Βασική επιδίωξη του μαθήματος είναι η εμβάθυνση σε κρίσιμα θέματα των ελληνικών πόλεων σήμερα και η ανάδειξη συσχετισμών και διαφοροποιήσεων με χωρικές πολιτικές, κοινωνικές πρακτικές και θεωρητικές προσεγγίσεις για τις πόλεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το μάθημα διερευνά μέσα από μία κριτική προσέγγιση τις διαδικασίες αστικοποίησης και ανάπτυξης των ελληνικών πόλεων δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σημερινή συγκυρία της κρίσης. Μέσα από την ανάλυση των σχέσεων και των αλληλεπιδράσεων χωρικού σχεδιασμού και αστικών πολιτικών με τις δυνάμεις της αγοράς και τις κοινωνικές πρακτικές, εξετάζονται οι διαδικασίες και οι μηχανισμοί παραγωγής του αστικού χώρου στην Ελλάδα. Μέσα από μία τέτοια προσέγγιση επιδιώκεται να αναδειχθούν συνέχειες και ασυνέχειες τόσο στις πολεοδομικές πρακτικές, όσο και στις κοινωνικές δυναμικές και το λόγο για την ελληνική πόλη. Έμφαση δίνεται στις προτεραιότητες και τις στρατηγικές, τις συνέργιες και τις συγκρούσεις των κοινωνικών υποκειμένων που συμμετέχουν στις διαδικασίες αυτές, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την πολλαπλότητα των κοινωνικών επιπτώσεων. Αναπτύσσονται πτυχές των χωρικών μετασχηματισμών που εκδηλώνονται στις πόλεις (μεγάλα έργα, gentrification, gatedcities, αστικές αναπλάσεις, αλλαγές στην ιδιοκτησία της γης, κτλ) και όψεις κοινωνικών φαινομένων (φτώχεια, αποκλεισμός, μετανάστευση, ρατσισμός, κτλ), συνδέοντας συγκεκριμένα παραδείγματα από ελληνικές πόλεις με θεωρητικές έννοιες και παραδείγματα από τον υπόλοιπο κόσμο.
Το μάθημα οργανώνεται γύρω από δύο κύκλους διδασκαλίας:
- Σειρά διαλέξεων θεωρίας
- Εργαστήριο που περιλαμβάνει αφενός δραστηριότητες στην τάξη και αφετέρου επεξεργασία θεωρητικού θέματος γραπτής εργασίας από τους φοιτητές.
Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται με βάση τα αποτελέσματα γραπτής εργασίας πάνω σε θεωρητικό θέμα επιλογής τους. Οι φοιτητές καλούνται να αναπτύξουν ένα κοινωνικό φαινόμενο ή/και αστική πολιτική για ελληνική πόλη της επιλογής τους, με βάση τη θεματολογία των διαλέξεων του μαθήματος.
Στην αξιολόγηση συνυπολογίζεται η συμμετοχή στις διαλέξεις και στις δραστηριότητες της τάξης που θα πραγματοποιηθούν στη διάρκεια του εξαμήνου.
BallaEvangelia, Mantouvalou Maria, Vatavali Fereniki(2007), Housing production, ownership and globalization: social aspects of changes in Greece and Albania, Seminars of the Aegean.
Brenner Neil, Theodore Nick (eds) (2002), Spaces of neoliberalism. Urban restructuring in North America and Western Europe, Oxford: Blackwell Publishing.
EncounterAthens, https://encounterathens.wordpress.com/
HarveyDavid(2013), Εξεγερμένες πόλεις. Από το δικαίωμα στην πόλη στην πόλη της επανάστασης, ΚΨΜ.
The city at a time of crisis, http://crisis-scape.net/
Vaiou Dina, Kalandides Aris (2015), Practices of collective action and solidarity: reconfigurations of the public space in crisis-ridden Athens, Journal of Housing and the Built Environment, Springer, pp 1-14.
Βαΐου Ντίνα (επιστ.υπευθ.) (2007), Διαπλεκόμενες καθημερινότητες και χωροκοινωνικές μεταβολές στην πόλη. Μετανάστριες και ντόπιες στις γειτονιές της Αθήνας, ΕΜΠ-Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Τομέας Πολεοδομίας και Χωροταξίας.
Βαΐου Ντίνα, Μαντουβάλου Μαρία, Μαυρίδου Μαρία (2000), Η μεταπολεμική ελληνική πολεοδομία μεταξύ θεωρίας και συγκυρίας», πρακτικά 2ου Συνεδρίου Εταιρείας Ιστορίας της Πόλης και της Πολεοδομίας «Η πολεοδομία στην Ελλάδα από το 1949-1974».
Βαΐου Ντίνα, Μαντουβάλου Μαρία, Μαυρίδου Μαυρίδου (2004), Αθήνα 2004. Σταμονοπάτιατηςπαγκοσμιοποίησης;, Γεωγραφίες7:13-25.
Εργαστήριο συναντήσεις και συγκρούσεις στην πόλη (2015), Urbanconflicts, https://urbanconflicts.files.wordpress.com/2015/06/urban-conflicts3.pdf
Καρύδης Δημήτρης (2006), Επτά βιβλία της πολεοδομίας, Παπασωτηρίου.
Κοινωνικός Άτλας Αθήνας, http://www.athenssocialatlas.gr/
Μαλούτας Θωμάς, Κανδύλης Γιώργος, Πέτρου Μιχάλης, Σουλιώτης Νίκος (επιμ.) (2013), Το κέντρο της Αθήνας ως πολιτικό διακύβευμα, ΕΚΚΕ και Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.
Σαρηγιάννης Γιώργος, Οικονόμου Δημήτρης, Σερράος Κωνσταντίνος (2004), Πόλη και Χώρος από τον 20ο στον 21ο αιώνα. Τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Αθ. Αραβαντινό, ΕΜΠ και Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
Χάρβεϊ Ντέϊβιντ (2011), Το αίνιγμα του κεφαλαίου και οι κρίσεις του καπιταλισμού, Καστανιώτης.
Χατζημιχάλης Κωστής (2014), Κρίση χρέους και υφαρπαγή γης, Αθήνα: ΚΨΜ.