Αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας αποτελεί η προσέγγιση της αρχιτεκτονικής εικόνας και έκφρασης της Σκιάθου, νησί του Βορείου Αιγαίου, κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Η μεταπολεμική περίοδος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού και της ελληνικής ανασυγκρότησης πραγματοποιούνται χειρισμοί με σκοπό την οικονομική ανάκαμψη που θα δημιουργήσουν θετικές αλλά και αρνητικές επιπτώσεις. Η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη αποτέλεσε μία από τις βασικότερες συνιστώσες του σχεδίου ανασυγκρότησης που στόχευε αφενός στην εισροή συναλλάγματος και αφετέρου στην κατασκευή μιας δυτικότροπης αντίληψης για την έννοια των διακοπών και της διαχείρισης του ελευθέρου χρόνου. Κύριος άξονας υλοποίησης του στόχου αυτού αποτέλεσε η αρχιτεκτονική δημιουργία, παράγοντας ένα σημαντικό κτιριακό απόθεμα έργων μεταπολεμικού μοντερνισμού με ενδιαφέροντα στοιχεία ως προς τις συνθήκες υλοποίησης, τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν, τις μορφές διαβίωσης που περιέβαλλαν αλλά και ως προς την κατάληξη που είχαν.
Επομένως, μπορούμε να θεωρήσουμε πως η καταγραφή κτιρίων – παραδειγμάτων της Σκιάθου του 20ου αιώνα λειτουργεί στην εκπόνηση της εργασίας, ως μια βασική πηγή προβολής της συνύπαρξης διαφόρων αρχιτεκτονικών τάσεων και της συνέχειας ή ασυνέχειας που παρουσιάζουν στον αστικό ιστό. Επιλέγονται αρχιτεκτονικά έργα στη Σκιάθο που θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον, και θα αποτελέσουν σημαντικό πόλο έλξης κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα, καθώς συνιστούν παραδείγματα εξέλιξης του τοπίου του νησιού και θεωρείται ότι μπορούν να αποδώσουν το διεθνές πρόσωπο της Ελλάδας ως χώρο τουρισμού και διακοπών.
Στην χώρα της Σκιάθου λόγω του μηδαμινού κτιριακού αποθέματος, που οφείλεται στην μεγάλη πυρκαγιά κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η μεταπολεμική ανοικοδόμηση θα εκφραστεί διαφορετικά, καθώς η βιομηχανία του τουρισμού θα διαμορφώσει την κοσμοπολίτικη εικόνα του νησιού δημιουργώντας σημεία αναφοράς-σύμβολα. Τα αρχιτεκτονικά παραδείγματα που επιλέγονται στη Σκιάθο πρόκειται να διερευνηθούν στο πλαίσιο μιας ενιαίας και συλλογικής κατεύθυνσης στον σχεδιασμό της συγκεκριμένης περιόδου, αλλά και στο πλαίσιο του ρόλου τους στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας.
Επιβλέπων: Κολώνας Βασίλης
Αριθμός Αναφοράς: 966
Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να εξερευνηθεί πως το σώμα επηρεάζει τη λογική κατασκευής των δομών που το περικλείουν και τις κατοικεί. Ξεκινά με την έννοια της σωματικότητας και τη σχέση σώματος-ενδύματος-αρχιτεκτονικής η οποία υπάρχει σε πολλαπλά επίπεδα. Ένα από αυτά υφίσταται όσο αφορά τη γεωμετρία και τη σύνθεση λεπτομερειών και αναλογιών πάνω στο ανθρώπινο σώμα. Κατασκευάζοντας ενδύματα αλλά και κτίρια ο δημιουργός σχεδιάζει, τραβά γραμμές με κριτήριο τη σχέση αυτών με το σώμα και τις κινήσεις και συμπεριφορές του.
