Εκδόσεις ΝΗΣΟΣ, 2017
http://www.sze.hu/~eptansz/Deplazes_Constructing_Architecture.pdf
https://jeremytill.s3.amazonaws.com/uploads/post/attachment/22/2001_The_Future_is_Hairy.pdf
http://iris.nyit.edu/~rcody/Thesis/Readings/Pallasmaa%20-%20Hapticity%20and%20Time.pdf