Αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας είναι η αποκατάσταση και η επανάχρηση του παλιού Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων επί της οδού Ευεργέτου Ιωάννη Δόμπολη. Το κτίριο αναφέρεται ως «σύμβολο πνευματικότητας που ταυτίζεται με τη σύγχρονη ιστορία της πόλης των Ιωαννίνων» και η τοποθεσία του δημιουργεί ένα ανοιχτό μέτωπο επικοινωνίας και σύνδεσης της πόλης και των κατοίκων της.
Το συγκεκριμένο κτίριο είναι το πρώτο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και σήμερα έχει αξιοποιηθεί μόνο ένα τμήμα του, το οποίο στεγάζει τα γραφεία της Α΄ και Β΄ Δ.Ο.Υ. Ιωαννίνων. Το υπόλοιπο τμήμα του κτιρίου, το οποίο φαίνεται από την οδό Δόμπολη, είναι ανεκμετάλλευτο και δεν ενδείκνυται προς επίσκεψη ή χρήση. Η εικόνα αυτή του κτιρίου έχει προκαλέσει πολλές αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία και έχει συζητηθεί αρκετά η αποκατάστασή του ώστε να αξιοποιηθεί. Παρούσα σε αυτή την κατάσταση ως κάτοικος των Ιωαννίνων και παρακολουθώντας τις εξελίξεις, επέλεξα η διπλωματική μου να ασχοληθεί με τη μελέτη του κτιρίου λόγω της πολιτιστικής του και ιστορικής του αξίας και να στεγάσει την Αρχιτεκτονική σχολή των Ιωαννίνων.
Η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών λειτούργησε με τους πρώτους της εισακτέους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2015-2016. Το τμήμα της στεγάστηκε αρχικά στους χώρους του Επιστημονικού και Τεχνολογικού Πάρκου Ηπείρου (Ε.ΤΕ.ΠΗ), το οποίο βρίσκεται κοντά στο campusτου Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ο χώρος αυτός δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις μιας αρχιτεκτονικής σχολής και από τις αρχές του 2014, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων εκδήλωσε το ενδιαφέρον του να μεταφερθεί η σχολή αλλού, σε έναν δικό της κτίριο, ώστε να έχει το χώρο να προάγει και να καλλιεργήσει την επιστήμη του Αρχιτέκτονα Μηχανικού.
Στην πρόταση του θέματος της διπλωματικής εργασίας, σημαντικό ρόλο έπαιξε ότι το κτίριο του παλιού Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων, είναι σχεδιασμένο να φιλοξενεί Πανεπιστημιακούς χώρους. Με την επανάχρησή του το παλιό Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων ως κτίριο, θα συνεχίσει να έχει έναν εκπαιδευτικό χαρακτήρα και θα προσδώσει μια ουσιαστική και συμβολική σημασία της παρουσίας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων στην πόλη των Ιωαννίνων.
Επιβλέποντες: Αδαμάκης Kώστας, Τσαγκρασούλης Aριστείδης
Αριθμός Αναφοράς: 837
Επιβλέπων: Στυλίδης Ιορδάνης
Αριθμός Αναφοράς: 806
Το οικοδομικό τετράγωνο που βρίσκεται νοτιοανατολικά της πλατείας Κλαυθμώνος παρουσιάζεται ως μια περιφραγμένη δομή που αποτρέπει τη πρόσβαση και τη διέλευση του κοινού. Τα συμπαγή γωνιακά μέτωπα που σχηματίζονται στις οδούς Σταδίου, Παπαρρηγοπούλου και Χρήστου Λαδά έρχονται σε αντίθεση με τη γωνιακή απόληξη των οδών Παρνασσού – Παπαρρηγοπούλου η οποία σηματοδοτεί μία έμμεση είσοδο προς το εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου. Τα κτίρια που εντάσσονται μέσα σε αυτό χαρακτηρίζονται από έντονη πολιτισμική σημασία και αποτελούν σημείο κατατεθέν της ιστορικής, κλασικής αρχιτεκτονικής της Αθήνας ενώ ταυτόχρονα συμβολίζουν την παρακμή του ελληνικού πολιτισμού που αποτρέπει μέχρι και σήμερα την επαναλειτουργία τους.
