Να έχουν μία πρώτη επαφή με τη μεθοδολογία της βιβλιογραφικής έρευνας και τις μεθοδολογίες έρευνας πεδίου σε σχέση με την αρχιτεκτονική και τις χρήσεις του χώρου

Να αποκτήσουν μία ολοκληρωμένη εικόνα της διαδικασίας παραγωγής του αρχιτεκτονικού έργου και των διαφόρων παραγόντων που εμπλέκονται σε αυτό

Να είναι σε θέση να συσχετίσουν τις βιβλιογραφικές πληροφορίες με την δική τους καθημερινή εμπειρία

Να εξοικειωθούν με την έννοια της μεθοδολογίας του σχεδιασμού και των πολλαπλών εκφάνσεων του, όπως εκφράζεται ιστορικά και σε συγκεκριμένα αρχιτεκτονικά έργα

Να μπορούν να δουν πιο κριτικά και ολοκληρωμένα τη δική τους σκέψη και τον τρόπο που λειτουργούν ως αρχιτέκτονες

Να μπορούν να εκφράσουν τις σκέψεις τους πάνω σε αυτά τα θέματα με λόγο, διαγράμματα, σκίτσα, κολάζ, μακέτες

έρευνα για τη μεθοδολογία του σχεδιασμού

Η αρχιτεκτονική είναι εξ ορισμού ένα διεπιστημονικό πεδίο, καθώς το αντικείμενο της επεκτείνεται από τις ανθρωπιστικές επιστήμες, τις τέχνες και τις ανθρώπινες δραστηριότητες και σχέσεις, μέχρι την τεχνολογία, τις θετικές επιστήμες και την οικονομία, από την έρευνα μέχρι τις λεπτομέρειες της εφαρμογής και την αξιολόγηση. Μεθοδολογικά, αυτό καθορίζει και το πεδίο δράσης του/της αρχιτέκτονος.

Στην επαγγελματική πρακτική, είναι γνωστό ότι εμπλέκονται πολλοί παράγοντες, φορείς, ειδικότητες, ανάγκες και προσεγγίσεις, από τους πελάτες μέχρι τον τελικό πολεοδομικό έλεγχο, με τον/την αρχιτέκτονα να παίζει στην πραγματικότητα έναν περιορισμένο ρόλο. Μεθοδολογικά, αξίζει να διερευνήσουμε τις διαδικασίες συνεργασίας και αλληλεπίδρασης στην έρευνα πεδίου/αγοράς, τον προγραμματισμό, σχεδιασμό, κατασκευή, χρήση και αξιολόγηση του αρχιτεκτονικού έργου.

Στο πρώτο μέρος του μαθήματος Θα εξετάσουμε αυτούς τους πολλαπλούς κάποιο ρόλο στην παραγωγή του χώρου με την ευρεία έννοια, και της δημιουργίας του αρχιτεκτονικού έργου ειδικότερα. Ο στόχος είναι αυτή η διαδικασία να γίνει πιο κατανοητή στους φοιτητές/τις φοιτήτριες. Θα χρησιμοποιήσουμε τις μεθοδολογίες της βιβλιογραφικής έρευνας, σε συνδυασμό με τις όποιες προσωπικές και επαγγελματικές εμπειρίες του καθενός και της καθεμίας. Θα γίνουν διαλέξεις-συζητήσεις με τη διδάσκουσα και προσκεκλημένους εισηγητές, και μικρές εργασίες από τους φοιτητές/τις φοιτήτριες ατομικά ή σε ομάδες μέχρι τριών ατόμων..

