Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
ΘΚ0709, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ,
Επιλογής στο εξαμ. 7, 9, ECTS:

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το μάθημα διατρέχει μια μακρά περίοδο, που ξεκινάει από τα μέσα του 18ου αιώνα και καταλήγει στα τέλη του 20ου. Εστιάζει στη συστηματική εξέταση των κατατεθειμένων θραυσμάτων της ιστορίας και της θεωρίας της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής πρακτικής -εν γένει, της διαχείρισης του χώρου: όχι τόσο των υλοποιημένων τεχνημάτων της, όσο της λεκτικής τεκμηρίωσης αυτών των τεχνημάτων, των ποικίλων αναπαραστάσεων τους, των προφορικών μαρτυριών, των δημοσιευμένων σχολιασμών –με λίγα λόγια, του λόγου [discourse] που πάντοτε (πάντοτε) συνοδεύει τα τελικά αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά έργα. Μέσα σε αυτόν αναζητεί τους πολύπλοκους μηχανισμούς εδραίωσης των εκάστοτε αρχιτεκτονικών μορφών και πολεοδομικών πρακτικών.

Μετά το πέρας του μαθήματος αναμένεται να έχουν γίνει σαφή τα ακόλουθα:

i. Το πώς σταδιακά διαμορφώνονται τα κυρίαρχα παραδείγματα της αρχιτεκτονικής και του ουρμπανισμού.

ii. Η τεράστια σημασία της ιστορικής και θεωρητικής μελέτης στην αρχιτεκτονική και την πόλη. Ειδικά η σημασία της θεωρίας ως αυτό που κάθε φορά τεκμηριώνει και νομιμοποιεί την αρχιτεκτονική και πολεοδομική πρακτική.

iii. Το κέρδος που αποφέρει η ανάλυση όχι μόνο των υλοποιημένων, κατατεθειμένων, αρχιτεκτονημάτων αλλά και του αρχιτεκτονικού λόγου (της προφορικής ή γραπτής τεκμηρίωσης αυτών των αρχιτεκτονημάτων, των σχεδίων τους, των αναπαραστάσεων κλπ.)

Kάθε φοιτητής αναμένεται να έχει αναπτύξει τις αναλυτικές, κριτικές και ρητορικές ικανότητες του −τόσο στον γραπτό όσο και τον προφορικό του λόγο.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το φαινόμενο που αποκαλούμε Διαφωτισμό, φαινόμενο που εγκαινιάζει την ιστορική επισκόπηση του μαθήματος, διατείνεται πως έθεσε στην ανθρωπότητα το χρέος της ‘πνευματικής ενηλικίωσης’. Από τα μέσα του 18ου αιώνα, η αρχιτεκτονική, ανάμεσα σε ένα σύνολο νεογέννητων θεσμών και μηχανισμών, αναλαμβάνει κι αυτή με το μερίδιο που της αναλογεί, το υπεσχημένο ‘χρέος’ της ‘ενηλικίωσης’. Υιοθετώντας μια μάλλον επιστημονική έκφραση −που θα αποδειχθεί απαραίτητη−, επιχειρεί να συλλάβει και να δημιουργήσει τις μορφές που θα ανταποκριθούν στις ανάγκες του παρόντος της. Αυτήν την ιστορία της ανασυγκρότησης των αντικειμένων της αρχιτεκτονικής παρακολουθεί το μάθημα σε όλεςτις μεγάλες κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές στροφές, τους συγκεκριμένους στοχασμούς, τα ρεύματα και τις πρακτικές.

Ορισμένες από τις διαλέξεις του μαθήματος:

-‘Ο Χώρος Επιφυλάσσει Κινδύνους’: Το εισαγωγικό κείμενο της έκδοσης του Αδαμάντιου Κοραή ‘Ιπποκράτους Το περί αέρων, υδάτων, τόπων’(1800). -Η στροφή προς την αντιμετώπιση του χώρου ως βασικού εργαλείου για την καταπολέμηση των ευρωπαϊκών δεινών. 

-Σχέδιον της Νέας Πόλεως των Αθηνών:Το όραμα ενός ιδανικού παρελθόντος και η προεικόνιση ενός ιδανικότερου μέλλοντος.

-Οι άνθρωποι Αλλού: Η ανθρωπολογική στροφή: –‘Θλιμμένοι Τροπικοί.’ –Μοντερνισμοί αλλού. –Team 10.

-Κληρονομώντας Παρελθόν: Επί-στροφή: -Για την προστασία και διατήρηση μνημείων και συνόλων (ΙCOMOS, 1964). -Aldo Rossi.

-Το προσωπικό είναι πολιτικό: Η φεμινιστική στροφή: –Το ‘φουσκωμένο’ όραμα της αρχιτεκτονικής. –Σιτουασιονιστές και φεμινισμός.

Bigness: Rem Koolhas.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Ένας περιορισμένος αριθμός μερικών από τα σημαντικότερα κείμενα της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας (ολόκληρα ή επιλεγμένα αποσπάσματα) θα διατεθούν στους φοιτητές από την αρχή του μαθήματος. Οι φοιτητές, αφού συγκροτήσουν ομάδες δύο ή τριών ατόμων, θα πρέπει να δηλώσουν ποιο ζεύγος από τα δοθέντα κείμενα θα επιλέξουν για να αναλύσουν συγκριτικά σε συνάρτηση με μια βασική κατηγορία/ έννοια. 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Kenneth Frampton (2009), Μοντέρνα Αρχιτεκτονική, Iστορία και Κριτική. Αθήνα: Θεμέλιο.

DavidWatkin(2005), Ιστορία της Δυτικής Αρχιτεκτονικής. Αθήνα: ΜΙΕΤ.

Παναγιώτης Τουρνικιώτης (2002), Ιστοριογραφία της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.