Οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με την αρχιτεκτονική ιστορία της χώρας τους και συνειδητοποιούν τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής εμπειρίας, έτσι ώστε να διακρίνουν τα όρια μεταξύ της άκριτης μεταφοράς προτύπων και της δημιουργικής αξιοποίησης των συνθετικών αρχών τους στον σχεδιασμό. Η επαφή με κείμενα Ελλήνων αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων της εποχής, αλλά και κείμενα σύγχρονης κριτικής στο έργο τους, σε αντιστοιχία με την εξοικείωση με τα εφαρμοσμένα αποτελέσματα των αρχιτεκτονικών αναζητήσεων της εποχής θα προσφέρει μια σφαιρική αντίληψη της εξέλιξης της Ελληνικής αρχιτεκτονικής κατά τον 20ο αιώνα.
Το μάθημα επιχειρεί να παρακολουθήσει τις μετατοπίσεις, τις εντάσεις και συγκρούσεις που σχετίζονται με την παραγωγή του χώρου στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα. Εξετάζεται η ένταξη της ελληνικής πόλης σε ένα ευρύτερο πλαίσιο παραδειγμάτων και περιπτώσεων, όπου η αρχιτεκτονική παραγωγή παρουσιάζεται σε συνάρτηση με την εκάστοτε πολιτική και κοινωνικο-οικονομική κατάσταση και τα καλλιτεχνικά και αισθητικά ρεύματα της περιόδου. Πώς εξελίσσεται στο νεοσύστατο κράτος η αρχιτεκτονική σε σχέση με τις ιστορικές μορφές και τυπολογίες και την εκάστοτε κληρονομιά του νεοκλασικού, του εκλεκτισμού, του κινήματος επιστροφής στις ρίζες, του μοντέρνου, του τοπικισμού, του μεταμοντέρνου; Με ποιους τρόπους επηρέασε τη διαμόρφωση ενός ευρωπαϊκού έθνους; Πώς αντέδρασε στις γεωγραφικές, πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, τεχνολογικές, υγειονομικές, αισθητικές αλλαγές στις οποίες κλήθηκε να ανταποκριθεί η Ελλάδα κάθε φορά;
Η προβληματική της Ελληνικής αρχιτεκτονικής ιστορίας προτείνεται να εξεταστεί μέσα από δύο συνιστώσες, την ιστορική και τη θεματική επισκόπηση των εφαρμοσμένων και των θεωρητικών αρχιτεκτονικών αναζητήσεων του 20ουαιώνα στην Ελλάδα:
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
-
Από το νεοκλασικό στον εκλεκτισμό
-
Περί ελληνικότητας της αρχιτεκτονικής.
-
Εκδοχές του μοντέρνου στο μεσοπόλεμο.
-
Από την Κατοχή στην Ανασυγκρότηση. Αναχρονισμός, συντηρητισμός, νεωτερισμός.
-
Το όραμα του μεταπολεμικού εκσυγχρονισμού. Δημιουργικότητα και κρίση.
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
-
Η διάσταση της αρχιτεκτονική κληρονομιάς
-
Η Αρχιτεκτονική της Θεσσαλονίκης
-
Πολυ-κατοικία.
-
Κυρία αρχιτέκτων
-
Τουριστικές εγκαταστάσεις της μεταπολεμικής περιόδου.
-
Πολεοδομία.
Προτείνεται να μελετηθούν πτυχές της ιστορίας της Ελληνικής αρχιτεκτονικής που δεν αφορούν μόνο την ιστορική εξέλιξη, αλλά και τη βιβλιογραφική έρευνα, την ιστοριογραφία, αλλά και την επιτόπια καταγραφή, αναγνωρίζοντας τη σημασία της καταγραφής, μελέτης και ανάδειξης της πρόσφατης ελληνικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στον τρόπο που σχεδιάζουμε σήμερα.
Η αξιολόγηση του μαθήματος αποτελείται από τρία μέρη:
-
ομαδική εργασία: παρουσίαση αρχιτέκτονα (σπουδές, ενδεικτικό έργο, εξέλιξη φιλοσοφίας σχεδιασμού, συνεργασίες) με powerpoint και σύντομο συνοδευτικό κείμενο με τουλάχιστον δύο βιβλιογραφικές αναφορές εκτός από διαδικτυακές πηγές.
-
ομαδική εργασία: καταγραφή κτηρίου στην περιοχή του Βόλου και παρουσίασή του σε πινακίδες Α2. Η καταγραφή περιλαμβάνει την επιτόπια καταγραφή και φωτογραφική τεκμηρίωση του κτηρίου, τη βιβλιογραφική και αρχειακή έρευνα για την εύρεση σχεδίων και πληροφοριών για τον αρχιτέκτονα του κτηρίου. Για την καταγραφή θα διανεμηθεί ειδική καρτέλα τεκμηρίωσης.
-
ατομική γραπτή εξέταση, με ελεύθερη ανάπτυξη θεμάτων, διάρκειας δύο ωρών στο τέλος του εξαμήνου.
- “Eλληνική αρχιτεκτονική δημιουργία στην πρώτη εικοσαετία του 20ου αιώνα”. Συμμετοχή στο συλλογικό τόμο H Eλλάδα στον 20ο αιώνα, τόμος A1 (1900-1922),(επιμ. Xρ. Xατζηιωσήφ), Αθήνα: Βιβλιόραμα, 1999, τ. 1, σσ.254-307
- “Eλληνική αρχιτεκτονική δημιουργία στη διάρκεια του Mεσοπολέμου”, στον συλλογικό τόμο H Eλλάδα στον 20ο αιώνα, τόμος B2 (1922-1940, (επιμ. Xρ. Xατζηιωσήφ, Αθήνα: Bιβλιόραμα, 2003, σσ. 460-539
- Δ. Φιλιππίδη: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα: Mέλισσα, 1985.
- Β. Κολώνας, Θεσσαλονίκη 1912-2012, Η αρχιτεκτονικής μιας 100ετίας, Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress, 2013.