Στόχοι αυτού του μαθήματος είναι να εξερευνηθούν οι σύγχρονες και πλέον διαθεματικές προσεγγίσεις στη θεωρία και το σχεδιασμό της αρχιτεκτονικής και η εξοικείωση με τις αφηγήσεις της ιστορίας και θεωρίας ως ερευνητικές μεθόδους σχεδιασμού.
Οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να αναλύουν ιστορικά και θεωρητικά κείμενα και να δομούν εγγράφως επιχειρήματα και κριτικές σχετικά με την αρχιτεκτονική αντλώντας με ευφυή τρόπο από τις έννοιες και τους προβληματισμούς που μελετήθηκαν στο μάθημα.
Απώτερος στόχος του μαθήματος είναι να έρθουν οι φοιτητές πιο κοντά στην προσωπική τους ερμηνεία του χώρου και σχεδιαστική προσέγγιση.
Διαρκώς εφήμερο. Οι προκλήσεις της αρχιτεκτονικής.
Η σύγχρονη αρχιτεκτονική καλείται να αναδιαμορφωθεί συνεχώς στο πλαίσιο των πολιτικών ασταθειών, τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, τις κοινωνικές, φυλετικής και οικονομικές διακρίσεις, την έντονη κλιματική αλλαγή, την οικονομική κρίση, τις επιταγές της παγκοσμιοποίησης, την πανδημία. Τα θέματα εξετάζονται μέσα από το πρίσμα των - φανταστικών και ρεαλιστικών - δυνατοτήτων της αρχιτεκτονικής να αλλάξει τον κόσμο. Ποια η επίδραση των κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών κ.λπ. συνθηκών στη δομή, τη μορφή, τη λειτουργία, την εμπειρία και την αφήγηση της αρχιτεκτονικής; Ποιοι είναι οι εναλλακτικοί τρόποι συμβίωσης που μπορεί να προσφέρει η αρχιτεκτονική του σήμερα;
Το μάθημα θα εξετάσει τις βασικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική σκέψη και συζητήσεις των τελευταίων δεκαετιών, προβάλλοντας πίσω στο παρελθόν για την κατανόηση του παρόντος. Στόχος είναι οι φοιτητές/τριες μαθητές να μπορούν να αναλύουν τα κτίρια και το δομημένο περιβάλλον ως προϊόντα πολιτισμού και σε σχέση με τα ιδιαίτερα σύγχρονα προβλήματα του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, στο πολιτιστικό και πολιτικό πλαίσιο από το οποίο προκύπτει το κτίριο.
Η αρχιτεκτονική παραγωγή θα εξεταστεί μέσα από τους εξής θεωρητικούς προβληματισμούς που προκύπτουν από τις τάσεις, γενεολογίες και ρήξεις στην αρχιτεκτονική παραγωγή και θεωρία των τελευταίων δεκαετιών.
-
Πανδημική αρχιτεκτονική. Και μετά?
-
Ιστορίες Αειφορίας. Κτήρια – υλικά – στρατηγικές.
-
Η κοινωνική ευθύνη της αρχιτεκτονικής -;
-
Αποκατάσταση ώρα μηδέν.
-
Τεχνολογία: προκατασκευή, αυτοματισμοί, εικονικοί κόσμοι.
-
Μόνιμα εφήμερο. Κατασκευές ανάγκης.
-
Ουτοπίες κοινής ζωής.
-
Χωρικές αφηγήσεις της υγείας.
-
Πολιτική διάσταση του χώρου.
-
Οικ[(ε)ιακ]ότητα. Το φύλο στο χώρο.
Το πρώτο παραδοτέο αφορά την παρουσίαση μια επιλογής κειμένου από τη βιβλιογραφία του μαθήματος και περαιτέρω ανάλυσή του, προσφέροντας μια εις βάθος κατανόησή του. Οι φοιτητές/τριες καλούνται να παρουσιάσουν τις απόψεις τους για τα κείμενα και να θέσουν ερωτήσεις προς συζήτηση
Το δεύτερο παραδοτέο αφορά την επανεξέταση της παραπάνω έρευνας σε σχέση με μια συγκεκριμένη αρχιτεκτονική εφαρμογή/ χωρική νοηματοδότηση, προσφέροντας έναυσμα για θεωρητικό προβληματισμό πάνω στην αρχιτεκτονική. Οι φοιτητές/τριες καλούνται να επιλέξουν ένα αρχιτεκτονικό όρο και να δώσουν τη δική τους ερμηνεία όπως προκύπτει από την έρευνά τους.
Τα επιμέρους παραδοτέα θα συντελέσουν στη δημιουργία ενός συνεργατικού λεξικού αρχιτεκτονικών όρων, ένα μεθοδολογικό εργαλείο της σύγχρονης αρχιτεκτονικής.
Η ενεργή συμμετοχή στο μάθημα και η κριτική ανάλυση των κειμένων λαμβάνονται ως κριτήρια αξιολόγησης.
Awan, N., Schneider, T., Till, J., Spatial Agency. Other Ways of Doing Architecture, London/New York: Routledge, 2011.
Bauman Zygmunt, Liquid Modernity, Cambridge, Polity, 2000.
Borazi, Giovanna (επιμ.), The other Architect, Montreal: Canadian Centre for Architecture, 2015.
Colomina, Beatriz, Wigley, Mark, Are we human? Notes on an Archaeology of Design. Zurich: Lars Mueller Publishers: 2022.
Crysler, G.C., Cairns, St. και Heynen, H., The SAGE Handbook of Architectural Theory, London/California/New Delhi/Singaore: SAGE, 2012.
Deuschle, Carolyn, Constructing a New Agenda: Architectural Theory 1993-2009, New York: Princeton Architectural Press, 2010.
Grosz E., Architecture from the outside. Essays on Virtual and real space. The MIT Press, Cambridge Massachusetts, London, England, 2001.
Pallasmaa Juhani, Δώδεκα δοκίμια για τον άνθρωπο, την τέχνη και την αρχιτεκτονική 1980-2018, μτφρ. Λαδά, Α.-Σ. & Ξανθόπουλος, Κ., Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2021.
Turpin, Etienne, Architecture in the Anthropocene: Encounters Among Design, Deep Time, Science and Philosophy, Anexact, 2013.
Sarkis, Hashim (επιμ.), How Will We Live Together?: Biennale Architettura 2021, Τόμος 1, La Biennale di Venezia, 2021.
Soja E., «Borders Unbound. Globalization, Regionalism, and the Postmetropolitan Transition», in H. van Houtum, O. Kramsch, V. Zierhofer (eds), Bordering Space. Burligton: Ashgate, 2005.