Αυτό που γίνεται ολοένα και περισσότερο αντιληπτό μέσα από τις διαδοχικές κρίσεις είναι ότι στο μέλλον αυτές τείνουν να είναι η μόνη σταθερά, καθιστώντας τη ζωή όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα μετέωρη. Η σταθερότητα που χαρακτήρισε τη μεταπολεμική Ευρώπη και ευρύτερα τον  Δυτικό κόσμο με την έμφαση στο κοινωνικό κράτος και ένα αναπτυξιακό μοντέλο βασισμένο στην κατανάλωση φαίνεται ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα. Τα διαρκώς εντεινόμενα δεδομένα της περιβαλλοντικής κρίσης και τα πρόσφατα δεδομένα της υγειονομικής κρίσης θέτουν σχεδόν εξαρχής το ζήτημα της συλλογικής διαμονής του πληθυσμού στις πόλεις, στην ύπαιθρο και στις ενδιάμεσες περιαστικές επικράτειες. Τώρα είναι η στιγμή να θέσουμε υπό κριτική αμφισβήτηση τις δεδομένες κοινωνικές, οικονομικές και παραγωγικές ιεραρχίες. Μπορούμε να σκεφτούμε νέες ή να αξιολογήσουμε και να επαναφέρουμε παλαιότερες με βάση υποθετικά και ερευνητικά (speculative) σενάρια για το μέλλον? έτσι και αλλιώς όλα είναι πιθανά… what if?

Το εργαστήριο What if? αποτελεί μια ευκαιρία για ανα-στοχασμό πάνω στα οικουμενικά ζητήματα πλανητικής κλίμακας και τη διατύπωση σχεδιαστικών προτάσεων ερευνητικού χαρακτήρα εν ήδη σεναρίων μιας εναλλακτικής πραγματικότητας. Σκέπτομενοι παγκόσμια, δρούμε τοπικά: ενθαρρύνεται η προσεδάφιση των σεναρίων στον τόπο της Θεσσαλίας, άλλα και σε άλλες ενδελεχώς εμπεριστατωμένες τοποθεσίες που αναδειχτούν μέσα από τις συλλογικές συζητήσεις.

Επανεξετάζονται ριζικά ζητήματα όπως:

• Η έννοια της εγγύτητας, της γειτονίας, της συλλογικότητας από την μία  και της απόστασης, της διασποράς, της δικτύωσης από την άλλη.
• Η σχέση μεταξύ της εργασίας και της διαμονής και η σχέση μεταξύ της κατοικίας, της αγροτικής και της μεταποιητικής παραγωγής με τους όρους της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και της ψηφιακότητας.
• Η διάχυση των ορίων μεταξύ χώρου εργασίας και χώρου διαμονής για τον κάτοικο, η διόγκωση της οικονομίας των υπηρεσιών για την πόλη με την κυριάρχηση των ψηφιακών μεθόδων εργασίας και συναλλαγής.
• Η σύγχρονη παράδοση της αστυφιλίας και της εγκατάλειψης της υπαίθρου σε σχέση με την διαφαινόμενη δυναμική της επανάκαμψης της υπαίθρου μέσα από τους νέους όρους στη σχέση διαμονής, εργασίας, κυκλοφορίας και διάθεσης των προιόντων μέσα από ψηφιακές υπηρεσίες.
• Η αφομοίωση του φυσικού χώρου της αγοράς και των δημόσιων επιτελέσεων των συλλογικών υποκειμένων από τον φυσικό αστικό χώρο στις διαδικτυακές επικράτειες.
• Ο επαναπροσδιορισμός του σώματος, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας και της απόλαυσης σε σχέση με τους φυσικούς και τους τεχνικούς όρους της διαβίωσης.
• Η σχέση μεταξύ των φυσικών και των πολιτισμικών όρων της διαβίωσης στην εποχή της ανθρωποκαίνου όπου η δραστηριόητα του πολιτισμού και της οικονομίας είναι αδιαχώριστη από την γεωολογική
• Η διαρκής μετακίνηση των πληθυσμών σε όλο το φάσμα των μακροσκοπικών δραστηριοτήτων από την μαζική μετανάστευση και τον εποχιακό νομαδισμό (transhumans) ως τον τουρισμό.
• Η νέα επίγνωση και συνειδητοποίηση των υλικών πηγών ενέργειας, διατροφής και οικοδόμησης, ως εξαντλούμενα αποθέματα (προς εξοικονόμηση, επανάχρηση και ανακύκλωση) και ως κοινά αγαθά (οικοπολιτικη -βιοπολιτικη). Μπορούμε να διατυπώσουμε μια νέα αρχιτεκτονική πρακτική, που δεν εξορύσσει  (non extractive architecture) με πρώτες ύλες της που  μεταβολίζονται  και αποσυντίθενται? Ποια είναι η νέα μικρο-κλιμακα της αρχιτεκτονικής? Μπορεί μια μικροσκοπική επέμβαση να επιφέρει μια μεγάλης κλίμακας αλλαγή?
• Η αρχετυπική έννοια της κατοίκησης ως  δημιουργία δεσμών ανάμεσα στο σώμα, τις αισθήσεις και το περιβάλλον του. Αν οι ατμόσφαιρες (ambiances) περιγράφουν το φυσικό και ηθικό περιβάλλον που μας περιβάλλει, ποιο είναι το μέλλον των ατμοσφαιρών και των τρόπων ζωής σε έναν κόσμο όπου το κλίμα και κατά συνέπια η κοινωνία μεταβάλλονται ριζικά?

