Οι μολυσματικές ασθένειες πάντοτε δημιουργούν προκλήσεις στις κοινωνικές δομές, δοκιμάζουν αντιλήψεις και νοοτροπίες ετών, ενώ επιφέρουν ριζικές μεταβολές στον τρόπο ζωής και κατοίκησης. Η ιστορία έχει δείξει, πως σε κάθε επιδημικό ξέσπασμα μιας σοβαρής μολυσματικής ασθένειας, πριν την ιατρική έρευνα και την εύρεση κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, η λύση για τον έλεγχο και τον περιορισμό της μετάδοσης, είναι ο επαναπροσδιορισμός του τρόπου ζωής, μέσω παρεμβάσεων στο αστικό περιβάλλον. Ο φόβος της μετάδοσης και η προσπάθεια διαφύλαξης της ανθρώπινης ζωής, επέφερε σύμπραξη ιατρικής και αρχιτεκτονικής, με σκοπό τη δημιουργία κτιρίων και πόλεων που λειτουργούν ως εργαλεία πρόληψης και ίασης. Από τα Λαζαρέτα, τα Σανατόρια και την γέννηση του Μοντερνισμού, στις αστικές αναμορφώσεις του Παρισίου και του Λονδίνου ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός κατάφερε να συμβάλλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση των ασθενειών και τη δημιουργία ενός πιο υγιούς περιβάλλοντος διαβίωσης. Το 2020 η παγκόσμια κοινότητα ήρθε αντιμέτωπη με την πανδημία του νέου κορωνοϊού Sars-COv-2, που έχει στοιχίσει τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους. Η καθολική καραντίνα που επιβλήθηκε στις περισσότερες χώρες του κόσμου, περιόρισε τα πλήθη στις κατοικίες τους και ερήμωσε το δημόσιο χώρο, αλλάζοντας την έννοια της κατοίκισης αλλά και τη μορφή του οργανωμένου αστικού τοπίου.
Η παρούσα εργασία στοχεύει να μελετήσει την επίδραση των επιδημιών στην αρχιτεκτονική και την πολεοδομία, κάνοντας μία ιστορική αναδρομή σε τρεις από τις σημαντικότερες ασθένειες, που έπληξαν την ανθρωπότητα στο παρελθόν, την πανώλη, τη χολέρα και τη φυματίωση καταλήγοντας στον 2020 και στην πανδημία του κορωνοϊού. Με την εμπειρία διαχείρισης παρόμοιων κρίσεων του παρελθόντος και με τη μελέτη των δεδομένων του σήμερα, προκύπτουν συμπεράσματα για το μέλλον της αστικής κατοίκησης σε ένα πιο βιώσιμο πλαίσιο ενώ παράλληλα προβλέπεται η διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου κατοικίας, που θέτει στο επίκεντρο του σχεδιασμού τον σύγχρονο άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Επιβλέπουσα: Γαβρήλου Έβελυν
Αριθμός Αναφοράς: 1013
Ο χώρος της μόδας υπήρξε ένας τομέας σχεδιασμού που συχνά συσχετιζόταν και με την αρχιτεκτονική, και φαίνεται να επηρεαζόταν από αυτήν αλλά και το αντίθετο. Πολλοί αρχιτέκτονες των τελευταίων αιώνων προβληματιστήκαν και ασχολήθηκαν με το σχεδιασμό ρούχων, με σκοπό άλλοτε την επίλυση ζητημάτων που απασχολούσαν την εκάστοτε κοινωνία, και άλλοτε την προσωπική τους έκφραση μέσω του σχεδιασμού. Γίνεται αντιληπτό πως ο χώρος της μόδας ενδιαφέρει πολύ τους αρχιτέκτονες καθώς προσφέρει τη δυνατότητα σχεδιασμού και δημιουργίας, σε μία διαφορετική κλίμακα, μία κλίμακα που βρίσκεται πιο κοντά στο ανθρώπινο σώμα και τις ανάγκες του, δίνοντας τη δυνατότητα καλλιτεχνικής έκφρασης και πειραματισμού σε κάτι πιο ‘’μακρινό’’ από τα δεδομένα της αρχιτεκτονικής. Συνεπώς στο παρόν ερευνητικό θέμα, τίθενται και ερευνώνται ερωτήματα, όπως οι λόγοι για τους οποίους οι αρχιτέκτονες σχεδιάζουν για τον τομέα της μόδας, αφού πρώτα παρουσιαστεί και αναλυθεί ένα ιστορικό-θεωρητικό πλαίσιο, με σκοπό την αναζήτηση αρχιτεκτόνων του 20ου αιώνα που σχεδίασαν ενδύματα. Επιπλέον, παρατίθενται και κατηγοριοποιούνται οι τέσσερεις βασικότερες κατηγορίες, με βάση τις οποίες η μόδα και η αρχιτεκτονική εμφανίζουν κοινά σημεία. Τέλος, αφού επιλεχθούν επτά αρχιτέκτονες του 21ου αιώνα, οι οποίοι ενεργά συμμετέχουν στο σχεδιασμό μόδας, και αναφερθούν οι λόγοι που τους οδήγησαν στην ενασχόλησή τους με αυτή, παρατίθενται παραδείγματα έργων τους, τόσο αρχιτεκτονικά όσο και μόδας, με στόχο τη σύγκρισή τους και την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.