Στο πλαίσιο της κατανόησης του τρόπου κατασκευής των ενδυμάτων και της γραφής αυτών των γραμμών και της σχέσης τους με το ανθρώπινο σώμα, εξερευνήθηκε η πρακτική της δημιουργίας του πατρόν για ενδύματα. Πρόκειται για μια περίπλοκη διαδικασία που μπορεί να αποδοθεί είτε με εμπειρικό τρόπο είτε με ακριβείς μαθηματικές διαδικασίες. Μια αρχική ιδέα καλείται να γίνει πραγματικότητα μέσω δισδιάστατων σχεδίων που στη συνέχεια θα συναρμολογηθούν για να συνθέσουν ένα ολοκληρωμένο τρισδιάστατο αντικείμενο, στο οποίο θα κατοικήσει το ανθρώπινο σώμα. Ο κύριος τρόπος με τον οποίο το επίπεδο ύφασμα αποκτά τρισδιάστατη υπόσταση προκειμένου να ακολουθήσει την περίπλοκη τοπογραφία του ανθρώπινου σώματος, είναι η πένσα(dart). Πρόκειται για μια τεχνική κατά την οποία το ύφασμα «διπλώνεται» σε ένα τρίγωνο και, με το περίσσιο ύφασμα κρυμμένο, δημιουργείται η επιθυμητή καμπύλη.
Εν κατακλείδι, το πατρόν επιτρέπει την μετάφραση μιας ιδέας σε αντικείμενο. Ο σχεδιασμός του αποτελεί μια διαδικασία τόσο δημιουργική όσο και τεχνική. Με τον ίδιο τρόπο προσπάθησα, τεχνικά αλλά και δημιουργικά, να χρησιμοποιήσω τη πένσα ως μέσο για να μεταφράσω το πατρόν, δηλαδή την κατασκευαστική λογική πίσω από την εκτέλεση μιας ιδέας, σε ένα conceptual αντικείμενο. Έτσι, σχεδιάστηκε η φόρμα-διάγραμμα που παρουσιάζεται στο τελευταίο κεφάλαιο. Το μέσο κατασκευής της, η πένσα, εκτίθεται, προκειμένου να αναγνωριστούν τα χαρακτηριστικά του και το γεγονός ότι επηρεάζει την ανάπτυξη του σχεδίου και την μορφή και το σχήμα που θα έχει το τελικό παραγόμενο αντικείμενο.
Επιβλέπουσα: Γαβρήλου Έβελυν
Αριθμός Αναφοράς: 990
Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να αναλύσει τις πολλαπλές εκφάνσεις του ανθρώπινου βλέμματος και την πολύμορφη σχέση του με τον κινηματογράφο. Ως βάση θεμελίωσης χρησιμοποιούνται ψυχαναλυτικές και κοινωνιολογικές θεωρίες σε συνδυασμό με παρατηρήσεις από κινηματογραφικές σπουδές. Το θεωρητικό υπόβαθρο αρχικά στηρίζεται στο έργο του Sartre, για το πως η αυτοσυνείδηση πηγάζει από την συνειδητοποίηση ότι βρίσκεται εντός του οπτικού πεδίου ενός άλλου υποκειμένου. Ο Lacanβασίζεται στην θεωρία του Sartre, αλλά στη συνέχεια διαχωρίζει την όραση από το βλέμμα, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτό, τον ευρύτερο αντικειμενικό περίγυρο του υποκειμένου - ορίζοντας τον ως τον “Άλλον” - και το συνδέει με το “στάδιο του καθρέφτη”. Ο Foucaultαναφέρεται στο εξεταστικό βλέμμα, βασιζόμενος στο πανοπτικόν του Bentham, ώστε να αναλύσει τις μεθόδους ελέγχου των σύγχρονων ιεραρχικών δομών εξουσίας που ασκούνται στα μοντέρνα υποκείμενα. Η LauraMulveyαναφέρεται στον τρόπο που ο κινηματογράφος αντικατοπτρίζει και αποκαλύπτει μία κοινωνικά εδραιωμένη αναπαράσταση έμφυλων διαφορών το οποίο ελέγχει εικόνες, ερωτικές μορφές παρατήρησης και θεάματος.
