Η έρευνα ξεκίνησε παρατηρώντας τις πρακτικές στο ελεύθερο κάμπινγκ (camping). Ακολουθώντας τη μέθη της επιλεγμένης λιτής ζωής, όπως αυτή αναλύεται στη θεωρία της από-ανάπτυξης, ο κατασκηνωτής, παίρνοντας τον ρόλο του ανώνυμου αρχιτέκτονα, συλλέγει τα φυσικά υλικά από το περιβάλλον του και κατασκευάζει το προσωρινό του σπίτι στην παραλία. Στην ανώνυμη αρχιτεκτονική οι συλλέκτες-δημιουργοί χρησιμοποιούν μεθοδολογίες και πρακτικές, είτε από επιλογή, είτε ασυνείδητα και άλλοτε για βιοποριστικούς σκοπούς, που υπόκεινται σε μορφές τέχνης. Τα τεχνήματα τους ενσωματώνουν όρους που σχετίζονται με την επανάχρηση, τον αυτοσχεδιασμό, τη συναρμολόγηση, δίνοντας έμφαση στο παράδο WWξο και την πρακτικότητα έναντι του μινιμαλισμού και της εκλεπτυσμένης αρχιτεκτονικής. Γι’ αυτές τις πρακτικές μίλησε ο ανθρωπολόγος Λέβι Στρος (Levi-Strauss) με τον όρο «bricolage» που πρωτοαναφέρθηκε το 1962, και ο Αρχιτέκτονας Τσαρλς Τζένκς (CharlesJencks) με τον όρο «adhocism» που εισήχθη στην Αρχιτεκτονική το 1968. Έτσι, αντλώντας έμπνευση από τους ανώνυμους αρχιτέκτονες και, κυρίως από τους κατασκηνωτές, που ενσωματώνουν τις διαδικασίες και θεωρίες που προανέφερα, οδηγήθηκα στην αναλογία με την πόλη. Όπως ο κατασκηνωτής συλλέγει τα φυσικά υλικά από την παραλία και φτιάχνει τα προσωρινά του έπιπλα , έτσι και εγώ μάζεψα τα βιομηχανικά υλικά και αντικείμενα από τους δρόμους της πόλης και έφτιαξα τα έπιπλα του σπιτιού μου, ακολουθώντας τους παραπάνω όρους ως μεθοδολογία μου.
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
από-ανάπτυξη, bricolage, adhocism, assemblage, ελεύθερο καμπινγκ, ανώνυμο κτίσμα, τέχνημα, εύρημα, επανάχρηση, επαναξιολόγηση, επαναπροσδιορισμός, ανακύκλωση, παράδοξο, συναρμογή, συναρμολόγηση, μεταποίηση, μέλος.
απομεινάρι, υπόλειμμα, φύρα, θραύσμα.
Επιβλέπων: Κοτιώνης Ζήσης
Αριθμός Αναφοράς: 889
Η παρούσα διπλωματική μιλάει για έναν άλλο χρόνο. Στον χρόνο αυτό τίποτα δεν εξαφανίζεται. Τίποτα δε φεύγει διά μαγείας από τα καζανάκια και τους σκουπιδοτενεκέδες μας προς άγνωστη κατεύθυνση. Όλα μένουν εκεί, στοιβαγμένα, εμβλήματα μιας κοινότητας που έρχεται. Και χορεύουμε γύρω τους, γύρω απ’ το υπέροχο τίποτα, ερωτευμένοι με τα σημάδια που δε σβήνει ο καιρός, αληθινοί οικολόγοι.
Εφαλτήριο της παρούσας εργασίας αποτέλεσε δοκίμιο-βίντεο του φιλοσόφου Slavoj Žižek, στα πλαίσια του ντοκιμαντέρ Examined Life. Εκεί, ο Ζίζεκ μιλάει για τη σχέση της ανθρωπότητας με τα απορρίμματά της, το πρόβλημα της σύγχρονης οικολογίας αλλά και πιθανές θεωρητικές διεξόδους. Το απόσπασμα, ξεκινάει με ένα γενικό πλάνο σε μια στοίβα σκουπιδιών και τον Ζίζεκ να λέει «Εδώ είναι που πρέπει να αρχίσουμε να αισθανόμαστε σαν στο σπίτι μας».
