Ανασυγκρότηση της παράκτιας ζώνης στις εκβολές του Αναύρου

[Κατανόηση, Ανάλυση, Σύνθεση]

Το εργαστήριο θα διερευνήσει την δυνατότητα ανάταξης και διαμόρφωσης ενός τοπίου που μετεωρεί ανάμεσα σε δύο όρια, ανάμεσα στον αστικό ιστό της πόλης του Βόλου με τον λόφο της Γορίτσας και εν γένει με το Πήλιο, και με αυτό του υγρού στοιχείου, της θάλασσας. Το τοπίο παρέμβασης αποτελεί ένα κατώφλι, ένα τόπο δυναμικό που χωρίζει αλλά και ενώνει. Το εργαστήριο θα επιδιώξει να επεξεργαστεί την έννοια του ορίου και να επεξεργαστεί τρόπους χειρισμού του,τόσο σε επίπεδο εννοιολογικό, όσο και σε επίπεδο κτιριακού και τοπιακούσχεδιασμού.

Το όριο έχει μία διττή σημασία, είναι τόσο φυσικό και επομένως απτό, όσο όμως και εννοιολογικό, δηλαδή άυλο. Στην φυσική του υπόσταση έχει μία διαχωριστική ιδιότητα που χωρίζει την πόλη από τo υγρό και φυσικό στοιχείο. Στην εννοιολογική του όμως διάσταση διακρίνονται ποιότητες και στοιχεία που δεν είναι ορατά με το γυμνό μάτι.

Στο όριο εγγράφεται ο ρυθμός των κυμάτων και ο παφλασμός τους στο μέτωπο της παραλίας, ο ρυθμός της παλίρροιας αλλά και ο ρυθμός εξάπλωσης της πόλης προς τη θάλασσα, όπως συμβαίνει με την υπάρχουσα πρόταση αλλά και όπως έχει συμβεί με τη πάροδο του χρόνου και την επέκταση του Βόλου. Η πλέξη αυτών των ρυθμών, η άρθρωση της ζωής και της κίνησης των κατοίκων κατά μήκος του άξονα της παραλίας δημιουργούν μία ροϊκότητα και δυναμική εν κινήσει, η αποτύπωση των οποίων αποτελούν δομικά στοιχεία του τοπίου.

Πεδίο παρέμβασης του εργαστηρίου αποτελεί η ευρύτερη περιοχή του Ναυτικού Ομίλου Βόλου [ΝΟΒ] που ορίζεται από τον χείμαρρο του Αναύρου, την ακτογραμμή της παραλίας και την οδό της Πολυμέρη στο βόρειο και ανατολικό τμήμα.

Όλες οι παραθαλάσσιες πόλεις και τα λιμάνια αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη σχέση με την θάλασσα, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των κατοίκων τους και ο Βόλος δεν αποτελεί εξαίρεση. Η τοποθεσία του χώρου επέμβασης, ακριβώς στο όριο του αστικού ιστού με την θάλασσα, θέτει το ζήτημα διαμόρφωσης μιας αρχιτεκτονικής πρότασης που θα καταφέρει όχι μόνο να επεκτείνει την αστική καθημερινότητα της πόλης αλλά και να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της πόλης και των κατοίκων της με το υδάτινο στοιχείο.

Εκτός της ιδιότητα του ορίου, το τοπίο παρουσιάζει περαιτέρω σχεδιαστικές προκλήσεις. Η περιοχή του ΝΟΒ διατρέχεται από τον Χείμαρρο του Αναύρου. Οι πρόσφατες εξελίξεις με τις πλημμύρες στην περιφέρεια της Θεσσαλίας και ειδικότερα στον Βόλο αναδεικνύουν τα όρια των παλιότερων σχεδιαστικών αντιμετωπίσεων των χειμάρρων, των ρεμάτων και των εκβολών τους. Ο κεντρικός άξονας σχεδιασμού κατέστησε τα ρέματα καναλοποιημένα, μπετοποιημένα και ευθυγραμμισμένα ενώ στις εκβολές και τα «δέλτα» τους εγκαταστάθηκαν χρήσεις που εμπόδιζαν την δίοδο του νερού με αποτέλεσμα αυτό να βρει διέξοδο στον αστικό ιστό, οδηγώντας στις πλημμύρες. Αντιθέτως επιδιώκονται σχεδιαστικές χειρονομίες που να επαναφέρουν στους χειμάρρους τον χώρο που τους αφαιρέθηκε, εντάσσοντάς τους ταυτόχρονα στη σφαίρα του δημόσιου χώρου.

Ο χείμαρρος του Αναύρου ταυτόχρονα δεν είναι εύκολα προσπελάσιμος αποτελώντας ακόμα ένα όριο, αυτή τη φορά στο παραλιακό μέτωπο του Βόλου. Ο δημόσιος χώρος και ο περίπατος που προσφέρει καταλήγουν απότομα στις εκβολές του χειμάρρου. Στόχος του εργαστηρίου αποτελεί η ενοποίηση του ΝΟΒ με τον δημόσιο χώρο του Αναύρου με χειρονομίες τοπιακού σχεδιασμού και την τοποθέτηση ήπιου κτιριακού προγράμματος σχετικών χρήσεων.

Το εργαστήριο δεν στοχεύει σε μια τεχνική πρόταση ανάπλασης και διαχείρισης των φυσικών ορίων και των χειμάρρων που περιεγράφηκαν αλλά σε έναν στοχαστικό και εννοιολογικό επαναπροσδιορισμό της έννοιας του «ορίου», ανάμεσα στην πόλη και τα στοιχεία που την περιβάλλον, εφευρίσκοντας σχεδιαστικούς μεθόδους συγκρότησης του.

Το μέγεθος του θέματος επιτρέπει την υλοποίηση των εργασιών ατομικά αλλά και συλλογικά με ομάδες 2-3 ατόμων.

Θα παραδοθούν κείμενα και χάρτες ανάλυσης, διαγραμματικές διατυπώσεις των στρατηγικών επιλογών και σταδίων εξέλιξης του έργου, καθώς και εικόνες από πιθανές μελλοντικές εκδοχές του.

Θα αξιολογηθεί η στοχαστική διερεύνηση όλων των παραμέτρων του θέματος και η αναγωγή αυτής της διερεύνησης σε στοιχειοθετημένη, έγκυρη και υποβλητική αρχιτεκτονική πρόταση.

Η συνεπής και συστηματική εργασία στη διάρκεια του μαθήματος είναι υποχρεωτική. Θα συνυπολογιστεί μαζί με την επάρκεια και σχεδιαστική ποιότητα των τελικών παραδοτέων.