Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΑΣΤΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΗ
ΤΕ0503, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
Επιλογής στο εξαμ. 5, 7, ECTS: 3
Γνωστικά Πεδία (Οδηγία 2005/36/ΕΚ): Ένταξη στο Δομημένο Περιβάλλον.
Γενικές ικανότητες (βάσει παραρτήματος διπλώματος): Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις, Αυτόνομη εργασία, Ομαδική εργασία, Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, Σχεδιασμός και διαχείριση έργων, Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.

H τροφή είναι μία από τις πιο βασικές μας ανάγκες. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού και αποτελεί κινητήρια δύναμη στη δημιουργία ανθρώπινων οικισμών.
Σήμερα, η αποστασιοποίηση των πόλεων από την καλλιέργεια και την παραγωγή, καθώς και οι βιομηχανικές μέθοδοι παραγωγής τροφίμων, αμφισβητούνται, λόγω της υποβάθμισης που προκαλούν στους φυσικούς πόρους και φυσικό περιβάλλον, της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας που συνδέεται με τη μεταφορά των τροφίμων και της συμβολής τους στην κλιματική αλλαγή. Ταυτόχρονα, η ποιότητα των τροφίμων που διακινούνται για να καταναλωθούν από τους κατοίκους των πόλεων είναι χαμηλή και η πρόσβαση σε υγιεινά φρέσκα προϊόντα δύσκολη σε πολλές αστικές περιοχές του πλανήτη.
Η επανασύνδεση των πόλεων με τα συστήματα τροφίμων τους αναδύεται, όχι μόνο ως ένας τρόπος για να αυξηθεί η πρόσβαση στα τρόφιμα, αλλά και ως ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των βιώσιμων αστικών οικισμών.
Η Αστική Γεωργία είναι μια πρακτική πολύ παλιά, που εμφανίστηκε συγχρόνως με τις πρώτες απόπειρες των ανθρώπων να κατοικήσουν σε οικισμούς και πόλεις. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας ιστορίας της, η παρουσία της γίνεται πιο έντονη κυρίως σε περιόδους κρίσεων, συμβάλλοντας στην επίλυση προβλημάτων σίτισης, ποιότητας ζωής, ψυχολογικής και κοινωνικής ενδυνάμωσης. Παράλληλα το έδαφος των αστικών καλλιεργειών γίνεται τόπος έκφρασης ιδεολογιών και στάσεων, διατήρησης ταυτότητας και πολιτισμικών χαρακτηριστικών.
Παρά την μορφοποιό δύναμη και σημασία της διατροφής στις πόλεις, ο ρόλος της αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού στην παραγωγή και στη διανομή τροφίμων, είναι ένας νέος τομέας μελέτης. Το χτισμένο περιβάλλον και η πολιτική τροφίμων συναντώνται στο σημείο όπου αρχιτέκτονες και αρχιτέκτονες τοπίου ενσωματώνουν σε αρχιτεκτονικά προγράμματα αγορές αγροτών, θερμοκήπια, εδώδιμα τοπία, ζωντανούς τοίχους, πεζοδρόμια, πράσινες στέγες και κοινοτικούς κήπους.
 Στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται από τη δραματική παγκόσμια αύξηση των αστικών πληθυσμών, και η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του Ανθρωπόκαινου, η αστική γεωργία έχει αναγνωριστεί ως ένα «ισχυρό όχημα» για την υποστήριξη της αστικής ανθεκτικότητας, όχι μόνο λόγω της παραγωγής φρέσκων υγιεινών τροφίμων μέσα στον αστικό ιστό, αλλά και λόγω της θετικής επίδρασής της σε ποικίλα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες πόλεις, περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά.
 

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

[Γνώση, Σύνθεση]

 

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές:

-         θα έχουν γνώσεις σχετικά και σύγχρονες τυπολογίες,  και τις πολιτικές της Αστικής Γεωργίας, αλλά και την ιστορία της στο δυτικό κόσμο.

-         θα γνωρίζουν τη σημασία της διατροφικής ασφάλειας των αστικών συστημάτων και τη συμβολή, των αστικών παραγωγικών τοπίων στο σχεδιασμό και τη λειτουργία των σύγχρονων πόλεων.

-         θα έχουν εξοικειωθεί με τις βασικές αρχές και την κυκλική διαδικασία οργάνωσης και σχεδιασμού αστικών αγροτικών τοπίων.

-         θα κατανοήσουν τη σημασία της αστικής γεωργίας ως στοιχείο του σχεδιασμού για την αστική ανθεκτικότητα.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα σκοπεύει να παρουσιάσει στους φοιτητές τις σύγχρονες μορφές της Αστικής Γεωργίας, τα χαρακτηριστικά της και τον τρόπο με τον οποίο αυτά συνεισφέρουν στην αστική βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα. Συγχρόνως θα παρουσιαστούν διεθνή παραδείγματα και περιπτώσεις από τις ελληνικές πόλεις. Θα αναλυθούν οι παράγοντες και τα βήματα οργάνωσης του σχεδιασμού αστικών καλλιεργειών, και θα συζητηθεί η σχέση της αστικής γεωργίας με τον αστικό σχεδιασμό, κάνοντας αναφορά σε «από πάνω προς τα κάτω» πολιτικές για την αστική γεωργία που έχουν υιοθετηθεί διεθνώς, αλλά και παραδείγματα σχεδιασμού αστικών καλλιεργειών «από τα κάτω».