Όσον αφορά τώρα στο τελικό προϊόν της εργασίας, αυτό περιλαμβάνει ένα, εκπαιδευτικού χαρακτήρα, κέντρο ανακύκλωσης, διαλογής αλλά κυρίως προβολής σκουπιδιών. Σ’ αυτό προστίθεται η αγορά μεταχειρισμένων ειδών, εργαστήρια επεξεργασίας ανακυκλωμένων υλικών, συντήρησης κι επανάχρησης. Το τμήμα της αγοράς και τροφοδοτείται κυρίως από το κέντρο ανακύκλωσης. Επίσης το πρόγραμμα συμπληρώνουν φοιτητικές κατοικίες και κατοικίες των μελών που δουλεύουν εθελοντικά στο κέντρο, καθώς και γραφεία της εταιρίας ΜΜΜ του Βερολίνου, στην οποία ανήκει το οικόπεδο. Στο κέντρο χρησιμοποιείται ένα μοντέλο «βιομηχανικού τουρισμού» που βασίζεται σε εκείνο του αγροτουρισμού. Ο κάτοικος-επισκέπτης δηλαδή, συμμετέχει στις εργασίες ανακύκλωσης και ως αντάλλαγμα, μένει στις κατοικίες και έρχεται σε άμεση επαφή με την βιομηχανική ζωή, τις διαδικασίες και τα συστήματα ανακύκλωσης.
Στην εργασία αυτή επιχείρησα, πέρα από τις αρχιτεκτονικές και σχεδιαστικές προτάσεις, να αναζητήσω μια διαφορετική προσέγγιση στο σύγχρονο οικολογικό διάλογο. Ο φακός των απορριμμάτων, με τον οποίο εστίασα στην πόλη, πιθανά να ασκεί και μια γενικότερη ενδοσκόπηση όσον αφορά στην ουσία της ύπαρξης: τίποτα δεν χάνεται.
Επιβλέπων: Πανηγύρης Κωστής
Αριθμός Αναφοράς: 868
Διανύουμε μια νέα εποχή που δημιουργεί καινούργιες ανάγκες, νοσταλγεί ίσως, παλιές συνήθειες και αναζητεί εναλλακτικούς τρόπους εκτόνωσης. Ως παρατηρητές, και έχοντας αναδομήσει οι ίδιες, βιώματα και επιθυμίες, εστιάσαμε στην έννοια του οικείου, με μία διαφορετική προοπτική. Το στοίχημα ήταν το πώς θα εξωτερικεύσουμε την οικειότητα σε έναν δημόσιο χώρο και θα στρέψουμε την οικία προς τα έξω, την στιγμή που η εσωστρέφεια και η απομόνωση βρίσκονται στο απόγειό τους. Έτσι τέθηκαν προβληματισμοί όπως, τι είναι για τον καθένα οικία, ποιά είναι τα όρια αυτής, αν μπορεί να εκφραστεί με συλλογικότητα και να αναδιαρθρωθεί σε έναν δημόσιο, υπαίθριο χώρο, όπως είναι ένα πάρκο. Η τροφή, ο ρουχισμός, η ψυχαγωγία, η εκμάθηση, το άραγμα, η συμβίωση, η μαστορική, η κηπουρική, είναι κάποιες από τις δραστηριότητες του σπιτιού και της αυλής που δανειστήκαμε για να εδραιώσουμε την τελική ιδέα της σύνθεσης. Μαζί με αυτά συνδυάστηκαν και οι περιβαντολλογικoί μας συλλογισμοί για ανακύκλωση και ανάπτυξη του πρασίνου.
Ταυτόχρονα μέσω βιωματικής παρατήρησης ως επισκέπτες του πολιτιστικού πάρκου της Νέας Ιωνίας του Βόλου, ή αλλιώς Ελικοδρομίου, καταλήξαμε στον τόπο της εδραίωσης των ιδεών μας. Το πάρκο αυτό, είναι ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα στο Δήμο του Βόλου, ταυτόχρονα όμως, χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πιο ερημωμένα και αδρανοποιημένα σημεία πρασίνου. Σκοπός της παρέμβασης μας, είναι η αναγέννηση του πάρκου με εγκαταστάσεις και δραστηριότητες που σέβονται το τοπίο και ενισχύουν τον τίτλο του ως πολιτιστικό πάρκο.
Επιβλέπουσα: Παπαδημητρίου Μαρία
Αριθμός Αναφοράς: 884
Το νησί της Ρόδου αποτελεί έναν τόπο ιδιαίτερου φυσικού πλούτου, όσον αφορά στα ενδημικά είδη άγριας χλωρίδας με φαρμακευτικές ιδιότητες (βότανα).
Μετά από περιπλανήσεις εντός και εκτός του κέντρου του νησιού, συναντήσεις με ντόπιους πολίτες και εκπροσώπους φορέων με κατεύθυναν προς την δυτική πλευρά του νησιού που αποτελεί το πιο αναξιοποίητο κομμάτι όσον αφορά τον τουρισμό και επιπλέον το πιο εύφορο.