Επιβλέπουσα: Συμεωνίδου Ιωάννα
Αριθμός Αναφοράς: 1045
Η Αμερική βγήκε νικήτρια από το Β Π.Π και οι οπαδοί της μοντέρνας αρχιτεκτονικής είχαν κάθε λόγο να είναι αισιόδοξοι. Είχε έρθει επιτέλους η στιγμή να εφαρμοστούν οι ιδέες του μοντερνισμού, για μαζική παραγωγή προκατασκευασμένων κατοικιών στο εργοστάσιο. Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο εκδότης του περιοδικού ArtsandArchitecture, JohnEntenza, έσπευσε να ανακοινώσει την έναρξη του CaseStudyHousesProgram, στα πλαίσια του οποίου θα σχεδιάζονταν και θα χτίζονταν κατοικίες που θα λειτουργούσαν σαν πρότυπα για μια συνολική ανοικοδόμηση. Δυστυχώς, κατασκευαστές όπως ο Levitt, αποδείχτηκαν πολύ πιο αποτελεσματικοί στην γρήγορη και οικονομική κατασκευή κατοικιών. Σαν αποτέλεσμα, το C.S.Pαπέτυχε παταγωδώς να συμμετάσχει στο σχηματισμό των προαστίων των αμερικανικών πόλεων. Κατάφερε όμως, σε βάθος χρόνου, να αναδείξει τους πειραματισμούς γύρω από την κατοίκηση σε γυάλινες κατοικίες, ορισμένων από τους ικανότερους αρχιτέκτονες της Αμερικής.
Η αναζήτηση ενός πειστικού αφηγήματος κατοίκησης, που θα επέτρεπε την εκτενή χρήση γυάλινων επιφανειών , μονοπώλησε το ενδιαφέρον των αρχιτεκτόνων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Δεν θα μπορούσαν φυσικά, να μην καταφύγουν στις απόψεις των μεγάλων δασκάλων του μοντερνισμού. Το κυρίαρχο πρότυπο, ήταν το Usonia1, η οικία που σχεδίασε ο Wrightγια τον HerbertJacobsτο 1930. Εκεί, προκειμένου, το άνοιγμα στη θέα των πεδιάδων, να μην οδηγήσει σε απώλεια ιδιωτικότητας, η κατοικία γυρνάει την πλάτη στο δρόμο με μια τυφλή όψη. Πως θα μπορούσε όμως αυτός ο τρόπος σκέψης, να συνδυαστεί με τα γυάλινα pavilionτων Ευρωπαίων πρωτοπόρων ? Στο C.S.Pδοκιμάστηκαν τα πάντα ! Από μετατροπή της βίλας Savoye, σε μια εσωστρεφή κατοικία με κήπο στο εσωτερικό της, μέχρι και τη μετατροπή του BarcelonaPavilionσε κατοικία, που εποπτεύει τη γύρω περιοχή από την κορυφή ενός λόφου.