Ο κινηματογράφος προσφέρει διαφορετικούς τρόπους παρατήρησης, όπως την σκοποφιλία, την οποία αναλύει ο Freudκαι συσχετίζει με την ηδονοβλεπτική συνήθεια των παιδιών. Η σύσταση του Εγώ υπάρχει ως ερωτική βάση απόλαυσης
στην παρατήρηση ενός άλλου ατόμου σαν αντικείμενο. Όμως, η κυρίαρχη μορφή παρατήρησης, σύμφωνα με την Mulvey, αφορά το “ενεργό” ανδρικό ετεροκανονικό βλέμμα, στον κινηματογράφο, που προβάλλει την φαντασίωση του πάνω στην γυναικεία φιγούρα, η οποία μονίμως είναι αντικείμενο παρατήρησης. Ταυτόχρονα, ο άνδρας πρωταγωνιστής, ως φορέας του βλέμματος, παρουσιάζεται και “επιβάλλεται” ως σημείο ταύτισης με τον θεατή.
Τα παραπάνω εφαρμόστηκαν σε ένα εύρος ταινιών από τον κλασικό κινηματογράφο του Hitchcockμέχρι τις σύγχρονες ταινίες ανεξάρτητου κινηματογράφου και επιστημονικής φαντασίας ώστε να διερευνηθεί η πιθανή ύπαρξη μοτίβων στην κινηματογραφική ιστορία. Ένα από τα αξιοσημείωτα και δυνητικά ανατρεπτικά μοτίβα είναι η ανάπτυξη του γυναικείου βλέμματος το οποίο έχει υπάρξει πηγή ενσυναίσθησης για την “γυναικεία εμπειρία”, έχει στρέψει το βλέμμα της κάμερας προς το κοινό ώστε να επανεξετάσει τον τρόπο κατανάλωσης των media, καθώς επίσης έχει ορίσει το γυναικείο βλέμμα ως ενεργό.
Επιβλέπουσα: Παπαδημητρίου Μαρία
Αριθμός Αναφοράς: 943
Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματεύεται μια προσωπική αποτύπωση μίας διαλεκτικής πραγματικότητας. Εξετάζονται φιλοσοφικές έννοιες όπως η φυσική αντιληπτική διαδικασία χωρικής αποτύπωσης της πραγματικότητας, η οποία αντιπαρέρχεται και εναλλάσσεται με ψευδαισθήσεις, αισθητήριες πύλες, συναισθήματα και εμπειρίες που παρέχεται με στιγμιότυπα που αποτελούν χαρακτηριστικές όψεις μίας πορείας καθημερινής ή μη. Πρόκειται για μία δειγματοληψία και περιγραφή χαρακτηριστικών του εξωτερικού κόσμου σε σχέση με τους διαβιβαστές του κάθε οργανισμού. Έτσι στην περιγραφή του κάθε αντικειμένου ή επεισοδίου, συνδυάζονται ποικίλοι μηχανισμοί με τις επί μέρους μας αισθήσεις. Η εμπειρία και το συναίσθημα δημιουργούν προβληματισμό και παράγουν δραστικές εικόνες, αισθήματα και αντιδράσεις, δομώντας έτσι σε κάθε άνθρωπο εναλλακτικές ταυτότητες. Η πηγή έμπνευσης καθίστανται κυρίως ο Ζίλ Ντελέζ (Gilles Deleuze), ο Αντόνιο Νταμάσιο (Antonio R. Damasio), ο Ανρί Μπεργκσόν (Henri Bergson), και ο Ζαν Πωλ Σαρτρ (Jean Paul Sartre). Η καταγραφή αυτή έχει ορισμένους όρους, αρχικά βασίζεται σε κινηματογραφικά μέσα αποτύπωσης διαδρομών και αφηγήσεων στις οποίες εικονοποιείται η ερμηνευτική σημασιολογική θεώρηση από θέματα, που θέτει το βίντεο, χρησιμοποιείται η κάμερα ως όχημα σκιαγράφησης και περιπλάνησης.
