Η εμβάθυνση και η κατανόηση αυτής της εποχής μέσα από κύρια έργα της. Η ανάπτυξη μιας κριτικής οπτικής γύρω από την συγκεκριμένη εποχή και την εξέλιξη της Αρχιτεκτονικής ως τέχνης και πρακτικής ταυτόχρονα, και του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα σε μια σύγχρονη βάση (σε αντιδιαστολή με την παράδοση και τον ρόλο του μάστορα/ τεχνίτη), μετεξέλιξη της οποίας αποτελεί το σημερινό επάγγελμα του αρχιτέκτονα.
Δεύτερος, αλλά εξίσου κύριος, σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή στην έρευνα, η προσέγγιση ιστορικών πηγών, η αναζήτηση βιβλιογραφίας (πρωτογενούς, δευτερογενούς). Στο πλαίσιο αυτό ενθαρρύνεται η σύνταξη μικρής ερευνητικής μελέτης γύρω από ένα ιστορικό-θεωρητικό ζήτημα. Το ήθος και η δεοντολογία της έρευνας τίθεται επίσης ως κύριο ζητούμενο του μαθήματος.
Η θεμελίωση μιας νέας εποχής για τον Δυτικό Κόσμο πάνω σε ένα παλιό και ξεχασμένο για πάνω από μια χιλιετία πρότυπο: τον Κλασικό κόσμο (Ρώμη, Ελλάδα).
Το μάθημα συζητάει και αναλύει το φαινόμενο αυτής της επιστροφής σε δύο διακριτές περιόδους της νεώτερης ιστορίας, της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, καθώς και της σημασίας της ενδιάμεσης σε αυτές εποχής: του Μπαρόκ. Πώς αυτές οι τρείς περίοδοι του πολιτισμού ακολουθούν η μία την άλλη και τι καινούργιο κομίζουν στον χώρο της Αρχιτεκτονικής;
• Ποιά νοητικά εργαλεία αναβιώνουν, διευθετούν και ορθολογικοποιούν τον χώρο με την παραγωγή νέων δομών (πόλη, κτήριο);
• Πώς η τέχνη υποβοηθά στην αναπαράσταση, κατανόηση, και παραγωγή της νέας αρχιτεκτονικής; Τι κρατάει και τι απορρίπτει η εποχή αυτή από το προηγούμενο θεοκρατικό παρελθόν;
• Πώς ο παράγοντας άνθρωπος, ως σώμα και ως πνεύμα σε συνδυασμό, τίθεται ξανά στο προσκήνιο και αποτελεί βάση προβληματισμού για τον σχεδιασμό;
Αυτά τα ερωτήματα διαμορφώνουν μερικούς από τους άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί το μάθημα ως προς το περιεχόμενό του.
ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗΣ/ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ
Το μάθημα βασίζεται στη στενή συνεργασία διδάσκουσας και φοιτητών. Δομείται στη βάση τρίωρων (κατά προσέγγιση) συναντήσεων με τη μορφή θεματικής διάλεξης/ παρουσίασης, την οποία άλλοτε αναλαμβάνει η διδάσκουσα εξ ολοκλήρου και άλλοτε μοιράζεται με τους φοιτητές/τριες.
Ο βαθμός για το μάθημα θα απονεμηθεί μέσω των ακόλουθων διαδικασιών:
- Μιας γραπτής ερευνητικής εργασίας πάνω σε επιλεγμένο θέμα, σωστά δομημένης και υποστηριγμένης μέσω βιβλιογραφικών πηγών, σύμφωνα με τους κανόνες. Επιθυμητό είναι οι εργασίες αυτές να παρουσιαστούν στην διάρκεια των μαθημάτων αφού έχουν λάβει μια σχετικά οριστική μορφή, λειτουργώντας ως μέρος της ύλης του μαθήματος (70%).
- Μιας εξέτασης στο τέλος του εξαμήνου που θα λειτουργήσει ως ένα είδος ανακεφαλαίωσης της παρουσιασμένης ύλης και κριτικής αφομοίωσής της. Η εξέταση θα γίνει με την μορφή κατ’ οίκον άσκησης πάνω σε μια σειρά κριτικών ερωτήσεων βασισμένων στις διαλέξεις. Απαραίτητη η επίτευξη βαθμού βάσης (τουλάχιστον 4.5)για την επιτυχή περάτωση του μαθήματος.
ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ
1) Η παρακολούθηση των εβδομαδιαίων μαθημάτων και η λήψη επαρκών σημειώσεων που θα αποτελέσουν την βασική ύλη μελέτης και εξέτασης. Συνυπολογίζεται θετικά η ενεργή συμμετοχή στο μάθημα με παρατηρήσεις, ερωτήσεις, προτάσεις, ή κάθε είδους υλικό που θα συνεισφέρει στην συζήτηση.
2) Η στενή συνεργασία με την διδάσκουσα κατά την διάρκεια εκπόνησης της ερευνητικής εργασίας. Σε αυτή την περίπτωση το θέμα της θα πρέπει να αποφασιστεί όχι αργότερα από την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου μετά από συνεννόηση.
Ειδικά ζητούμενα για την ερευνητική εργασία
(α) Συναντήσεις - διορθώσεις με τη διδάσκουσα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, τουλάχιστον 2 συνολικά, εκτός από την πρώτη η οποία θα αφορά στην επιλογή και δρομολόγηση του θέματος.
(β) Παρουσίαση της εργασίας σε ημερομηνία που θα οριστεί στην πορεία του εξαμήνου.