Αυτό το ανακάτεμα μορφών και ιδεών, που προέρχονταν από διαφορετικούς αρχιτέκτονες, σε συνδυασμό με τη ολοένα και αυξανόμενη ανοικοδόμηση των προαστίων, οδήγησε κάποια στιγμή στην πιο κινηματογραφική κατοικία του μοντερνισμού, στην οικία Stahl.
Επιβλέπων: Κολώνας Βασίλης
Αριθμός Αναφοράς: 1055
Μέσω φυσικών στοιχείων και ψυχικών εμπειριών, που προβάλλονται από την εικόνα που έχει δημιουργήσει κάποιο άτομο, κάθε πόλη αφηγείται μια διαφορετική ιστορία. Ο άνθρωπος αναγνωρίζει ένα οικείο μέρος της πόλης, και η εικόνα σε αυτό το σημείο, είναι πλούσια με αναμνήσεις και έννοιες. Η ιδέα της μετακίνησης εμπεριέχεται σε δρόμους, μονοπάτια, περιπάτους και εξερευνήσεις σε σχέση με τον άνθρωπο και το χώρο. Ωστόσο, μπορεί να μην έχει πάντα ένα σαφές και κατανοητό νόημα, μπορεί να έχει ένα δυσδιάκριτο προορισμό ή μπορεί να είναι περίπλοκη με αποτέλεσμα να προκαλεί αβεβαιότητα και αποπροσανατολισμό.
Με αφορμή την περιορισμένη κίνηση, λόγω της πανδημίας που συντρέχει από τον Μάρτιο του 2020 έως και σήμερα, εξετάζουμε την σημασία της κίνησης μέσα στην πόλη. Η βιβλιογραφική έρευνα ξεκινάει από τον 19ο αιώνα με την έννοια του flâneur, ενός εκκεντρικού περιπλανώμενου που παρατηρεί στοιχεία της πόλης, χωρίς να γίνεται αντιληπτός. Συνεχίζει με τον 20ο αιώνα, που διερευνάται η σημασία της πόλης σε σχέση με το πώς την αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της. Αυτή η σχέση γίνεται αντιληπτή μέσω πέντε κριτηρίων, που βοηθούν το άτομο να δημιουργήσει μια εικόνα της πόλης, τόσο μεμονωμένη όσο και συλλογική. Τέλος, φτάνουμε στην έννοια του χωρικού προσανατολισμού, Wayfinding, μιας εμπειρίας εντοπισμού, μεταβίβασης ή ανακάλυψης μιας διαδρομής και πως η τεχνολογία επηρεάζει την επικοινωνία και αλληλεπίδραση με το περιβάλλον.
Όλα τα στοιχεία που συλλέξαμε από την βιβλιογραφία, δημιουργούν κάποια ερωτήματα, όσον αφορά τη συχνότητα και το λόγο που κινείται κάποιος μέσα στην πόλη, θέτοντας σαν παράδειγμα το Βόλο, και πως προσανατολίζεται μέσα σε αυτήν. Επιπλέον, αν συνεχίζει να υπάρχει η έννοια του flâneur, αν τα υποκείμενα εξακολουθούν να δημιουργούν μια συλλογική εικόνα της πόλης ή αν κατευθύνονται μέσω των τεχνολογικών μέσων. Η συνολική έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη δημιουργία ενός ερωτηματολογίου με σκοπό να δείξει πως όλα αυτά εντάσσονται μέσα σε μια ελληνική πόλη.
