Αρχ. Σύνθεση Υποχρεωτική με επιλογή στο εξαμ. 5, 7, ECTS: 12
Γενικές ικανότητες (βάσει παραρτήματος διπλώματος): Λήψη αποφάσεων, Ομαδική εργασία, Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών, Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον, Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής, Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
Μουσείο και Πλατεία Giorgio de Chirico στον Βόλο
[Γνώση, Κατανόηση, Ανάλυση, Σύνθεση]
Το εργαστήριο επιδιώκει την μαθητεία σε έναν αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του οποίου η ποιητική ένταση θα ανασυγκροτεί πεδία αναφορών και συλλογικά νοήματα στον αστικό χώρο. Ζητούμενο του εργαστηρίου είναι ο σχεδιασμός ενός δημόσιου κτιρίου σε κομβικό σημείο του Βόλου. Στόχος είναι η εμβάθυνση σε ζητήματα αρχιτεκτονικής σύνθεσης, διασύνδεσης τέχνης και αρχιτεκτονικής, αλλά και της πολυσήμαντης πλοκής κτιριακής μορφής και αστικού κενού.
Στην πόλη του Βόλου δεν αναδεικνύεται επαρκώς ότι είναι γενέτειρα ενός από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 20ου αιώνα, του Giorgio de Chirico (Βόλος 1888, Ρώμη 1978). Στο πληθωρικό έργο του de Chirico, και κυρίως στην πρώτη δημιουργική περίοδο του, η αρχιτεκτονική και ο αστικός χώρος έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο ενώ συχνά εμφανίζονται διάσπαρτα στοιχεία από τις παιδικές μνήμες του στον Βόλο.
Ενταγμένη εν μέρει στο κίνημα του Σουρρεαλισμού, η «μεταφυσική ζωγραφική» του de Chirico έπλαθε αινιγματικές συνθέσεις από αστικά τοπία και αντικείμενα, διαποτισμένες από μια ονειρική αίσθηση παραδοξότητας και ανησυχίας, και από την ανοίκεια και θραυσματική παρουσία του παρελθόντος στον σύγχρονο κόσμο.
Από παλαιότερη Δημοτική Αρχή του Βόλου είχε δρομολογηθεί συνεργασία με το Ίδρυμα GiorgioeIsadeChiricoστη Ρώμη, με σκοπό την φιλοξενία, μέσω δανεισμού, έργων του στον Βόλο. Βασιζόμενοι σε αυτό το σενάριο, προτείνουμε την δημιουργία ενός κτιρίου αφιερωμένου στον καλλιτέχνη, με χώρους μόνιμων εκθεμάτων αλλά και περιοδικών εκθέσεων που θα αναπληρώνουν το σημαντικό έλλειμα της πόλης σε χώρους πολιτισμού.
Το κτίριο (1100 τμ) τοποθετείται στην θέση του Τελωνείου, σε ένα περίοπτο σημείο στην είσοδο του αστικού κέντρου, όπου διασταυρώνονται ο σιδηρόδρομος και το λιμάνι, και σε εγγύτητα με το διασημότερο έργο του πατέρα του ζωγράφου, μηχανικού EvaristodeChirico, τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Βόλου. Ο συσχετισμός του κτιρίου με τις παλιές αποθήκες του λιμανιού, την αψιδωτή στοά των καταστημάτων και την ενδιάμεση πλατεία, όπως και με την συνολική πολεοδομική δυναμική και ιστορία της περιοχής, αποτελεί κεντρική παράμετρο του σχεδιαστικού ερωτήματος.
Ο σχεδιασμός του Μουσείου Giorgio de Chirico θα πρέπει να ανταποκριθεί στις παρακάτω αρχιτεκτονικές προκλήσεις:
· Να είναι ένας λειτουργικός και συναρπαστικός χώρος που θα αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών αλλά και εργαστήριο πολιτισμικής αφύπνισης και κοινωνικής ενδυνάμωσης της πόλης.
· Να αξιοποιήσει την κομβική του θέση και σε συνδυασμό με την πλατεία να ενεργοποιήσει έναν νέο πυρήνα αστικής ζωής και ένα αναγνωρίσιμο landmark για την πόλη του Βόλου.
· Να εσωτερικεύσει στη μορφή του, και στις χωρικές εμπειρίες που θα δημιουργεί, συμβολικές φορτίσεις, έννοιες, ατμόσφαιρες και συναισθηματικές διαθέσεις που χαρακτηρίζουν την πιο δημιουργική περίοδο της ζωγραφικής του de Chirico.
· Να ενσωματώσει καίρια στην συνθετική σύλληψη το φυσικό πλαίσιο, όπως η θάλασσα, ο ορίζοντας και η βλάστηση.
Η μορφολογική και εννοιολογική σύλληψη του νέου κτιρίου, η λειτουργική του διάρθρωση και η συναρμογή του με τα συμφραζόμενα της τοποθεσίας αποτελούν τα σχεδιαστικά ζητούμενα του εργαστηρίου. Θα αξιολογηθεί η στοχαστική διερεύνηση των λειτουργικών και συμβολικών παραμέτρων του θέματος και η αναγωγή αυτής της διερεύνησης σε στοιχειοθετημένη, έγκυρη και υποβλητική αρχιτεκτονική.
Το μάθημα είναι εργαστηριακό και επομένως είναι υποχρεωτική η συστηματική συμμετοχή και η ερευνητική εμπλοκή σε όλη την διάρκειά του. Η δημιουργική πορεία εξέλιξης της αρχιτεκτονικής πρότασης θα συνυπολογιστεί βαθμολογικά μαζί με την επάρκεια και σχεδιαστική ποιότητα των τελικών παραδοτέων.
Κίρικο, Τζόρτζιο Ντε, (1985).Αναμνήσεις από τη ζωή μου. Εκδόσεις Ύψιλον.
Pallasmaa, Juhani, (2021). Δώδεκα δοκίμια για τον Άνθρωπο, την Τέχνη και την Αρχιτεκτονική 1980-2018, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Rossi, Aldo,(1991). Η Αρχιτεκτονική της Πόλης. University Studio Press.
Παπαϊωάννου, Τάσης, (2022). Χτισμένα και άχτιστα. Τρία μελετήματα για την αρχιτεκτονική και την σπουδή της. Εκδόσεις Ίνδικτος.
Βασιλάκος, Νίκος. (2007). Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο, Ο μέγας μεταφυσικός. Εκδόσεις Ύψιλον.
Λοϊζίδη, Νίκη, (1987). Ο Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο και η Σουρεαλιστική Επανάσταση. Εκδόσεις Νεφέλη.