Προπτυχιακό Μάθημα “Χώρος και Πολιτισμός”
Μεταπτυχιακό Μάθημα Θεωρίας II (ΜΠΣ “Μεταβιομηχανικός Σχεδιασμός”)
Διδάσκων: Ζήσης Κοτιώνης, Καθηγητής
Συνεργάτες: Έφη Δημητρακοπούλου, Ιωάννα Μπαρκούτα, υποψήφιες διδάκτορες ΤΑΜ, ΠΘ
ΔΙΑΜΟΝΕΣ
(RESIDENCIES αγγλ., AUFENTHALTEN γερμ.)
Η αρχιτεκτονική επιχειρεί να αναστοχαστεί το θεωρητικό της πεδίο και το εύρος της επιτελεστικότητάς της μέσα σε μια εποχή που τα θεμέλια του κατοικείν, ως έννοιας που επικαλείται μια σταθερότητα και ασφάλεια, φαίνεται να κλονίζονται. Το εννοιολογικό εύρος της “διαμονής” -έναντι της κατοίκησης- αποκτά καίρια σημασία στην προσπάθεια να ερμηνευτεί η ρευστή κατάσταση του αθεμελίωτου, επισφαλούς, μετακινούμενου υποκειμένου. Είτε πρόκειται για αποεδαφικοποιημένη εργασία είτε για μετακίνηση υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης είτε ακόμα για την οργανωμένη υποδοχή της αναψυχής απανταχού στον πλανήτη, οι διαμονές του σύγχρονου υποκειμένου είναι μια χωροχρονική περιδίνηση επιβίωσης. Από τοπολογική άποψη, σε αυτή την ασταθή συνθήκη της διαμονής επαναπροσδιορίζεται άρδην αυτό που εννοούμε ως εσωτερικό και ως εξωτερικό χώρο και αμφισβητείται μια υποτιθέμενη διαλεκτική των διπόλων (μέσα- έξω, κλειστό-ανοικτό κ.α.). Αν οι χώροι διαμονής με τους όρους της παγκοσμιοποίησης είναι ένα αχανές εσωτερικό πώς μπορεί να αναζητηθεί μια εξωτερικότητα, ένα “έξω” σε σχέση με αυτό τον οικουμενικό εγκλεισμό; Αυτή είναι η πολιτική αλλά και η οικολογική διάσταση της προβληματικής για τις διαμονές στην ανθρωπόκαινο εποχή.
Ποιό είναι το ιστορικό βάθος και το ανθρωπολογικό εύρος των σύγχρονων διαμονών; Πώς ο θεωρητικός λόγος και η αρχιτεκτονική επιτέλεση συναντώνται με τις σύγχρονες εμπειρίες διαμονής; Πώς οι ψηφιακές επικράτειες γίνονται κατεξοχήν χώροι εγκατάστασης του φαντασιακού και χώροι διαμονής των σωμάτων; Πώς οι εικαστικές πρακτικές συμπεριλαμβάνουν το ερώτημα της διαμονής στο πρόγραμμά τους; Μπορούμε μέσα από την προβληματική του διαμένειν να αλλάξουμε και να επεκτείνουμε τις συρρικνωμένες δικαιοδοσίες της κτισμένης αρχιτεκτονικής;
Η αυτοπαρατήρηση και η εκλογίκευση της εμπειρίας του καθενός είναι μέρος αυτής της ανοιχτής προσέγγισης του διαμένειν. Το διαμένειν δεν είναι η υπόθεση καποιου άλλου, τον οποίο παρατηρούμε ή σχεδιάζουμε γι αυτόν. Οι άλλοι είμαστε εμείς.
Ζητούμενα:
Το μάθημα των “Διαμονών” θα αρθρωθεί με μια σειρά διαλέξεων προσκεκλημένων ομιλητών και θα είναι ανοικτό στη Σχολή. Οι προπτυχιακοί και οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες που θα το παρακολουθήσουν θα μοιραστούν κείμενα από ένα βιβλιογραφικό κορμό και θα τα παρουσιάσουν στην εξέλιξη του μαθήματος. Στην πορεία, οι διαλέξεις των προσκεκλημένων ομιλητών θα είναι το βασικό υλικό, η διαχείριση του οποίου θα γίνει με επιλογές και διασταυρώσεις προκειμένου να παραχθεί ένα δοκίμιο - ατομική εργασία- που θα είναι και το τελικό ζητούμενο του μαθήματος.