Κατέληξα πως ο καλύτερος τρόπος για να μπορέσει ένας “παραμελημένος” τόπος να αναπτυχθεί σταθερά και μακροπρόθεσμα είναι μέσω της επαναλειτουργίας του πρωτογενή τομέα παραγωγής και του παράλληλου συνδυασμού του με τον δευτερογενή.
Ο παραθαλάσσιος οικισμός Κάμιρος Σκάλα, που βρίσκεται στην δυτική πλευρά του νησιού, πληρεί τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία μονάδας παραγωγής αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών.
Στο θέμα αυτό, προτείνεται μια διαμόρφωση στο αγροτικό τοπίο, η οποία περιλαμβάνει κτιριακές δομές πολιτιστικού και αγροτουριστικού χαρακτήρα κι ένα σύστημα καλλιεργειών που συνδέεται με το κτήριο. Η παρέμβαση αυτή, έχει ως βασικό στόχο καταρχάς την τόνωση του πρωτογενή τομέα της περιοχής μέσω της ανάδειξης και αξιοποίησης των πολλών δυνατοτήτων που προσφέρει η χλωρίδα της με μετέπειτα στόχο την τόνωση της οικονομίας του ίδιου του τόπου.
Επιβλέπων: Μανωλίδης Κωνσταντίνος
Αριθμός Αναφοράς: 864
Το Σινάφι αποτελεί μία πρόταση για τη δημιουργία ενός εργαστηρίου μαρμαροτεχνίας, γλυπτικής και σχεδίου στο νησί της Τήνου και συγκεκριμένα στο χωριό του Πύργου της κοινότητας Πανόρμου. Σκοπός της πρότασης αυτής, είναι ο σχεδιασμός ενός χώρου εργασίας, κοινωνικοποίησης και οικειοποίησης για τους σπουδαστές και τους απόφοιτους του Προπαρασκευαστικού και Επαγγελματικού Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου, εκτός των ωρών λειτουργίας της σχολής, καθώς και ο επανασχεδιασμός ενός συγκροτήματος εγκαταλελειμμένων στάβλων, οι οποίοι θα στεγάσουν την ανάγκη της διαμονής, του ύπνου ή της αποθήκευσης υλικών. Ο σχεδιασμός της συνολικής δομής ακολουθεί την παράδοση και τις τεχνικές του τόπου, μέσω της διαδικασίας του τεμαχισμού. Ο ΤΕΜΑΧΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΔΗΓΟΣ. Ο τεχνίτης σπάει, «ξεχοντρίζει», αφαιρεί τα περιττά από το ογκολιθικό θηρίο και ε γ ώ τον ακολουθώ. Μαθαίνω από το μάστορα, γίνομαι συμμέτοχος στο πρώτο στάδιο της μαθητείας. Και τεμαχίζω...Ο λίθος αγαπά τον τεμαχισμό και ο μάστορας να τεμαχίζει. Τα μαστοράκια μπαίνουν στο τεμαχισμένο κτίσμα, δίπλα στους τεμαχισμένους στάβλους από τεμαχισμένους λίθους με τις τεμαχισμένες μνήμες και ξεκινάει ο τεμαχισμός. Μετά τον τεμαχισμό έρχεται το γλύψιμο. Γλύφω τις γωνίες. Τις μαλακώνω, τις δένω με τη γη, με το α-τέλειο, με το μη ορθό. Ακόμα δεν μπορώ να απαλλάξω τον εαυτό μου από αυτή την ανάγκη του ορθού, όσο και αν το τεμαχίζω. Οπότε το αγκαλιάζω και το γλύφω, το καμουφλάρω. Οι καμπύλες είναι το καμουφλάζ μου, για να μην φοβηθεί πολύ το –όχι πια ελεύθερο- ξερολιθικό πεντάγραμμο την κατάχρηση αυτή που πάω να του επιβάλλω.
Επιβλέπων: Μανωλίδης Κωνσταντίνος
Αριθμός Αναφοράς: 919
Η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού των πόλεων, η απουσία κεντρικού οικιστικού σχεδιασμού, η αυθαίρετη ιδιωτική και δημόσια δόμηση καθώς και η συνήθης τακτική της πολιτείας να καταπατά φυσικές δημόσιες εκτάσεις, οδήγησαν σε μια υποβαθμισμένη εικόνα του αστικού περιβαλλοντικού αποθέματος. Τα υδάτινα ρεύματα εμφανίζονται στις πόλεις ως αστικά κενά, αδυνατώντας να αξιοποιηθούν και να συνδεθούν με το παρυδάτιο περιβάλλον τους.