Οι φοιτητές θα κληθούν να επιλέξουν ένα χώρο, σε μια περιοχή της πόλης του Βόλου, που διαθέτει τα ανάλογα χαρακτηριστικά, και θα οργανώσουν τον προγραμματισμό της εγκατάστασης μιας μορφής αστικής καλλιέργειας δικαιολογώντας την επιλογή τους .

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Anthopoulou, T. (ed. 2012) Urban Agriculture, Social Inclusion and Sustainable City. Case study of two municipal gardens in Northern Greece (Municipalities of Alexandroupolis and Thermi). Panteion University- KEKMOKOP (Research Report), Athens, 330p.

Anthopoulou, T., Partalidou, M. (2015). Alternative agrofood networks and new solidarity partnerships between the city and the countryside. Exploring the community supported agriculture, GEOGRAGIES, No 25,13-23.

Anthopoulou, T., Nikolaidou, S., Kolokouris, O. (2015) Aux arbres citoyens! Le movement d’ agriculture urbaine, une forme participative d’ appropriation de l’ espace public, in G. Vianey, M. Requer-Desjardins, J. C. Paoli (eds) “ Accaparement, action publique, strategies individuelles et ressources naturelles: regards croises sur la course aux terres, et a l’ eau en contexts mediterraneens”, Options Mediterraneennes, Serie B, No 72,339-349.

Anthopoulou, T., (2015). The field in the city. Urban agriculture and solidarity networks of producers-consumers in Athens neiborhoods, in Maloutas T. and Spyrellis S. (eds) Athens Social Atlas, Athens: Harokopion University/National Centres for Social Sciences/Ecole Francaise d’ Athenes.

S. Bell, R. Fox-Kamper, M. Benson, S. Caputo, N. Keshavarz, S. Noori, and A. Voight (Eds), (2016). Urban Allotment Gardens in Europe . New York: Routledge.

Barthel, S., Folke, C., and Colding, J., (2010). Social-ecological memory in urban gardens-Retaining the capacity for management of ecosystem services. Global Environmental Change-Human and Policy Dimensions 20(2), 255–265.

Camps-Calvet, M., Langemeyer, J., Calvet-Mir, L., & Gómez-Baggethun, E. (2015). RESEARCH ARTICLE SOWING RESILIENCE AND CONTESTATION IN TIMES OF CRISES : The case of urban gardening movements in Barcelona, 7623. https://doi.org/10.1285/i20356609v8i2p417

Colding J. and Barhtel S., (2013). The potential of Urban Green Commons in the resilience building of cities. Ecological Economics, 86, 156-166.

Γιαννίση Φ., Κοτιώνης Ζ. (επιμ.), (2010). ΚΙΒΩΤΟΣ, παλαιοί σπόροι για νέες καλλιέργειες, Αθήνα, Βόλος: Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.

Drescher, A.W., Holmer, R. J. and Laquinta D. L., (2006). Urban homegardens and allotment gardens for sustainable livelihoods: Management strategies and institutional environments. In B. M. Kumar, and P. K. R. Nair (eds), Tropical homegardens: A time-tested example of sustainable agroforestry 317–338. vol. 3. Dordrecht: Springer.

Eizenberg, E., (2013). From the Ground Up Community Gardens in New York City and the Politics of Spatial Transformation, Farnham: Ashgate Publishing Limited.

Goldstein, M., Bellis, J., Morse, S., Myers, A., & Ura, E. (n.d.). (2011). URBAN AGRICULTURE A sixteen city survey of urban agriculture practices across the country, Atlanda: Emory Law School.

Gorgolewski, M., Komisar, J., Nasr, J., (2011). Carrot City. Creating Places for urban agriculture, New York: The Monacelli Press.

Hardman M., Larkham P. (2014). Informal urban agriculture: The secret lives of guerrilla gardeners. Dordrecht, Netherlands: Springer

Holland, L. (2004). Diversity and connections in community gardens: A contribution to local sustainability. Local Environment 9(3), 285–305.

Krasny, E., (ed.) (2012), Hands-on Urbanism 1850-2012: The right to Green, Wien: MCCM Creations

Mougeot, L. (ed.) (2005). Agropolis: The Social, Political and Environmental Dimensions of Urban Agriculture. London: Earthscan

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

αστική γεωργία, αστική κηπουρική, αστικοί κοινοτικοί κήποι, αστικοί οικιακοί κήποι, allotment gardens, zero acreage farming, αστική ανθεκτικότητα, ασφάλεια τροφίμων.