Βασικό ζητούμενο του εργαστηρίου είναι ο εντοπισμός ή η κατασκευή ενός σεναρίου, μιας αφήγησης που συγκροτείται μέσα από τεκμηριωτικό λόγο ως υπόθεση εργασίας της σχεδιαστικής έρευνας. Οι αφηγήσεις αυτές μπορούν ν' αποτελούν μια κριτική ματιά του παρόντος - μια εντατική περιγραφή μιας υφιστάμενης συνθήκης, ή ακόμα και μια προβολή ή επιθυμία για το μέλλον. Το σχεδιαστικό ζητούμενο του εργαστηρίου θα διαμορφωθεί σε αναφορά με την προβληματική που θέτει η διδακτική ομάδα μέσα από την έρευνα, τα ενδιαφέροντα, καθώς και τα πιο εστιασμένα ερωτήματα που θα θέτει κάθε ομάδα φοιτητών και διδασκόντων.

Α1_ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΕ ΤΕΚΜΗΡΙΩΤΙΚΟ ΛΟΓΟ [20%]

Προφορική παρουσίαση + 5 εικόνες αναφοράς

Α2_ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ [60%]

Φάκελος σχεδίων σύμφωνα με τις προδιαγραφές

Α3_ ΤΕΛΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ [20%]

Θέμα εξαμήνου ως Έργο στην Πόλη - Δράσεις / Έκθεση σε συνεργασία με τοπικό φορέα / Φεβρ. 2023

Επιλογές Συγγραμμάτων:

• Βιβλίο [59397422]: Συμβιώσεις - Ζήσης Κοτιώνης, Γιώργος Τζιρτζιλάκης
• Βιβλίο [68372928]: Μικροκατοικία - Βυζοβίτη Σοφία 
• Βιβλίο [77117266]: Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ (ΕΛΛΗΝΙΚΗ) ΠΟΛΗ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΙΣΩΠΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΙΔΗΣ 
• Βιβλίο [77264681]:Κιβωτός The Ark  - Ζήσης Κοτιώνης

Latour, B. Porter, C. (trans.) (1993)We have never been modern. Cambridge: Harvard University Press

Vossoughian, N., Camp, D. L., & Stroom Haags Centrum voor Beeldende Kunst. (2008).Otto Neurath: The language of the global polis. Rotterdam: NAi Publishers.

Atorie Wan., Tsukamoto, Y., Kaijima, M., & Endo, N. (2008). Graphic anatomy, Atelier Bow-Wow. Tokyo: TOTO.

Giorgos Kallis, Vasilis Kostakis, Steffen Lange, Barbara Muraca, Susan Paulson, and Matthias Schmelzer, (2018) Research on Degrowth on Annual Review of Environment and Resources, 43:4.1–4.26

Mumford, L. (1961) The city in history: Its origins, its transformations, and its prospects (Vol. 67). Houghton Mifflin Harcourt.