Επιβλέπων: Παπακωνσταντίνου Γιώργος
Αριθμός Αναφοράς: 976
Η παρούσα ερευνητική εργασία έχει ως στόχο την μελέτη της τεχνικής καμπύλωσης ξύλου, που ονομάζεται kerf bending ή kerfing. Η συγκεκριμένη τεχνική αναφέρεται στην αφαίρεση υλικού σε ορισμένα σημεία μιας επιφάνειας ξύλου, με σκοπό την καμπύλωσή του. H τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί για την παραγωγή αντικειμένων διαφορετικής κλίμακας και λειτουργίας, από ένα αντικείμενο έως ένα μικρής κλίμακας αρχιτεκτόνημα.
Η μεθοδολογία της έρευνας αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα. Αρχικά, αναλύονται τα χαρακτηριστικά του ξύλου, τα είδη ξυλείας φυσικής και τεχνητής, τα ελαττώματα του ξύλου, άλλες τεχνικές καμπύλωσης ξύλου, καθώς και τα μηχανήματα κοπής, μέσω των οποίων εφαρμόζεται η τεχνική kerf bending. Εν συνεχεία, μελετώνται αρχιτεκτονικά παραδείγματα που έχει εφαρμοστεί η συγκεκριμένη τεχνική. Στο δεύτερο επίπεδο της έρευνας, γίνονται πειράματα με μοτίβα kerf σε κομμάτια ξύλου, τα οποία κόβονται μέσω του μηχανήματος laser cutter. Τα πρώτα πειράματα είναι βασισμένα σε μοτίβα σχεδιασμένα από τον Aaron Porterfield, βιομηχανικό σχεδιαστή, ενώ στη συνέχεια, έγινε προσπάθεια βελτιστοποίησης αυτών των μοτίβων μέσω ανασχεδιασμού, σχεδιασμού νέων μοτίβων, συνδυασμού μοτίβων, αραίωση-πύκνωση μοτίβων, καθώς και αλλαγή κατεύθυνσης των στοιχείων των μοτίβων. Τέλος, καταγράφονται τα συμπεράσματα που παρατηρήθηκαν κατά την διεξαγωγή των πειραμάτων.
Η επιλογή του θέματος αντανακλά τόσο προσωπικές φιλοδοξίες μελέτης, κατανόησης και εφαρμογής της συγκεκριμένης τεχνικής, όσο και μια γενικότερη αναγκαιότητα αντιστάθμισης ενός κενού που υπάρχει στην ελληνική βιβλιογραφία, αναφορικά με τις ψηφιακές μεθόδους σχεδίασης και την ενσωμάτωση τους στην αρχιτεκτονική. Η παρούσα εργασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εγχειρίδιο για την εφαρμογή της τεχνικής kerf bending, ελπίζοντας να αποτελέσει βοήθημα στην εξέλιξη της ψηφιακής κατασκευής στην αρχιτεκτονική.