Παρ’ όλο που τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ενεργοποιηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο μηχανισμοί επαναφοράς και αποκάλυψης των υποτιμημένων υδάτινων οικοσυστημάτων, στην Ελλάδα η νοοτροπία της κάλυψής τους προς όφελος της κατασκευής δρόμων ή της αυθαίρετης επέκτασης ιδιοκτησιών, δεν έχει αποβληθεί σε μεγάλο βαθμό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί το ρέμα της Πικροδάφνης στη νοτιοανατολική Αθήνα, ένα από τα λίγα εναπομείναντα υδάτινα οικοσυστήματα της Αττικής. Βασικό στόχο της παρούσας διπλωματικής, αποτελεί η προστασία του φυσικού χαρακτήρα του ρέματος και της παρυδάτιας ζώνης του, η ενεργοποίηση του δημόσιου χαρακτήρα του καθώς και η σύνδεση του με το αστικό περιβάλλον.
Προς αυτήν την επίτευξη επιχειρείται η κατανόηση της σημασίας της ύπαρξης του υγρού στοιχείου μέσα στο αστικό περιβάλλον, η καταγραφή της εξέλιξης του ρέματος της Πικροδάφνης ανά τα χρόνια, η ανάλυση του χαρακτήρα των περιοχών που διατρέχει καθώς και η εξερεύνηση της σχέσης των κατοίκων τους με το ίδιο το ρέμα. Προτείνεται, λοιπόν η δημιουργία ενός δικτύου διαδρομών, δημόσιων χώρων, και χώρων πρασίνου, το οποίο δύναται να λειτουργήσει ως μοχλός για την περιβαλλοντική αναβάθμιση των περιοχών, τις οποίες το ρέμα διέρχεται. Αξιοποιώντας την έντονη παρουσία των χώρων εκπαίδευσης στην ευρύτερη περιοχή μελέτης, η πρότασή μας στοχεύει στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση τόσο των μαθητών όσο και της τοπικής κοινωνίας στο σύνολό της.
Επιβλέπων: Μητρούλιας Γεώργιος
Αριθμός Αναφοράς: 857
Η ύφανση των ερωτικών επαίνων ξεκινά από το αρχαίο γαμήλιο ποίημα των εβραίων Άσμα Ασμάτων. Ως ερωτικό Άσμα είναι γεμάτο από εγκώμια, εκφράσεις θαυμασμού και επαίνους. Τούτες οι εκφράσεις γίνονται στα πλαίσια ενός συμβολικού κήπου. Ενός παραδείσου που φέρει μέσα του την πληρότητα του έρωτα. Η δομή, ο τρόπος έκφρασης και λειτουργίας του ποιητικού παραδείσου παραπέμπουν στον Περσικό κήπο που φέρει με τα δικά του μέσα την ιδέα του παραδείσου στη γη. Τα Περσικά χαλιά εμπνευσμένα από τον Περσικό κήπο συμβολίζουν με τη σειρά τους τον παράδεισο μέσα από την ύφανση μοτίβων. Ο ποιητικός, ο περσικός και ο υφαντός κήπος ως επιφάνειες που φέρουν την ιδέα του παραδείσου συνθέτονται σε μια νέα κοινή επιφάνεια πάνω στην οποία εγγράφονται οι ερωτικοί έπαινοι. Η επιφάνεια αυτή λειτουργεί ως ένα χαλί που είναι ταυτόχρονα κήπος και ποίημα. Πάνω του οι στίχοι του Άσματος μετατρέπονται σε μοτίβα που μεταφράζονται τόσο εννοιολογικά όσο και αισθητηριακά. Το ποιητικό χαλί μεταφέρει την ιδέα του έρωτα μέσα από τα χαρακτηριστικά του κήπου και υφαίνεται πολυτροπικά και πολυαισθητηριακά. Και αυτή η ύφανση δεν είναι απλώς μια αναπαράσταση στίχων σε μια επιφάνεια αλλά είναι ένα βίωμα που διαπερνά το σώμα της υφάντρας και το καθορίζει. Η υφάντρα φτιάχνει το χαλί και ταυτόχρονα μιλά για το πώς το χαλί και τα υλικά του εγγράφονται πάνω της και λειτουργούν ως αναπόσπαστο κομμάτι του έργου. Το βίωμα αυτό μεταφράζεται ποιητικά και έρχεται να συνομιλήσει με τα υφαντά μοτίβα και τους στίχους του Άσματος μέσα από ένα συνθετικό λεξικό. Το ποίημα μεταφράζεται σε μοτίβα και τελικά σε βίωμα που γίνεται ένα νέο ποίημα προσδίδοντας με αυτόν τον τρόπο μια κυκλική κίνηση στην ποιητική του έργου. Τελικά η διαδικασία της ύφανσης των ερωτικών επαίνων αποτελεί μια πολυεπίπεδη διεργασία που για να ολοκληρωθεί λαμβάνει ερωτικές διαστάσεις.
