Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΘΚ0307, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ,
Υποχρεωτικό στο 8ο εξαμ., ECTS: 4

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Πώς ο χώρος - και ειδικότερα ο αστικός χώρος της Ευρωπαϊκής πόλης - αλλάζει από εποχή σε εποχή; Ποιοί παράγοντες συντελούν στο μετασχηματισμό αυτό, εφήμερο ή μόνιμο; Πώς συγκεκριμένες κτηριολογικές δομές με ρόλο θεσμικό μέσα στην πόλη ορίζουν και ορίζονται από το ευρύτερο χωρικό τους πλαίσιο και τις ιστορικές αλλαγές του;
Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα που θέτει το μάθημα και επιχειρεί να τα απαντήσει μέσα από μια συστηματική προσπάθεια εξεύρεσης υλικού που πέρα από το ιστορικό υπόβαθρο να μπορεί επαρκώς να διαφωτίσει και το ανθρωπολογικό πλαίσιο του κάθε παραδείγματος. Η ανθρώπινη δράση - οργανωμένη ή μή - μέσα στον δομημένο χώρο και η αλληλεπίδρασή της με αυτόν αποτελούν κύρια αντικείμενα προς διερεύνηση. Μέσα σ' αυτόν τον θεματικό ορίζοντα περιλαμβάνονται ακόμα ο διάλογος δημόσιου με ιδιωτικό, ο χώρος ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε διαφορετικές κουλτούρες ή ανάμεσα σε τοπική κουλτούρα και τεχνολογικό πολιτισμό, και οι τρόποι οικειοποίησής του από την κοινωνική ομάδα με αποτέλεσμα τον μετασχηματισμό του. Επομένως το μάθημα μεταφέρει την επίκαιρη προβληματική, την οποία οι φοιτητές παρακολουθούν σε συνθετικά και άλλα μαθήματά τους εστιασμένα στο παρόν, σε ιστορικό πλαίσιο, εντοπίζοντας κοινές συνιστώσες που συνδέουν τα ετερόχρονα παραδείγματα, με σκοπό κυρίως να διαφανούν κάποιες νομοτέλειες που διέπουν τη σχέση ανθρώπου με χώρο και που συνιστούν δυναμικούς παράγοντες αλλαγής.

Η ύλη του μαθήματος, αν και πατάει σε ένα συμπαγές σώμα αναφορών, ανανεώνεται παράλληλα σε ετήσια βάση καθώς η παραπάνω προβληματική εστιάζει κάθε φορά σε ένα διαφορετικό ζήτημα αιχμής αναφορικά με τον αστικό χώρο, όπως ο δρόμος, η πλατεία, η κτηριακή πρόσοψη, η σχέση ιδιωτικού-δημόσιου, κ.ο.κ.
Στα πλαίσια του διδακτικού προγράμματος το μάθημα αυτό εντάσσεται στο πλαίσιο μαθημάτων που πραγματεύονται την ιστορία της πόλης (από την Αρχαιότητα έως την Αναγέννηση) χωρίς να αποτελεί μια τυπική ιστορία της πολεοδομίας, δηλαδή ένα αφήγημα εφαρμοσμένων μοντέλων κατασκευής και διαχείρησης του αστικού συνόλου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα βασίζεται στη στενή συνεργασία διδάσκουσας και φοιτητών. Δομείται στη βάση τρίωρων συναντήσεων με τη μορφή διάλεξης την οποία άλλοτε αναλαμβάνει η διδάσκουσα εξ ολοκλήρου και άλλοτε μοιράζεται με ομάδες φοιτητών οι οποίοι καθοδηγούνται στην παρουσίαση των ερευνητικών εργασιών τους ως τμήμα της εξεταζόμενης ύλης.

Οι υποχρεώσεις των φοιτητών για το μάθημα περιλαμβάνουν αφενός την εκπόνηση μιας γραπτής εργασίας επιθυμητής φύσης και έκτασης (ερευνητικό θέμα ή μετάφραση και/ή σχολιασμό επιλεγμένου κειμένου) και αφετέρου τη συμμετοχή σε γραπτές εξετάσεις πάνω σε ερωτήσεις κριτικού χαρακτήρα που αντιμετωπίζονται με άμεση αναφορά στις πηγές (ανοικτά βιβλία).

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Το μάθημα αντλεί το υλικό του από την διεθνή βιβλιογραφία παρακολουθώντας τις τελευταίες εξελίξεις της επιστημονικής έρευνας στους συναφείς τομείς, δηλ. της αρχαιολογίας, της ιστορίας της αρχιτεκτονικής & της πόλης, και των πολιτισμικών σπουδών. Καθόσον η βιβλιογραφία αυτή είναι κατά βάση ξενόγλωσση, καταβάλλεται μια συνεχής προσπάθεια μετάφρασης των σχετικών κειμένων προς μελέτη.
Το τελικό προϊόν κάθε εξαμήνου είναι ένας τόμος σημειώσεων που αποτελείται από κείμενα δύο κατηγοριών: α) επιλεγμένη σειρά επιστημονικών άρθρων σε ελληνική μετάφραση, και β) εικονογραφικά εμπλουτισμένες περιλήψεις φοιτητικών ερευνητικών εργασιών πάνω στην ειδική θεματολογία του αντίστοιχου εξαμήνου. Ο τόμος αυτός, μετά από επιμέλεια της διδάσκουσας, τίθεται στη διάθεση των φοιτητών ως κύριο εγχειρίδιο μελέτης για τις εξετάσεις τους, σε συνδυασμό με άλλα βιβλιογραφικά βοηθήματα και σημειώσεις που διανέμονται κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.