Στο συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, εξετάζονται οι μεταβολές και οι διαμορφώσεις που μπορεί να υποστεί ένα κτήριο τόσο από φυσικά αίτια όσο και από ανθρώπινες παρεμβάσεις. Αυτές αλλοιώνουν τον αρχικό χαρακτήρα και σκοπό λειτουργίας του κτηρίου με αποτέλεσμα τον τάση προς εξαφάνιση της κληρονομιάς και της ιστορίας του.
Σκοπός αυτής της διπλωματικής είναι η επανένταξη του οικοδομικού τετραγώνου στο αστικό δίκτυο χωρίς την επαναφορά των αρχικών χρήσεων των εγκαταλελειμμένων κτιρίων. Η αξιοποίηση των κενών χώρων και η διάνοιξη δημόσιων περασμάτων συντελεί στην περιήγηση και αναγνώριση ενός μέρους της πολιτιστικής κληρονομιάς που σήμερα εκλείπει. Διατηρώντας τις υπάρχουσες πολιτιστικές λειτουργίες και αναδεικνύοντας τις σε συνδυασμό με τα άψυχα απομεινάρια μιας άλλοτε κοσμικής Αθήνας, δημιουργείται μια εξέχουσα αφηγηματική διαδρομή που στοχεύει στην γνωστοποίηση της ιστορίας τους τόσο σημασιολογικά όσο και αρχιτεκτονικά.
Επιβλέπων: Μητρούλιας Γεώργιος
Αριθμός Αναφοράς: 833
Οι χώροι των θερμών λουτρών αποτελούν χώρους στους οποίους ο άνθρωπος στρέφεται αναζητώντας τα στοιχεία εκείνα που θα τον οδηγήσουν στην ανακάλυψη νέων πραγματικοτήτων, διαφορετικών από την καθημερινότητα την οποία βιώνει. Η αρχιτεκτονική των χώρων ευεξίας αποτελεί μία αφαιρετική αρχιτεκτονική. Αυτό που έχει σημασία είναι η εμπειρία του λουόμενου στο χώρο του λουτρού. Τα στοιχεία που περιγράφουν τους χώρους των λουτρών οδηγούν στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας που ενεργοποιεί τις αισθήσεις των χρηστών και δημιουργούν κοινές ή ατομικές εμπειρίες.
Η ιστορία της χρήσης των θερμών λουτρών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει περάσει από διάφορα στάδια. Το σίγουρο είναι ότι αυτοί οι χώροι ήταν από πάντα κάτι παραπάνω από απλούς χώρους καθαριότητας. Τα λουτρά αποτελούν χώρους στους οποίους το ζητούμενο είναι η ικανοποίηση των αισθήσεων του χρήστη έτσι ώστε να επέλθει σε κατάσταση ηρεμίας και ψυχοσωματικής ευεξίας. Ήταν χώροι συνάντησης και κοινωνικής συναναστροφής για τους ανθρώπους, χώροι ελευθερίας και απολαύσεων. Επιπλέον το στοιχείο του νερού που χαρακτηρίζει τα θερμά λουτρά βοηθάει τον λουόμενο να εξαγνιστεί και να καθαριστεί σωματικά και ψυχικά κάτι που κατέστησε τους χώρους των θερμών σε χώρους τελετουργίας απαραίτητους για πολλές θρησκείες και πολιτισμούς.
Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει ανάγκη από περισσότερους χώρους λουτρικών εγκαταστάσεων εύκολα προσβάσιμους που θα προσφέρουν την ηρεμία και τη γαλήνη που αναζητά. Δυστυχώς όμως όλο και περισσότερα λουτρά κλείνουν καθημερινά στη χώρα μας καθώς το κράτος δεν φαίνεται να λαμβάνει σοβαρά την αξία και τον πλούτο που προσφέρουν τα ιαματικά νερά στον τόπο μας. Το ίδιο συμβαίνει και στο νησί της Λέσβου. Οι γεωλογικές ανακατατάξεις προίκισαν τη Λέσβο με πολλές ιαματικές πηγές οι οποίες επηρέασαν τη ζωή του νησιού. Παρ’ όλα αυτά οι περισσότερες σήμερα δεν λειτουργούν ή δεν τους έχει δοθεί η απαραίτητη σημασία από το δήμο.