13 Οκτωβρίου, 3μμ. 1η διάλεξη-συζήτηση: Φωτεινή Γιαμάκου, αρχιτέκτων

Στο δεύτερο και σημαντικότερο μέρος θα ασχοληθούμε με τη μεθοδολογία σχεδιασμού Είναι μια διαδικασία αδιαφανής κατά βάση, ένα «μαύρο κουτί». Στην ανάλυση της μεθοδολογίας, θα προσπαθήσουμε να «ανοίξουμε» αυτό το ‘μαύρο κουτί’ με δύο τρόπους:

α) βιβλιογραφικά, μελετώντας την ιστορία και τη γενεαλογία των μεθόδων αρχιτεκτονικής σύνθεσης/σχεδιασμού και της αλληλεπίδρασης του/της με τους διάφορους κοινωνικούς παράγοντες, τρόπους σκέψης, προσωπικών αναφορών και μεθοδολογικών εργαλείων, από τις πρώτες εμπειρικές μεθόδους, τις προσπάθειες συστηματοποίησης, τις μεθόδους του Μοντερνισμού, του Eisenmanή του Tschumi, τις αναλύσεις του Hillierή του Alexander, μέχρι τον συμμετοχικό ή τον παραμετρικό σχεδιασμό. θα εξετάσουμε τη σχετική βιβλιογραφία, κείμενα σημαντικών αρχιτεκτόνων ή/και ορισμένα παραδείγματα αρχιτεκτονικού έργου, με διαλέξεις και συζήτηση, όπως και με μικρές εργασίες των φοιτητών/φοιτητριών.

10 Νοεμβρίου, 3μμ. 2η διάλεξη-συζήτηση: Ρένα Σακελλαρίδου, καθηγήτρια ΑΠΘ

β) αναλύοντας την προσωπική εμπειρία σχεδιασμού του κάθε φοιτητή/της κάθε φοιτήτριας. Αν και περιορισμένη η γνώση τους σε αυτή τη νεαρή ηλικία λόγω απειρίας, η διαδικασία της σκέψης δεν αλλάζει ουσιαστικά στη διάρκεια της ζωής του κάθε ανθρώπου·απλώς εμπλουτίζεται από τα νέα δεδομένα και κάνει νέους συσχετισμούς. Σε αυτή την άσκηση, οι φοιτητές/φοιτήτριες θα έχουν τη δυνατότητα να αναστοχαστούν πάνω στον τρόπο που αντιμετωπίζουν το κάθε συνθετικό θέμα στη διάρκεια των σπουδών τους μέχρι τώρα, και στο πώς χρησιμοποιούν τους παράγοντες που επιδρούν στην αρχιτεκτονική πρακτική. Να σκεφτούν πάνω στη σκέψη τους, είτε κυριολεκτικά, με λόγο, είτε μεταφορικά, με εικόνα. Θα γίνει μια τελική παρουσίαση-συζήτηση και παράδοση μίας πινακίδας ή ενός κειμένου, και ενός ψηφιακού αρχείου.

Ενεργή και σταθερή συμμετοχή στα μαθήματα, αλληλεπίδραση με τα άλλα μέλη της ομάδας, έγκαιρη ολοκλήρωση των ασκήσεων με βάση το χρονοδιάγραμμα, αυτό-αξιολόγηση της προσωπικής πορείας και στόχοι για βελτίωση στο μέλλον.

Designing buildings (2021). Design methodology for building projects. https://www.designingbuildings.co.uk/wiki/Design_methodology_for_building_projects.

e-architect (2022). What are architectural methodologies guide, Building Design Tips, Online Advice. https://www.e-architect.com/articles/what-are-architectural-methodologies

Hilier, Bill (2007). Space is the machine: A configurational theory of architecture. London: Space Syntax. https://spaceisthemachine.com/.

Jones & Bartlett Learning, LLC. (2022). Chapter 7: Design: Architecture
and Methodology. http://samples.jbpub.com/9781449691998/91998_CH07_Tsui.pdf

Alexander Christopheret al., (1977). APattern Language. Towns, Buildings, Construction.Μπέρκλεϋ, Καλιφόρνια: Oxford University Press

ΒεργόπουλοςΣταύρος, Καλφόπουλος Απόστολος, επιμ. (2005). Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός και Ψηφιακές Τεχνολογίες 2, Θεσσαλονίκη: Τμήμα Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ, Εκκρεμές.