Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
ΘΚ0706, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ,
Επιλογής στο εξαμ. 9, ECTS: 3
Γνωστικά Πεδία (Οδηγία 2005/36/ΕΚ): Ιστορία και Θεωρία.
Γενικές ικανότητες (βάσει παραρτήματος διπλώματος): Αυτόνομη εργασία, Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών, Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής, Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

To μάθημα απευθύνεται σε φοιτήτριες και φοιτητές του 5ου έτους αποσκοπώντας να τις / τους εξοικειώσει με την ερευνητική διαδικασία, στην οποία άλλωστε και καλούνται να εμπλακούν πριν την ολοκλήρωση των σπουδών τους στο Τμήμα, καθώς και με την διαθεματικότητα που χαρακτηρίζει την έρευνα στο πεδίο της αρχιτεκτονικής. Γι’ αυτό και οι συναντήσεις θα κινηθούν σε δύο άξονες σε μια προσπάθεια να αποσαφηνιστούν με διάφορες μορφές (π.χ. close reading, αποδελτίωση υλικού, διαλέξεις προσκεκλημένων ερευνητών κ.λπ.) οι κεντρικοί όροι του μαθήματος, η έρευνα και η διαθεματικότητα. Αφενός θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης και αναστοχασμού ερωτήματα συναφή με την έρευνα, που εκτείνονται από την διατύπωση του ερευνητικού ερωτήματος ως την επιλογή ερευνητικής μεθοδολογίας. Αξιοποιώντας το ερευνητικό απόθεμα που καταγράφεται στο Τμήμα τόσο μέσα από ερευνητικές εργασίες που έχουν ήδη ολοκληρωθεί όσο και μέσα από υπό εκπόνηση διδακτορικές διατριβές, θα μας απασχολήσουν ερωτήματα που αφορούν την αφετηρία μια έρευνας, τον τρόπο που διατυπώνεται μια υπόθεση εργασίας και πώς αυτή διοχετεύεται και μετατοπίζεται στην ερευνητική διαδικασία, ποια ερευνητικά εργαλεία ή μεθοδολογίες μπορούν να εφαρμοστούν και πώς γίνεται η επιλογή τους. Στο βαθμό που η διαθεματική προσέγγιση είναι αναπόφευκτη συνθήκη της τρέχουσας έρευνας ή και ζητούμενο, θα μας απασχολήσει αφετέρου κατά πόσο μεθοδολογικές προσεγγίσεις ή και έννοιες από τις κοινωνικές ή τις ανθρωπιστικές επιστήμες αναδεικνύουν μια εγγενή συνάφεια με την αρχιτεκτονική πρακτική καθώς και κατά πόσο αυτή η συνθήκη διαμορφώνει την εκάστοτε ερευνητική στάση.

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος επιλογής είναι

*να εξοικειώσει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές με ζητήματα έρευνας σε μια διαθεματική προοπτική αναδεικνύοντας "καλές πρακτικές" από την τρέχουσα έρευνα εντός και εκτός Τμήματος.

Μετά από κάποιες εισαγωγικές συναντήσεις, τα μαθήματα οργανώνονται σε κύκλους αφιερωμένους στην παρουσίαση

*ερευνητικών θεμάτων που εκπονήθηκαν πρόσφατα στο Τμήμα μας αλλά και υπό εκπόνηση διδακτορικών διατριβών,

μετά από ενδεικτική επιλογή βάσει

*της διαθεματικότητάς τους όσο και

*της ερευνητικής μεθοδολογίας που εφαρμόζεται στην εκάστοτε εργασία (μελέτη περίπτωσης, εθνογραφική παρατήρηση, θεωρητική θεμελίωση κ.λπ.)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1η συνάντηση_26.10.
Εισαγωγικές δι-ερευνήσεις

2η συνάντηση_2.11.
Παιδαγωγικές της έννοιας και μεταφορικές αρχιτεκτονικές - λόγοι περί της αρχιτεκτονικής [Nietzsche, Simmel]

Α' κύκλος - ερευνητικά θέματα

3η συνάντηση_9.11. -- *Παιδαγωγικές της έννοιας I: διάγραμμα*
>>> Άγγελος Αντωνόπουλος, Ιωάννα Τίκη: Χαρτογραφώντας την έννοια του διαγράμματος [επιβλ. Ανθή Κοσμά]

4η συνάντηση_16.11. -- *Μεθοδολογίες: συμμετοχική παρατήρηση και έρευνα πεδίου*
>>> Λίγεια Παπαϊωάννου: Thalassanté, αποτυπώσεις θαλασσοΰφαντων συνυπάρξεων [επιβλ. Ίρις Λυκουριώτη] 
>>> Έμιλυ Έντουαρτς Κανίνια: Αναστασία Τσόπτσια, [...] [επιβλ. Γιώργος Μητρούλιας]