Η συγκεκριμένη εργασία εστιάζει στην μελέτη λουτρικών εγκαταστάσεων που βρίσκονται στον Πολιχνίτο, ένα χωριό της Λέσβου. Θέλοντας ο επισκέπτης να ζήσει την εμπειρία του λουτρού στο μέγιστο προτείνεται η δημιουργία ενός λαβύρινθου, δηλαδή ενός συμπλέγματος διαδρομών οι οποίoiστοχεύουν στην περιπλάνηση στο χώρο που θα οδηγήσει τελικά στην κάθαρση του σώματος και της ψυχής. Μέσα από τη διαδρομή τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μέσα από ένα πλήθος χρήσεων ( δεξαμενές θερμού ή ψυχρού νερού, χαμάμ, σάουνα, λασπόλουτρα) αλλά και να απολαύσουν το φυσικό τοπίο και την επιβλητική παρουσία του ρέματος που οριοθετεί το χώρο. Επιπλέον οι επισκέπτες μετά την περιπλάνησή τους στο φυσικό τοπίο και την σωματική εξυγίανση, έχουν τη δυνατότητα να μείνουν σε ένα από τα δωμάτια των ξενώνων εάν επιθυμούν να συνεχίσουν τη λουτρική τους θεραπεία για κάποιο διάστημα. Οι παρεμβάσεις έχουν στόχο να αναδείξουν την ομορφιά του τοπίου αλλά και τη σημασία των θερμών νερών που στις μέρες μας έχει υποβαθμιστεί.
Επιβλέπων: Μητρούλιας Γεώργιος
Αριθμός Αναφοράς: 836
Η ελαιουργία είναι η καλλιέργεια σύμβολο της νήσου, της Σκιάθου. Στα μεταπολεμικά χρόνια αριθμούνταν είκοσι ελαιοτριβεία, αρκετά από τα οποία βρίσκονταν στο κέντρο της χώρας. Ο 20ος αιώνας, αποτελεί τομή για την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία των νησιών του Βορείου Αιγαίου, με χαρακτηριστική την περίπτωση της Σκιάθου.
Στη Σκιάθο, η οποία ολοκληρωτικά μεταλλάχθηκε σε νησί μόνο για τον τουρισμό, κατά την τριακονταετία 1970-2000, αρχίζουν να «εξαφανίζονται» τύποι κτιρίων,οι οποίοι στο παρελθόν ήταν διαδεδομένοι, όπως τα ελαιοτριβεία, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος των κατοίκων για τουριστικά επαγγέλματα και εγκαταστάσεις. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης, είναι η απουσία ελαιοτριβείου από το νησί. Εδώ και πέντε χρόνια που σταμάτησε να λειτουργεί και το τελευταίο ελαιουργείο του νησιού, οι κάτοικοι αναγκάζονται μετά τη συγκομιδή της ελιάς να μεταφέρουν τόνους φορτίου ελαιόκαρπου στη Γλώσσα,που είναι οικισμός της Σκοπέλου, προκειμένου να παράγουν ελαιόλαδο. Έτσι, λαμβάνοντας ως δεδομένο την έλλειψη ελαιοτριβείου από το νησί, οργανώνουμε το θέμα της διπλωματικής μας εργασίας, ώστε να δώσει μία λύση μέσα από την πρότασή μας για τη δημιουργία ενός ελαιουργείου με υποδομές ελαιοτουρισμού στη Σκιάθο.
Η σύνθεση του ελαιοτριβείου οργανώνεται σε τρείς θεματικές ζώνες: των αποθηκευτικών και βοηθητικών χώρων, της παραγωγής του ελαιόλαδου και των επισκεπτών.Βασική αρχή σχεδιασμού, είναι το πορώδες του όγκου, το οποίο θα εξασφαλίσει μία συνεχή επαφή και αλληλεπίδρασή των ζωνών. Στόχος είναι η σύνδεση του επισκέπτη με τον ελαιοπαραγωγό, κάνοντας τη διαδικασία ελαιοποίησης πιο κατανοητή και βιωματική για τον επισκέπτη. Αν και η σύνδεση επισκεπτών και ελαιοπαραγωγών είναι το κύριο μέλημα της σύνθεσής μας, η διαδικασία της παραγωγής αλλά και η κίνηση των επισκεπτών ελέγχεται, μέσω της σύνθεσης, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η λειτουργικότητα.