Επιβλέπουσα: Τροβά Βάσω
Αριθμός Αναφοράς: 1056
Στις σύγχρονες κοινωνίες έχει παρατηρηθεί, μετρηθεί και σχολιαστεί, πως το άτομο, εγκαταλειμμένο και απομονωμένο στο χώρο και το χρόνο του, επιλέγει να περιορίζεται, να απομονώνεται, αλλά ταυτόχρονα να ανοίγεται στο ψηφιακό συνεχές που καλύπτει την Υδρόγειο, τον πλανήτη. Να επιχειρεί να επιτύχει την αυτονομία του, την πνευματική-υλική αυτοσυντήρησή του. Η κατασκευή κτιρίων και οικιστικών συνόλων με ανταπόκριση στην οικονομία της ενέργειας (υλικά, τεχνικές, εργασία, συντήρηση, κοινότητα/ες), την επαλήθευση της σοφής συνάρθρωσης των σχέσεων χώρου και χρόνου, την συνάρθρωση των περιεχομένων μικρο-κοινωνιών επάρκειας και κοινωνικής ευτυχισμένης συμβίωσης, φαίνεται να επαληθεύεται με την εφαρμογή των προτάσεων CoHousing/ Συμβιωτικής Κοινότητας. Παρατηρήθηκε στις υπάρχουσες πραγματοποιημένες προτάσεις η βελτίωση της κοινωνικής ζωής και της φυσικής ευεξίας. Στόχος της εργασίας μου είναι η ενδελεχής μελέτη των παραδειγμάτων της σύνθεσης αυτής της κατασκευαστικής, κοινωνικής, πολιτικής πρότασης στον πλανήτη, και η ανταπόκρισή της στα περιβαλλοντικά-πολιτικά αιτήματα της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης.
Επιβλέπων: Στυλίδης Ιορδάνης
Αριθμός Αναφοράς: 1028
Αντικείμενο διερεύνησης της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη της σημασίας του ενδιάμεσου χώρου, ως τόπου ικανού να διαχειριστεί τις μεταβάσεις και τις σχέσεις μεταξύ των χώρων. Η έρευνα εξετάζει διάφορες προσπάθειες ορισμού της έννοιας του «ενδιάμεσου» στις ανθρωπιστικές επιστήμες, όπως ερμηνεύεται από διάφορους θεωρητικούς επιστήμονες. Μέσα από τις προσεγγίσεις, προκύπτουν διαφορετικές εκδοχές και χαρακτηριστικά του ενδιάμεσου χώρου που ενώνονται με τους υπόλοιπους χώρους.
Στην συνέχεια, αναφέρεται, μέσα από βιβλιογραφική έρευνα, η ομάδα που εισήγαγε την έννοια στην αρχιτεκτονική θεωρία και μέσα από το χαρακτηριστικό παράδειγμα του Δημοτικού Ορφανοτροφείου στο Άμστερνταμ που σχεδίασε ο AldovanEyck, επεξηγούνται οι σχεδιαστικές αρχές της εφαρμογής της ιδέας του ενδιάμεσου χώρου.
Στο τρίτο κεφάλαιο, γίνεται μια εμβάθυνση στην έννοια κάνοντας μια επιτόπια διερεύνηση σε διάφορα σημεία της πόλης του Βόλου, και συγκεκριμένα στην Νέα Ιωνία, έτσι ώστε να κατηγοριοποιηθούν τα παραδείγματα με βάση τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό αλλά και το βίωμα των χώρων από την μεριά του χρήστη. Ερμηνεύεται πως οι πρακτικές κατοίκησης που εφαρμόζουν οι κάτοικοι, προκειμένου να οικειοποιηθούν τον χώρο, δίνουν ταυτότητα στα αστικά κενά και στους δημόσιους χώρους.
Στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στην πανδημία που τον τελευταίο καιρό έχει αλλάξει τα δεδομένα σχεδιασμού, τον covid-19. Ο εγκλεισμός των ανθρώπων για μεγάλο χρονικό διάστημα μέσα στο σπίτι επαναπροσδιόρισε τις αρχές του σχεδιασμού τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο χώρο. Οι ενδιάμεσοι χώροι, που πολλές φορές δεν αξιοποιούνταν καθόλου απέκτησαν ταυτότητα και χρήση. Η καθημερινότητα των ανθρώπων άλλαξε και ήταν αναμενόμενο αυτή η αλλαγή να ανατρέψει και την αρχιτεκτονική θεωρία και πρακτική.
Επιβλέπουσα: Γαβρήλου Έβελυν
Αριθμός Αναφοράς: 1091
Επιβλέπουσα: Βυζοβίτη Σοφία
Αριθμός Αναφοράς: 1012
Επιβλέπουσα: Συμεωνίδου Ιωάννα
Αριθμός Αναφοράς: 1025