Ζώντας στην εποχή που η ανθρώπινη δράση πάνω στον πλανήτη αποτελεί γεωλογική δύναμη που τον μεταβάλει με ρυθμούς και ένταση μεγαλύτερη από κάθε άλλο παράγοντα, την Ανθρωπόκαινο Εποχή, αντιμετωπίζουμε σε παγκόσμια κλίμακα μεταβολές και αποσταθεροποίηση των Συστημάτων της Γης και της Ζωής με τις επιπτώσεις τους. Ο κόσμος μας αλλάζει μέσα από αλληλεπιδράσεις στο πλαίσιο των δικτύων συμβίωσης και των κοινωνικοοικολογικών συστημάτων. Η σύγχρονη συνθήκη κάνει επιτακτική την ανάγκη να αντιληφθούμε την ισότιμη θέση του ανθρώπου, που δεν τον καθιστά εξαιρετικό ον, αλλά συμμετέχοντα μαζί με τις άλλες μορφές ζωής και τους αβιοτικούς παράγοντες στο γίγνεσθαι των συστημάτων της Γης. Με βάση τα παραπάνω, ο όρος Περιβάλλον που νοηματοδοτείται ως κάτι που «περιβάλλει» τον άνθρωπο, δεν αποδίδει τη συστημική, δικτυακή οργάνωση του πλανήτη.

Τα Συστήματα της Γης, και σε αυτά συγκαταλέγονται η βιοτική και αβιοτική συνιστώσα του κόσμου μας, οι ζωντανοί οργανισμοί δηλαδή, αλλά και το έδαφος, η ατμόσφαιρα, τα νερά, όλα όσα συναρμολογούν τη ζωή, θα μπορούσαν με μια σύγχρονη οπτική να περιγράψουν ότι μέχρι σήμερα εντάσσαμε στο Περιβάλλον.

Προκειμένου να επανεξετάσουμε τη δράση μας ως ανθρώπινο είδος, είναι απαραίτητη η γνώση για την οικολογία, τη συμβίωση, τις αλληλεπιδράσεις των άλλων μορφών ζωής στα ενδιαιτήματα που μοιραζόμαστε, όπως και τη σημασία των αβιοτικών παραγόντων και των φυσικών πόρων ευρύτερα στους κύκλους της ζωής.

Επιπλέον, με δεδομένο τον εκθετικά αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό, που κατά το μεγαλύτερο ποσοστό του στον πλανήτη είναι αστικοποιημένος και ευάλωτος, η σημασία των αστικών συστημάτων ως δρώντα στοιχεία στη διαμόρφωση των συστημάτων της Γης είναι τεράστια. Η ανάγκη για ανθεκτικότητα και βιώσιμη, αειφορική λειτουργία των πόλεων είναι σήμερα επείγουσα.

Οι μετασχηματισμοί του γήινου συστήματος, όπως η κλιματική αλλαγή ή η εξαφάνιση ειδών, η υποβάθμιση και εξάντληση των φυσικών πόρων, δημιουργούν νέες προκλήσεις για την Περιβαλλοντική Επιστήμη, μια επιστήμη με παλιομοδίτικο όνομα αλλά με σύγχρονη και συνεχιζόμενη έρευνα, που βρίσκεται εκεί όπου η Οικολογία συναντά τις Κοινωνικές Επιστήμες. 

Η αντιμετώπιση των σύγχρονων κινδύνων απαιτούν συστημική σκέψη, αντίληψη του συσχετισμού της τοπικής και της παγκόσμιας κλίμακας, παραδοχή ότι η δράση είναι διάχυτη, οι αλληλεπιδράσεις είναι δυναμικές και τα όρια γίνονται ασαφή.   





 

[Γνώση, Κατανόηση, Ανάλυση, Σύνθεση]

   Το μάθημα  συμβάλει στην κατανόηση της δικτυακότητας, της πολυπλοκότητας της αλληλεπίδρασης των συστημάτων του πλανήτη. Με αφετηρία σκέψης την αποδυνάμωση και αποδόμηση του διπόλου Φύσης/Πολιτισμού μελετώνται τα συστήματα της Γης και της Ζωής, την οικολογική τους διάσταση αλλά και την κοινωνική/οικονομική χωρίς να ξεχνάμε ότι ο ανθρώπινα και μη ανθρώπινα, ο πολιτισμός και η τεχνολογία,  τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία του πλανήτη είναι ενεργοί δικτυωμένοι δράστες στη συγκρότηση του κόσμου μας. Εν τέλει, οι φοιτητές θα μπορούν να ενσωματώσουν συστημική περιβαλλοντική προσέγγιση στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.