Ο επισκέπτης, δεν περιορίζεται απλώς σε μια περιήγηση στο ελαιοτριβείο. Μαθαίνει όλο το περιβάλλον της ελιάς. Ο Ελαιοτουρισμός είναι η «αισθητική» των υπεραιωνόβιων ελαιόδεντρων, το κάλλος που προσδίδουν οι ελαιώνες στο τοπίο. Είναι η ίδια η ελληνική κουζίνα, δεμένη άρρηκτα με τους καρπούς τους. Είναι,επίσης, η κάθε οργανωμένη δράση στο χωριό ή στην πόλη, η οποία μεταφέρει στον επισκέπτη τη γνώση, την εμπειρία, αλλά και τις εικόνες της Ελλάδας σε όλο τον κόσμο, μέσα από την κουλτούρα του ελαιόλαδου.
Επιβλέπων: Μητρούλιας Γεώργιος
Αριθμός Αναφοράς: 805
Η πόλη και η ύπαιθρος είναι χώροι ζωτικής σημασίας του ανθρώπου της ελληνικής πραγματικότητας. Παρότι η πόλη διαδέχτηκε την ύπαιθρο στα βάθη των αιώνων δεν μπόρεσε να αποσπαστεί από αυτήν. Τη γη που εκτός από τον άνθρωπο γέννησε όλα τα απαραίτητα μέσα ώστε αυτός να μπορέσει να επιβιώσει και να εξελιχθεί. Οι λαϊκές αγορές που ακόμη και σήμερα διατηρούν την αίγλη των προηγούμενων χρόνων είναι οι τόποι σύνδεσης αυτού του φαινομενικού χάσματος ανάμεσα στην ύπαιθρο και στην πόλη. Τόποι συνάθροισης, δημόσιοι χώροι όπου ο κάθε πολίτης μπορεί να δραστηριοποιηθεί κατά βούληση. Αποτελούν μέρος της ζωής και της παράδοσης του Έλληνα. Γι’ αυτούς τους λόγους παραμένουν τόσο σημαντικές. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως που παρατηρείται σε αυτές είναι ο τόπος προέλευσης των προϊόντων, το ταξίδι της παραγωγής, η γη, οι άνθρωποι.
Με αφορμή την λαϊκή αγορά των Τρικάλων, λοιπόν, κάναμε ένα ταξίδι στο χρόνο. Ακολουθήσαμε τις διαδρομές του Fernand Braudel στη Μεσόγειο. Παρατηρήσαμε τις θεωρίες του Gramsci και τις καταγραφές του Χατζημιχάλη για την σύγχρονη Ευρώπη και τους ανθρώπους της. Η άνιση γεωγραφική ανάπτυξη που έφτασε τους λαούς της Νότιας Ευρώπης στην εξαθλίωση ενώ αυτούς της Βόρειας στην συγκέντρωση του πλούτου. Η αποανάπτυξη του André Gorz και των υπόλοιπων θεωρητικών μας βοήθησε να δούμε τη λαϊκή αγορά από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Να βρούμε ευκαιρίες και να αξιοποιήσουμε τη ελληνική γη. Και, τελικά, έτσι σοφοί που γίναμε, με τόση πείρα, ξαναγυρίσαμε στα Τρίκαλα· αυτή τη φορά όμως με μια ευρύτερη ματιά στον τόπο, τους ανθρώπους, τα προϊόντα. Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό να εξετάσει την δυνατότητα προς αυτάρκεια και την αναζωογόνηση της πόλης μέσω της βιώσιμης ανάπτυξης, της παραγωγής δηλαδή βιοαερίου από την Αναερόβια Χώνευση των αποβλήτων και υπολειμμάτων που παράγονται από τις τοπικές καλλιέργειες, το τοπικό ζωικό απόθεμα και την επεξεργασία τους και την εφαρμογή του στους οικισμούς.