Επιβλέπουσα: Συμεωνίδου Ιωάννα
Αριθμός Αναφοράς: 930
«Όλοι λένε πως το Ρότερνταμ είναι η μοναδική πόλη στην Ευρώπη που μετάτρεψε τις καταστροφές και τις δυσχέρειες της κατοχής σε θρίαμβο» γράφει ο LewisMumfordτο 1957. Το Ρότερνταμ βομβαρδίστηκε στις 14 Μαΐου του 1940 και το μεσαιωνικό του κέντρο καταστράφηκε ολοσχερώς. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, συζητήθηκαν διαφορετικά σχέδια για τη νέα πόλη και στο τέλος, το Δημοτικό Συμβούλιο επέλεξε το Βασικό Σχέδιο που έδωσε στο Ρότερνταμ μια νέα και εντελώς σύγχρονη εικόνα. Κάτω από αυτό το πνεύμα της νεωτερικότητας και του θριάμβου, οι Van Den Broek και Jaap Bakema - δύο τοπικοί αρχιτέκτονες με ισχυρούς δεσμούς με τον ρεφορμαλισμό του σύγχρονου κινήματος, δηλαδή το TeamX -, σχεδίασαν ένα πολύ σημαντικό έργο: το εμπορικό κέντρο Lijnbaan. Ήταν η πρώτη αγορά με πεζόδρομο στην Ευρώπη και από τη γέννησή της υπήρξε υποδειγματική τόσο για την Ευρώπη όσο και για τη Βόρεια Αμερική. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα καταστημάτων στο κέντρο του Ρότερνταμ, το οποίο έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να ενισχύει το κοινοτικό πνεύμα και την αίσθηση ελευθερίας, όχι μόνο στους περαστικούς ή / και τους αγοραστές, αλλά κυρίως στους ιδιοκτήτες των καταστημάτων και διαχειριστές των φυσικών δομών. Η Ολλανδική κυβέρνηση άξια το χαρακτηρίσει ένα σύγχρονο εθνικό μνημείο αναγνωρίζοντας την αρχιτεκτονική του αξία σε συνδυασμό με το γεγονός ότι διατηρεί την αρχική του χρήση μέχρι τώρα.
Σε αυτό το ερευνητικό έργο, θα προσπαθήσω να παρουσιάσω μια ολοκληρωμένη εικόνα του εμπορικού κέντρου Lijnbaan όσον αφορά τόσο την ιστορία του όσο και την αρχιτεκτονική του. Θα διερευνήσω πρώτα την ανάπτυξή του στα πρώτα πολεοδομικά σχέδια, τα οποία σχεδιάστηκαν μετά την καταστροφή της πόλης κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, με βάση δύο βασικά ζητήματα: ποια ήταν η πόλη και τι ήθελε να γίνει. Στη συνέχεια, θα αναλύσω το αρχιτεκτονικό έργο τόσο ως προς τα δομικά στοιχεία που το αποτελούν όσο και ως προς τις σχεδιαστικές του ιδιότητες, λαμβάνοντας υπόψη τις επαγγελματικές και ιδεολογικές ατζέντες των δύο αρχιτεκτόνων του, καθώς και την ευρύτερη πολιτική δυναμική στην οποία λειτουργούσαν. Τέλος, θα εξετάσω την κυμαινόμενη φήμη του συμπλέγματος στην διάρκεια του χρόνο σε συνδυασμό με την αλλαγή εμπορικών στρατηγικών μετά την αρχική και πιο επιτυχημένη φάση του. Τέλος, θα προσπαθήσω να κάνω μια συνολική εκτίμηση του συμπλέγματος Lijnbaan και των επιπτώσεών του - δηλαδή, αν έχει αντέξει στο χρόνο ή όχι, αν εξακολουθεί να αποτελεί ζωτικό μέρος της ζωής των πολιτών ή όχι - μέσω μιας προσωπικής έρευνας που απευθύνθηκε και δόθηκε επί τόπου σε ένα τυχαίο δείγμα του πληθυσμού του Ρότερνταμ.
Επιβλέπουσα: Φατσέα Ειρήνη
Αριθμός Αναφοράς: 1001
Η παρούσα εργασία αφορά στην ανάγνωση του ποιμενικού τοπίου μέσα από τις διάφορες πρακτικές των κτηνοτροφικών μετακινήσεων. Η διαμόρφωση του ποιμενικού τοπίου ποικίλει ανάλογα με το χωρικό και χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετείται και είναι άμεσα συνδεδεμένη με κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές μεταβολές.
