Θα θέλαμε να ελαφρύνουμε τον χαρακτήρα του καθαρά 'θεωρητικού' υποχρεωτικού μαθήματος, αντικαθιστώντας ατελείωτες ώρες θεωρητικών διαλέξεων από ζωηρή [ελπίζουμε] συζήτηση και ομαδικές ασκήσεις κριτικής σκέψης που θα γίνονται εν ώρα μαθήματος, πάνω σε υλικό που θα προβάλλεται -και ενίοτε θα μοιράζεται- στην αίθουσα διδασκαλίας.
Η ενεργή παρουσία φοιτητριών και φοιτητών, για να το καταφέρουμε αυτό, είναι πολύτιμη!
Η αξιολόγηση θα γίνεται δίνοντας βαρύτητα κυρίως στην συμμετοχή στην συζήτηση εν ώρα μαθήματος, αλλά και την προετοιμασία και παρουσίαση των εκτυλισσόμενων ομαδικά ασκήσεων-εργασιών και την αλληλεπίδραση μεταξύ φοιτητικών ομάδων με σχόλια, ερωτήσεις, ανατροφοδοτήσεις. Κατά δεύτερο λόγο η αξιολόγηση θα γίνεται και βάσει των αποτελεσμάτων των γραπτών εξετάσεων [εξεταστική], η οποία είναι απαραίτητη.
Το μάθημα βασίζεται στην ενεργή διαδραστική διδασκαλία με φυσική παρουσία, στοχεύοντας στην ζωηρή αλληλεπίδρασή μας.
Ο τίτλος του μαθήματος, αποτελούμενος από τις σύνθετες έννοιες ‘Τοπίο’ , ‘Φύση’ , ‘Αστικά Οικοσυστήματα’, ίσως προϊδεάζει για ένα πολύπτυχο ερευνητικό αντικείμενο.
Οι έννοιες που θα θίξουμε, αντιμετωπίζονται λιγότερο θεωρητικά, και περισσότερο μέσω παραδειγμάτων που συζητάμε με αφετηρία τις διαλέξεις στην αίθουσα διδασκαλίας. Στόχος είναι η εξοικείωση των φοιτητριών και φοιτητών με την κριτική σκέψη πάνω στα θέματα της βιωσιμότητας, της κλιματικής κρίσης, της συμπεριληπτικής φύσης, καλλιεργώντας διαφορετικές σκοπιές.
Τα θέματα αυτά αφορούν πέρα από τους ανθρώπους όλα τα έμβια της Γης, και είναι χρήσιμη η επίγνωσή τους για τους εν τη γενέσει αρχιτέκτονες. Καθώς η αρχιτεκτονική είναι μια επιστήμη & τέχνη που μεταβάλλει τα περιβάλλοντα στα οποία ασκείται, το όφελος της επίγνωσης είναι πολλαπλό.
Η κριτική σκέψη οξύνεται μέσα από συζητήσεις την ώρα των διαλέξεων, αλλά και στα πλαίσια των 4 ασκήσεων-εργασιών. Για την κάθε εργασία δημιουργούνται μεγάλες ομάδες από φοιτήτριες και φοιτητές, με στόχο την περαιτέρω διερεύνηση και την ενώπιων όλων συζήτηση και μέσω επιχειρημάτων επεξεργασία των θεμάτων που άπτονται των διαλέξεων που προηγήθηκαν. Η διερεύνηση και αλληλεπίδραση μεταξύ φοιτητριών και φοιτητών, δημιουργεί τις συνθήκες για άμεση και χωρίς διαμεσολάβηση ευαισθητοποίηση και μάθηση.
Επίσης, επιτόπιες εξορμήσεις, με τη διδάσκουσα και διαλέξεις από προσκεκλημένες ομιλήτριες και προσκεκλημένους και ομιλητές, στοχεύουν στην εμβάθυνση και παράλληλα την έμπρακτη συσχέτιση μέσα από διαφορετικές σκοπιές, μέσα από το ίδιο μας το σώμα και τις άμεσες εμπειρίες, με το αντικείμενο.
Οι 4 θεματικές πάνω στις οποίες οι φοιτητικές ομάδες καλούνται να αποκριθούν με ομαδικές εργασίες είναι οι παρακάτω:
Εισαγωγή:Ερευνητές ή Εξερευνητές ? Το ιστορημένο έδαφος και το ‘άλλο’.
1η Θεματική ]: Αυτόχθονες και παγκοσμιοποιημένες πρακτικές,
Συνυπάρχοντας με την Φωτιά και το Νερό.