(γ) Παράδοση της εργασίας σε μορφή τεύχους (επιθυμητό μέγεθος σελίδας το Α4), έκτασης π. 3.000 λέξεων (δηλ. 8-10 σελίδες, με διάστιχο 1.5 ή 2.0, όχι μονό) και ικανό περιθώριο τριγύρω (2,5 εκ. τουλάχιστον). Η εργασία οφείλει να ακολουθεί τις προδιαγραφές ενός τυπικού επιστημονικού πονήματος, δηλ. να χρησιμοποιεί επώνυμες και αναγνωρισμένες/ έγκυρες πηγές (όχι τυχαίες/ ανώνυμες σελίδες από το διαδίκτυο), τις οποίες θα αναφέρει ονομαστικά με τη μορφή ΠΑΡΑΠΟΜΠΩΝ/ ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ και ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ (στην τελευταία σελίδα). Επίσης πρέπει να είναι κατάλληλα σελιδοποιημένη και ευανάγνωστη, διαμορφωμένη με παραγράφους, διακριτά μέρη και μικρά κεφάλαια (τουλάχιστον Εισαγωγή - Κύριο Μέρος - Επίλογος /Συμπεράσματα), με τον απαραίτητο αριθμό εικόνων, σχεδίων, ή διαγραμμάτων, ικανού μεγέθους, με τη συνοδεία τίτλου (λεζάντας), αρίθμησης, και ει δυνατόν πηγής εικόνας.
Όλο το υλικό που αφορά στο μάθημα, καθώς και η κρίσιμη επικοινωνία με τους φοιτητές (ανακοινώσεις, κλπ.) θα γίνεται μέσω της σχετικής σελίδας του μαθήματος στο E-Class.
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ
Συναντήσεις για τις διορθώσεις της εργασίας, καθώς και για κάθε άλλου είδους θέμα που απασχολεί τον φοιτητή ή την φοιτήτρια μπορούν να γίνονται με την διδάσκουσα κατόπιν συνεννόησης, δια ζώσης ή εξ αποστάσεων (διαδικτυακά).
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210-6547659 / 6972011756 / e-mail: idfatsea@uth.gr
1) Kύριο σύγγραμμα με δωρεάν διανομή: Robert Furneau-Jordan, Iστορία της Αρχιτεκτονικής, εκδ. 'Υποδομή', 1981.
2) Βοηθητικό σύγγραμμα: Χιού Χόνορ/ Τζόν Φλέμινγκ, Ιστορία της Τέχνης, εκδ. "Υποδομή" (για την Ελλην. γλώσσα), 2001.
ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ
Ernst H. Gombrich, Το Χρονικό της Τέχνης, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., 1994.
Γ. Λάββας, Επίτομη Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, University Studio Press, 2002.
A.R. Turner, H AναγέννησηστηΦλωρεντία, University Studio Press, 2011.
Patricia Castelli, Αισθητική της Αναγέννησης, εκδ. 'Πολύτροπον', 2007.
Ά. Χαραλαμπίδης, Μπαρόκ: Αρχιτεκτονική, Γλυπτική, Ζωγραφική, University Studio Press, 2017.
Σ. Σίνος, Θεωρία και Πράξη στην Προμοντέρνα Εποχή, εκδ. Πατάκης, 2012.
[Συλλογικό] Αρχιτεκτονική Θεωρία & Πράξη από την Αναγέννηση μέχρι Σήμερα, 'Γνώση', 2005.
Matei Calinescu, Πέντε Όψεις της Νεωτερικότητας, εκδ. ΑΣΚΤ, 2011 [Μόνο για το Κεφ. 1: "Η Έννοια της Νεωτερικότητας"]
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ
Gardner’s Art through the Ages, 11th edition, Harcourt Brace Jovanovich, Publ., San Diego, etc., 2000.
Trachtenberg, M. & Hyman, I., Architecture from Pre-History to Postmodernism, Harry N. Abrams, Inc., New York, 1986 (ήμεταγενέστερο)
Watkin, D., A History of Western Architecture, Barrie & Jenkins, London, etc., 2000.
Stokstad, Marilyn, Art History (2 vols.), Prentice Hall, Inc., and Harry N. Abrams, Publishers, New York, 1995
Janson, H. W., History of Art, 3rd edition, Harry N. Abrams, Inc., New York, 1986.
Sir Banister Fletcher's A History of Architecture, Dan Cruickshank (ed.), 20th edition, Architectural Press, Oxford, Boston, etc., 1996 (orig. 1896)
Kostof, Spiro, A History of Architecture: Settings and Rituals, Oxford, New York, 1985 (ήμεταγενέστερο).
ΑΛΛΑ ΧΡΗΣΙΜΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ – ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ
Harris, Cyril, Illustrated Dictionary of Historic Architecture, Dover Publ., Inc., New York, 1984.
Grove's Dictionary of Art(34 τόμοι), New York, 1996 [πολύ βασικό εγκυκλοπαιδικό και βιβλιογραφικό βοήθημα]
Roth, Leland M., Understanding Architecture: Its Elements, History, and Meaning, Icon Edit., 1993.
Fleming, J., Honour, H., Pevsner, N. The Penguin Dictionary of Architecture (3rd edition), Penguin Books, London, England /New York, N.Y., 1980.
Stevens,Curl James,A Dictionary of Architecture, Oxford University Press, Oxford, England, 1999.
Risebero, Bill, Ιστορία της Δυτικής Αρχιτεκτονικής, Αθήνα, 1991.
Ειδικότερη βιβλιογραφία για τις επιμέρους ενότητες θα δοθεί στην διάρκεια του εξαμήνου.