Συγκεκριμένα, με αφετηρία την περίπτωση μελέτης της πρακτικής της ημι-νομαδικής κτηνοτροφίας, όπως συναντάται στον ελλαδικό χώρο με την ιδιαίτερη ανάπτυξη που γνωρίζει το 19ο αιώνα, επιχειρέιται μία ευρύτερη καταγραφή του τρόπου οικειοποίησής του φυσικού περιβάλλοντος μέσω των διάφορων κτηνοτροφικών πρακτικών, εστιάζοντας το ενδιαφέρον στο ορεινό τοπίο της Βόρειας Πίνδου.Η σταδιακή διάλυση των παραδοσιακών κοινωνιών στα μέσα του 20ου αιώνα, που προκύπτει τόσο από πολιτικές πρακτικές που αποσκοπούν στην ενοποίηση του εθνικού χώρου όσο και στο φαινόμενο της αστικοποίησης αλλά και της εξωτερικής μετανάστευσης, επιφέρει την μετατόπιση του σημείου ενδιαφέροντος από το πρωτογενή στο δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Ο βοσκότοπος παραχωρεί τη θέση του στη σταβλισμένη κτηνοτροφία, εντατικοποιώντας τη γεωργική καλλιέργεια στις πεδινές περιοχές και την αύξηση της δασικής εκμετάλλευσης στα ορεινά. Οι χρήσεις γης αλλάζουν παράλληλα με τις κοινωνικές μεταβολές που επιφέρουν τη σταδιακή εγκατάλειψη των ορεινών οικισμών, την ερήμωσή τους και εν τέλη τον αποπληθυσμό των ορεινών εκτάσεων.
Η μεταβολές αυτές του ποιμενικού τοπίου συνδέονται με ευρύτερες σύγχρονες πρακτικές εκμετάλλευσής του (εξορύξεις, αιολικά πάρκα κ.λ.π.) και τη δημιουργία μεγάλης κλίμακας ανθρώπινων παρεμβάσεων (φράγματα, επέκταση οδικών δικτύων), όπως επιτάσσει το υπάρχον αναπτυξιακό μοντέλο. Η οικολογική κρίση που αναδύεται με τη διαταραχή της βιοποικιλότητας των ορεινών οικοσυστημάτων, επιτάσσει σήμερα περισσότερο από ποτέ την αναθεώρηση του τρόπου διαχείρισης τους, μέσα από πρακτικές απο-ανάπτυξης που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των ορεινών κοινοτήτων.
Επιβλέπουσα: Λυκουριώτη Ίρις
Αριθμός Αναφοράς: 955
Στο συγκεκριμένο ερευνητικό διερευνάται η αρχιτεκτονική των αδελφών Aires Mateus και οι οροί με τους οποίους σχεδιάζουν, επικεντρώνοντας την σημασία μας στο κενό και πως αυτό χρησιμοποιείται τόσο στην αρχιτεκτονική τη δική τους, όσο και ευρύτερα στην Πορτογαλική αρχιτεκτονική. Μέσα από την αναφορά στις επιρροές τους και τους κυριότερους εκπροσώπους της πορτογαλικής αρχιτεκτονικής αρχίζουμε και εξετάζουμε τον τρόπο δημιουργίας του κάθε αρχιτεκτονήματος και πως αυτό ξεκάνει να σμιλεύεται συμφώνα με τον τρόπο σχεδιασμού τους και την μεθοδολογία της αρχιτεκτονικής τους. Έτσι λοιπόν μέσα από την διερεύνηση της σημασίας της κενότητας και των όρων της αρχιτεκτονικής τους, εξετάζουμε πως σχετίζονται με το παρελθόν της Πορτογαλίας και αν με την σειρά τους εναντιώνονται ή δημιουργούν έναν δικό τους καινοτόμο τρόπο ένταξης, όχι μόνο στην πορτογαλική αρχιτεκτονική, αλλά και στα πλαίσια της αρχιτεκτονικής γενικότερα.
Επιβλέπουσα: Γαβρήλου Έβελυν
Αριθμός Αναφοράς: 928