-Πρακτικές ‘ψυχρής καύσης’ στην Αυστραλία και την Νότια Αμερική
-Περπατώντας στο νερό
-Νερό και κλιματική κρίση : πότε πολύ και πότε λίγο Βιώσιμες και μη .
2η Θεματική ] ΑΣΤΙΚΑ οικοσυστήματα
-Αυτοφυή και σχεδιασμένα αστικά οικοσυστήματα, ωφέλειες οικοσυστημάτων
-Πόλεις δυστοπίες και ουτοπίες
-αρχιτέκτονες τοπίου και αστική οικολογία
3η Θεματική] Αγροτική Ύπαιθρος
-Μεσογειακό και αρχαιολογικό αγροτικό τοπίο
-Αγρό-πολεοδομία
-το ενδιαφέρον για την ύπαιθρο
4η Θεματική] βιόσφαιρα & νοόσφαιρα
-βιόσφαιρα, κρίσιμη ζώνη
-προστατευμένα τοπία : πολιτισμικά, αρχαιολογικά, οικότοποι.
- από τους περιηγητές στους τουρίστες: εξω-γήινα τοπία και τοπία τουρισμού
Η συνολική συμμετοχή στις συζητήσεις με την διδάσκουσα, με αφετηρία τις διαλέξεις, βαθμολογείται με 10%.
Η συμμετοχή σε κάθε μία από τις 4 ομαδικές εργασίες και στην ανοιχτή διαδραστική συζήτηση με τις άλλες φοιτητικές ομάδες, με 15%.
Γραπτές Εξετάσεις:
Για τις φοιτήτριες και τους φοιτητές που συμμετέχουν πλήρως στα μαθήματα και στις 4 εργασίες, οι εξετάσεις βαθμολογούνται με 30% μόνο . Η γραπτή τους εξέταση θα αφορά την σύνοψη -περίληψη- της άποψης της φοιτήτριας ή του φοιτητή σε κάθε μιας από τις ομαδικές εργασίες στις οποίες συμμετείχε, τι έμαθε από την κάθε μικρή έρευνα και την συζήτηση με τις & τους συναδέλφους του.
Για τις φοιτήτριες και τους φοιτητές που έχασαν κάποιες από τις ομαδικές εργασίες, θα δίνονται και άλλα θέματα προς ανάπτυξη, προκειμένου να αξιολογηθούν , και ο βαθμός της γραπτής εξέτασης θα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα, ελλείψει των αντίστοιχων ομαδικών εργασιών.
Bartoli S., Linden S., Wust F. (2019):Licht, Luft, Scheisse/ Perspectives on Ecology and Modernity/ Archaeologies of Sustainability. Hamburg: adocs Verlag
Βρυχέα Α., Λωράν Κ. (1991):Συμμετοχικός Σχεδιασμός/ θεωρητικές διερευνήσεις/ ιστορία των ιδεών και των πρακτικών/ μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Αθήνα: ΤΕΕ
Boer R., Otero-Verzier M., Truijen K. (2019): Architecture of Appropriation, On Squatting as Spatial Practice. Rotterdam: Het Nieuwe Instituut
Camps-Calvet M., Langemeyer J., Calvet-MIR L., Gomez-Baggethun E. (2016): Ecosystem services provided by urban gardens in Barcelona, Spain: Insights for policy and planning. Environmental Science & Policy, vol. 62(C), DOI: 10.1016/j.envsci.2016.01.007, p. 14- 23.
Caputo P., Ferrari S., Zagarella F. (2020]: Urban Renovation: An Opportunity for Economic Development, Environmental Improvement, and Social Redemption. In DELLA TORRE, S., CATTANEO S., LENZI C., ZANELLI A. [eds] Regeneration of the Built Environment from a Circular Economy Perspective. Springer Open / Fondazione Politecnico di Milano, ISBN 978-3-030-33256-3, p. 125-136.
Clement G. (2004): Manifeste du Tiers Paysage.
http://www.biodiversiteetbati.fr/Files/Other/DocComplGTBPU/F05-ManifesteTiersPaysage-GClement.pdf
Deakin R., 1855.Flora of the Colosseum of Rome, or, Illustrations and Descriptions of Four Hundred and Twenty Plants Growing Spontaneously upon the Ruins of the Colosseum of Rome/ London: Groombridgehttps://publicdomainreview.org/collection/richard-deakin-flora-of-the-colosseum-of-rome
Deleuze G., Guattari F. (1987): A Thousand Plateaus /capitalism and schizophrenia. [Μετάφραση: Massumi B.] Minneapolis: University of Minnesota Press.