Συστήματα της Γης και της Ζωής

Θεωρητική προσέγγιση της έννοιας του Φυσιοπολισμού

Θεωρία του Δρώντος Δικτύου

Οικοσυστήματα

Φυσικοί Πόροι, αειφορική διαχείριση.

Η Πόλη ως Οικοσύστημα. Βιωσιμότητα και Ανθεκτικότητα

Γραπτή εργασία

1.  Αθανασίου, Ε. (2015). Πόλη + Φύση. Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. από www.kallipos.gr
2. Ανδρεοπούλου Ζ., Αραμπατζής Γ., Πολύζος Σ., (2008). Φυσικοί πόροι, Περιβάλλον και Ανάπτυξη. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Τζιόλα.
3. Αραμπατζής  Π., .(1992).  Οικολογία– Μελέτη  του  Περιβάλλοντος. Θεσσαλονίκη:  Εκδ.  Αϊβάζης-Ζουμπούλης
4. Βαβίζος Γ., Βερροιόπουλος Γ., Μπενταλί Φ., (2008). ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ: Εξέλιξη/Κατάσταση/ Ιδεολογίες/Προστασία/Πιέσεις/Νομικό Πλαίσιο/Περιβαλλοντικές Μελέτες, Αθήνα: Εκδόσεις Παπασωτηρίου.
5. Γεωργόπουλος Α. (1996). ΓΗ, Ένας Μικρός και Εύθραυστος Πλανήτης, Εκδ. Gutenberg, Αθήνα. 
6. Καραγεωργάκης, Σ. & Γεωργόπουλος, Α. , “Όταν η περιβαλλοντική ηθική συναντά την πολιτική οικολογία”, στο Γεωργόπουλος, Αλέξανδρος (επ.) Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Ο νέος πολιτισμός που αναδύεται, Gutenberg, Αθήνα, 2005, σσ. 819-839.
7. Kαραγεωργάκης, Σ. (2006) Περιβαλλοντική Ηθική και Πολιτική Οικολογία, Οιυποχρεώσεις μιας οικολογικής κοινωνίας απέναντι στο μη ανθρώπινο κόσμο, Διδακτορική Διατριβή. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα.
8.  Latour, B. 2000 [1991]. Oυδέποτε υπήρξαμε μοντέρνοι. Δοκίμιο Συμμετρικής Ανθρωπολογίας, Φ. Τερζάκης, μτφ. Αθήνα: Σύναλμα. 
9. Χατζημπίρος  Κ. (2001).  Οικολογία:  Οικοσυστήματα  και  προστασία  του  Περιβάλλοντος, Αθήνα: Εκδ. Συμμετρία. 
10. De la Bellacasa, M. P. 2017. Matters of care: speculative ethics in more than human worlds, Posthumanities, Minnesota: University of Minnesota Press.
11. Haraway, D. 2008. When Species Meet. Minessota: University of Minessota Press. 
12.  Latour, B. 2005. Reassembling the Social: An introduction to Actor-Network-Theory, Oxford: Oxford University Press.  
13.  Latour, B. 2013. Facing Gaia: six lectures on the political theology of nature. Being the Gifford Lectures on Natural Religion.
14.  Tyler, G. Miller, Jr. (2004). Περιβαλλοντικές Επιστήμες (ελλ. Μετ. Δρ. Παυλόπουλος Κ.), Aθήνα: Εκδόσεις «Ιων».
15. Cadman D., and Payne G, eds., (1990) The living City: Towards a Sustanable Future, London: Routledge.
16. Harris J., (2000) ,Basic Principles of Sustainable Development Global Development and Environment, Medford USA:  Global Development and Environment Institute, Tufts University.
17. Odum E. P. (1983), Basic Ecology, Philadelphia: Saunders College Publishing.

Συστήματα της Ζωής, Φυσιοπολιτισμός, Θεωρία Δρώντος δικτύου, οικοσύστημα, φυσικοί πόροι, αστική βιωσιμότητα, αστική ανθεκτικότητα.

https://eclass.uth.gr/courses/ARCH_U_194/