5η συνάντηση_23.11. -- *Χωρο-αναγνώσεις: ίχνη και σημεία*
Μαρία Κωνσταντινίδου: Κατώφλι: ίχνη και χωρικές αναγνώσεις [επιβλ. Έβελυν Γαβρήλου]
Κορνηλία Χριστοδούλου: The Still Point // Η χορογραφία ως μια κάτοψη ενός χορογραφικού score  [επιβλ. Έβελυν Γαβρήλου]

6η συνάντηση_30.11. -- *Παιδαγωγικές της έννοιας: πρόπλασμα και μήτρα*
>>> Άννα Μαρκοπούλου: Το πρόπλασμα ως υλικό διάγραμμα στην αρχιτεκτονική σύνθεση [επιβλ. Μαρία Βροντίση]
>>> Αγγελική Παπανικολάου: Matrix:deep χαρτογράφηση του μη χαρτογραφησιμου [επιβλ. Μαρία Βροντίση]

Β' κύκλος - υπό εκπόνηση διδακτορικές διατριβές

7η συνάντηση_7.12.
>>> Πέγκυ Ζάλη: Εναλλακτικές πρακτικές της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα στην ύστερη νεωτερικότητα [ΔΔ]

8η συνάντηση_14.12. --
>>> Μαριάννα Ζιώγα: Μέσο / μορφή: μια απόπειρα συστημικής προσέγγισης στην τέχνη της εγκατάστασης [επιβλ. Φανή Παραφόρου]
>>> Κατερίνα Φιλοπούλου: Συστήματα – σε πραγματικό χρόνο. Διαναφορικές αναγνώσεις του Κύβου Συμπύκνωσης του Hans Haacke  [ΔΔ]
*σε αυτή τη συνάντηση θα παρουσιαστούν ένα ερευνητικό θέμα και μια υπό εκπόνηση ΔΔ

9η συνάντηση_21.12. -- *Χώρος και αφήγηση*
>>>  Κυριακή Χαραλαμπίδου: Οι πολλαπλές αφηγήσεις και οι δυναμικές του χώρου στο έργο του William Kentridge  [ΔΔ]
>>> Λούκου Μαρία: Εκπαιδευτικές διαστάσεις των παραγόμενων αφηγήσεων σε έναν επαυξημένο αστικό χώρο, με αφετηρία το έργο του R.L. Hemmer [ΔΔ]

10η συνάντηση_11.1.
>>>  Στεφανία Στρούζα: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΗΔΕΙΑΣ (MEDEALABORATORY) Χαρτογραφήσεις και Επιβιώσεις του μύθου της Μήδειας στη σύγχρονη εποχή. Για ένα επαναπροσδιορισμό των σχέσεων ανάμεσα στη Φύση, τη Γεωλογία και τον Πολιτισμό [ΔΔ]

11η συνάντηση_18.1.
>>> Μερόπη Ζαβλάρη: Εικόνες του Χώρου και Χώροι της Εικόνας: Η εμπλοκή του Ανθρώπου με το χώρο του μέσω της εικονιστικής σκέψης [ΔΔ]
>>> Αβρακώμη Ζαβιτσάνου: Η διαχείριση του άυλου: νέες πρακτικές και εργαλεία διατήρησης ψηφιακών έργων τέχνης και εγκαταστάσεων [ΔΔ]

12η συνάντηση_25.1.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

*Ρολάν Μπαρτ, "Επιστήμη εναντίον λογοτεχνίας", στο: Η λογοτεχνική θεωρία του 20ού αιώνα. Ανθολόγιο κειμένων, επιμ. K. M. Newton, μτφρ. Αθ. Κατσικέρος - Κώστας Σπαθαράκης, Ηράκλειο: ΠΕΚ 2019, 162-169

*Gilles Deleuze και  Félix Guattari, Τι είναι φιλοσοφία; μτφρ. Τίνα Μανδηλαρά, Αθήνα: Καλέντης 2004

*Michel Foucault, Ετεροτοπίες και άλλα κείμενα, μτφρ. Τάσος Μπέτζελος, Αθήνα: Πλέθρον 2012 [κείμενο: Άλλοι χώροι [Ετεροτοπίες] ]

*Félix Guattari, Transdisciplinarity Must Become Transversality,  Theory, Culture & Society 32 (5-6): 2015, 131–137

*Σάρα Κοφμάν, Ο Νίτσε και η μεταφορά, μτφρ.-επίμ. Δημήτρης Γκινοσάτης, Αθήνα: Σμίλη 2010 [κεφ. IV. Μεταφορικές αρχιτεκτονικές]

*Georg Simmel, Περιπλάνηση στη νεωτερικότητα. Κοινωνιολογικά, φιλοσοφικά και αισθητικά κείμενα, μτφρ. Γιώργος Σαγκριώτης - Όλγα Σταθάτου, επίμ. Jürgen Habermas, επιμ. Σπ. Γαγγας - Κ. Θ. Καλφόπουλος, Αθήνα: Αλεξάνδρεια 2004 [κείμενα: Κοινωνιολογία του χώρου, Γέφυρα και πόρτα]

*Νικόλαος-Ίων Τερζόγλου, Ιδέες του Χώρου στον Εικοστό Αιώνα, Αθήνα: νήσος 2009