Επιβλέπουσα: Γιαννίση Φοίβη
Αριθμός Αναφοράς: 855
Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί ένα λογοτεχνικό αφήγημα, ένα «θεατρικό έργο» που έρχεται να συμπληρώσει την ερευνητική εργασία και να συνεχίσει έναν κύκλο που σχεδιάζεται για περισσότερο από μία δεκαετία. Έξι επιμέρους πράξεις ενός κατακερματισμένου «σώματος», έρχονται να συνθέσουν ένα όλον, μέσα από θεωρητικές και σχεδιαστικές προσεγγίσεις. Η σχεδόν εμμονική διάθεση ανάμειξης με τις Κλασσικές Αρχαιότητες καθώς και ο απύθμενος πόθος κατανόησης των τρόπων ανάγνωσης αυτών, όπως και του ευρύτερου εθνικού αφηγήματος, πρόβαλε πάντα μία εσωτερική ανάγκη, ως υποχρέωση, για τη συνεισφορά στην αποκρυστάλλωση ορισμένων εικόνων. Μία αποκρυστάλλωση η οποία μπορεί να επέλθει μόνο μέσα από τη βεβήλωση. Τη βεβήλωση όχι με την έννοια της καταστροφής του υλικού αντικειμένου, αλλά μίας απλούστερης μορφής βεβήλωσης που, κατά τον Agamben, πραγματοποιείται δια της επαφής [contagione] στην ίδια τη θυσία που επιτελεί και ρυθμίζει τη μετάβαση του θύματος από την ανθρώπινη στη θεϊκή σφαίρα. Ότι έχει ιερουργικώς διαχωριστεί και έχει παραχωρηθεί στους θεούς μπορεί να παραχωρηθεί εκ νέου από το τελετουργικό στη σφαίρα του βέβηλου. Το πέρασμα από το ιερό στο βέβηλο μπορεί να συντελεστεί ακόμη και διαμέσου μίας εξολοκλήρου ανάρμοστης και άτοπης χρήσης [ή καλύτερα μίας νέας χρήσης] του ιερού.
Εντός ενός θεωρητικού πλαισίου, στην πρώτη πράξη, γίνεται μία προσπάθεια ανάγνωσης της ιστορίας του Μεταξουργείου, καθώς αποτελεί τη συνοικία που επιλέχθηκε για τη γέννηση της ιδέας, χωρίς όμως να παραγκωνίζεται η συγκαιρινή πραγματικότητά του. Στη δεύτερη πράξη, οι αναγνώσεις της ιστορίας της Αθήνας, το εθνικό αφήγημα καθώς και μία σειρά στοχασμών, συνθέτουν ένα κείμενο που, ως απώτερο σκοπό έχει μία εισαγωγική αποκαθήλωση της Κλασσικής Αρχαιότητας, πάντα με σεβασμό και αναγνώριση της αξίας της. Στην τρίτη πράξη, και εφόσον η σχεδιαστική πρόταση έχει ως κεντρικό άξονα τη νυχτερινή διασκέδαση, θεωρήθηκε απαραίτητη η συμβολή της διεπιστημονικότητας για μία σειρά χαρακτηριστικών που αυτή φέρει, από τη συγκεκριμένη σκοπιά που μελετάται, δίχως και πάλι να εκλείπει ο λογοτεχνικός/συναισθηματικός χαρακτήρας της γενικής προσέγγισης. Στην τέταρτη πράξη γίνεται μία καταγραφή των μορφικών χαρακτηριστικών και μεταβάσεων του οικοπέδου και του κτηριακού αποθέματος, από τη στιγμή της δημιουργίας του. Στην πέμπτη πράξη λαμβάνει χώρα μία, κατά το δυνατόν, αναλυτικότερη σχεδιαστική καταγραφή της αρχιτεκτονικής ανάγνωσης και τέλος στην έκτη πράξη παρουσιάζεται η σχεδιαστική πρόταση, που έρχεται, αντλώντας τη συλλεχθείσα γνώση των προηγούμενων πράξεων, ως κομμάτια ενός κατακερματισμένου σώματος, να συνθέσει το όλον.
Επιβλέπουσα: Γαβρήλου Έβελυν
Αριθμός Αναφοράς: 907