Howard, E. (1946) Garden cities of tomorrow (pp. 9-28). London: Faber

Doctorow C., Grudova C., Self, Mill & Jones, Blackledge J., Mackintosh S., Webb S., Walton J., Lokko L., Armstrong R., Bratishenko L., Pedersen T., Smith M., Nicholson R., Unnikrishnan D., Davey E., Yeh J. (2019) Gross Ideas: Tales of Tomorrow’s Architecture, ed. Attlee E., Harper P., Smith M., The Architecture Foundation and Oslo Architecture Triennale

Bittner, R. and Krasny, E. (2016) “In Reserve: The Household!, Historic Models and Contemporary Positions from the Bauhaus”, Edition Bauhaus 49, Germany: Bauhaus Dessau Foundation and Spector Books.

Bourdieu, P. (1977 [1972]) “Outline of a theory of practice”,trans. Nice, R., Great Britain: Cambridge University Press.

Braungart, M., & McDonough, W. (2002). “Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things”,(1st έκδ.),North Point Press.

Certeau, Michel de (1984) “The Practice of Everyday Life”, Berkeley: University of California Press.

Ferrando, F. (2013). “Posthumanism, Transhumanism, Antihumanism, Metahumanism, and New Materialisms Differences and Relations”, Existenz, Volume 8, No2

Goffman, E. (1956) “The presentation of self in everyday life”, Monograph No. 2, University of Edinburgh, Social Sciences Research Centre, Edinburgh.

Guattari, F. (2000 [1989]) “The three Ecologies”, trans. Pindar, I. and Sutton, P., London: The Athlone Press.

Habermas, J. (1975) “Theory and Practice”, trans. Viertel, J., Boston: Beacon Press.

Hall, P. (1988) “Cities of tomorrow-An intellectual historyof Urban Planning and design in the twentieth century”, Oxford: Blackwell

Hoggart, K., Buller,H. and Black, R. (1995), “Rular Europe: Identity and change”, London: Arnold

Koolhaas, R. (2009). “Apocalypse or advancement”, Ecological Urbanism Conference, Harvard University

Pepperell, R., (1995,2003), “The post-Human Condition”. Bristol & Portland: Intellect Books.

Robbins, P. (2011). “Political Ecology: A Critical Introduction”, 2nd Edition (2nd edition), Chichester, West Sussex; Malden, MA: Wiley-Blackwell

Sennett R., (1999), “Η τυραννία της οικειότητας Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός χώρος στον δυτικό πολιτισμό”, μετάφραση: Γιώργος Ν. Μέρτικας, Νεφέλη,

Serres, M. (1995 [1992]) “The Natural Contract”, trans. MacArthur, E. and Paulson, W., United States of America: The University of Michigan Press.

Serres,M. (1982) “The Parasite”, trans. Schehr, L., United States of America: The Johns Hopkins University Press.

Soja, E. (2011). “Postmodern Geographies: The reassertion of space in Critical Social Theory”, L;ondon :Verso             

Γκουαταρί, Φ. (1991) “Οι τρεις οικολογίες”, (Μ. Σολομού, Μτφ.),Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Λίποβατς Θ. 2002, “Το υποκείμενο στην ύστερη Νεωτερικότητα”, Αθήνα: Νήσος.

Μπούκτσιν, Μ. (2000). “Τί είναι Κοινωνική Οικολογία”, (Μ. Κορακιανίτης, Μτφ.), Βιβλιοπέλαγος.

Non-Extractive Architecture: On Designing without Depletion

https://www.sternberg-press.com/product/non-extractive-architecture-vol-1/

MICHAEL J. GORMLEY (2021) The End of the Anthropocene_Ecocriticism, the Universal Ecosystem, and the Astropocene

https://rowman.com/ISBN/9781498594059/The-End-of-the-Anthropocene-Ecocriticism-the-Universal-Ecosystem-and-the-Astropocene

Demetra Vogiatzaki (2022)  Hypnerotomachia Poliphili and the Architecture of Dreams 

Hypnerotomachia Poliphili _foliolncun (1499) Colonna

Philippe Rahm Describes Meteorological Architecture As A Harmonization Of Culture And Nature

Ανθρωπόκαινος, Κλιματική Αλλαγή, Κρίση, Αποανάπτυξη, Νέα Παραδείγματα, Ανθεκτικές Πόλεις