Επιβλέπουσα: Λυκουριώτη Ίρις
Αριθμός Αναφοράς: 834
Τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται όλο και περισσότερες ευκαιρίες για την ενεργοποίηση της συμμετοχής του χρήστη στο σχεδιασμό. Στη συγκεκριμένη διπλωματική εργασία μελετάται το πώς ένα μεταβαλλόμενο σύστημα κατασκευών μπορεί να καλύψει τις βασικές καθημερινές ανάγκες ενός χρήστη, εμπλέκοντάς τον στη διαδικασία σχεδιασμού του χώρου του. Παρατηρήσαμε τα καθημερινά ενεργήματα του ανθρώπου, και τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί, τόσο στο οικιακό, όσο και στο περιβάλλον της πόλης. Αναλύσαμε τα επίπεδα στα οποία αυτά συμβαίνουν και σχεδιάσαμε μία κατασκευή σε κλίμακα 1:1, που με τον πολλαπλασιασμό της μέσω ειδικών ενώσεων, προκύπτουν 3 βασικά επίπεδα ενεργημάτων. Αυτά του καθίσματος, του γραφείου και του βλέμματος. Το βασικό δομικό στοιχείο του συστήματος αποτελεί η ουδέτερη σε χρήση μονάδα. Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε μία εργαλειοθήκη για τον χρήστη, η οποία πλαισιώνει τη μονάδα αυτή και της προσδίδει χρήση, επιτρέποντας του να αλληλεπιδρά άμεσα με το χώρο γύρω του. Έτσι καταλήξαμε σε ένα ενιαίο σύστημα όπου ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει και να επεξεργαστεί περίπλοκες δομές με ευκολία. Το σύστημα αυτό «μεγαλώνει» και εξελίσσεται μαζί με τον άνθρωπο, του οποίου τα βιώματα και οι συνήθειες έχουν εμφανή σύνδεση με τη διάταξη και τις λειτουργίες των δομών. Δρώντας ως χρήστες και χρησιμοποιώντας την εργαλειοθήκη, δημιουργήσαμε παραδείγματα δομών διαφόρων λειτουργιών.
Επιβλέπων: Κοτιώνης Ζήσης
Αριθμός Αναφοράς: 831
«Φανταστείτε ότι είστε καλεσμένοι σε έναν χώρο. Στέκεστε μπροστά στην είσοδο ενός απροσδιόριστου κτιρίου σε κάποιον απροσδιόριστο τόπο. Σκέφτεστε: Όλα θα αρχίσουν να παίρνουν μορφή όταν τα κοιτάξω από μέσα. Η πόρτα πίσω σας κλείνει, είστε στον χώρο υποδοχής και όλα γύρω σας είναι ολοσκότεινα. Ψαχουλεύετε στο σκοτάδι για κάτι σαν όπλο ή σαν τροφή. Ανοίγετε πόρτες στα τυφλά. Υπάρχουν κάποια σημεία μες τα δωμάτια που φωτίζονται ελάχιστα. Που και που ακούγονται ομιλίες ανθρώπων που έρχονται απ’ έξω. Δεν μπορείτε να καταλάβετε ποιοι μιλούν ή τι λένε ακριβώς. Κάποια από αυτά που διακρίνετε, σας φαίνονται γνωστά· κάπου τα έχετε ξαναδεί· κάπου τα έχετε ξανακούσει. Προαισθήματα και προδιαθέσεις αναθαρρεύουν μέσα σας. Ιστορίες, εικόνες, ήχοι, μυρωδιές πλέκονται με τις παρορμήσεις σε μια προσπάθεια να δώσετε μορφή στον κόσμο που βρίσκεστε».
Το παιχνίδι δημιουργικής ραφής είναι ένα μέρος που έχει φτιαχτεί συνδυάζοντας εμπειρίες από την εξερεύνηση του οικισμού του Παλιουριού.
Επιβλέποντες: Γιαννίση Φοίβη, Κοτιώνης Ζήσης
Αριθμός Αναφοράς: 829