Descola P. (2006): Beyond Nature and Culture. In: Proceedings of the British Academy Volume 139, 2005 Lectures. London: British Academy Publication. pp 137-155.
Freitag A. (2016): Dieter Kienast and the Topological and Phenomenological Dimension of Landscape Architecture. In: Girot C., Imhof D. [eds] Thinking the Contemporary Landscape. New York: Princeton Architectural Press. Σελ 229-245
Goltsiou K., Perkovic Bosnjak D. [eds] (2021): The Role of Landscape Architects in Circular Economy and Climate Change. IFLA Europe Position Paper. Brussels: IFLA Europe.
Guattari F. (1989) Les Trois Ecologies. Paris: Galilee
Hall C.A.S.[2019]:Urban Ecology from a Biophysical and Systems Perspective. Στο: Hall H.P., Balogh S.B. [eds] Understanding Urban Ecology. An Interdisciplinary Systems Approach.. Springer [Springer nature Switzerland] pp 27-57
Κουζούπη Α. (2022) : «Στιγμιότυπα Αποβιομηχάνισης: Picturesque–Sublime και Μακρά Τείχη. Από το ruin porn στις αστικές πράσινες υποδομές» στο: Νικηφορίδης Π., Σιναμίδης Ι.[επιμ] Πρακτικά του Πανελλήνιου Συνεδρίου «Τα Κάστρα της Βιομηχανίας» ΤΕΕ/ΤΚΜ, Εισήγηση 5/ Θεματική Ενότητα: Καταγραφή και αξιολόγηση των άυλων και υλικών τεκμηρίων της βιομηχανικής κληρονομιάς.
Καστοριάδης Κ., Κον-Μπεντιτ Ν. (1981): Από την οικολογία στην αυτονομία. Αθήνα: Ράπα & Κέδρος
Kowariket al (2019): Emerging Urban Forests: Opportunities for Promoting the Wild Side of the Urban Green Infrastructure -
Lions S. , 2018. Introduction: Ruin Porn, Capitalism and the Anthropocene. στο: Lions S. [επιμ] Ruin Porn and the Obsession with Decay. Cham: Palgrave Macmillan.
Millennium Ecosystem Assessment, 2005. Ecosystems and Human Well-being: Synthesis. Island Press, Washington, DC.
Μανωλίδης Κ. (2017): Εδαφολόγιο. Αθήνα: Νήσος
Ruskin J. , 1849. The Seven Lamps of Architecture. New York: Wiley
Spary C. Emma (2005): Le Jardin d’utopie/ L’histoire naturelle en France de l’Ancien Regime a la Revolution. Paris: Publications Scientifiques du Museum national h’ Histoire naturelle.
Shelley P. B. (1817): “THE COLISEUM. A fragment”
Tsing A.L., et.al. (2009): A new form of collaboration in cultural anthropology: Matsutake worlds in AMERICAN ETHNOLOGIST, Vol. 36, No. 2, pp. 380–403, ISSN 0094-0496, online ISSN 1548-1425. C 2009 by the American Anthropological Association
Τζιρτζιλάκη Ε. et al [eds](2018) Νομαδική Αρχιτεκτονική, Περπατώντας σε Ευάλωτα Τοπία/ Nomadic Architecture, Walking through Fragile Landscapes. Αθήνα: futura
Τσερβένη Ι. (2012): Το δικαίωμα των παιδιών με αναπηρία στο παιχνίδι/ διαμορφώνοντας αρχές σχεδιασμού για τους χώρους παιχνιδιού. Αθήνα: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, μεταδιδακτορική έρευνα
Van der Heuvel D., Munoz-Sanz V. (2017): Studio Rotor/ Deconstruction. Rotterdam: Het Nieuwe Instituut & TU Delft
WEB LINKS
Tsing A.L., Deger J., Keleman Saxena A., Zhou F. [curators] (2021) Feral Atlas, Standford University Press, DOI 10.21627/2020fa
https://feralatlas.org/
Sandra Bartoli (2018) lecture :“The City’s Natural and Human Histories”
In the framework: THE CITY’S FUTURE NATURAL HISTORY, ENDOWED PROFESSORSHIP FOR VISIONARY FORMS OF CITIES | LECTURE SERIES WINTERTERM 2017|18
Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική https://nomadikiarxitektoniki.net