ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΟΦΤΑΣ, φοιτητής ΜΠΣ ΤΑΜ
Η ανάπτυξη της επινοητικότητας και της δεξιότητας στον σχεδιασμό και την κατασκευή αντικειμένων μικρής κλίμακας όπως και η επιχειρησιακή ενεργοποίηση των φοιτητών για την επικοινωνία και την προώθηση ενός σχεδιασμένου προϊόντος στη δημόσια επικράτεια.
Το «ΚΑΘ.Ε ΠΡΑΓΜΑ» προωθεί την θεωρητική και πρακτική/ εργαστηριακή έρευνα για την κατασκευή αναπαραγώγιμων πραγμάτων μικρής κλίμακας. Η έννοια του «πράγματος» σε αντίθεση με αυτήν του «αντικειμένου» εισάγει την έννοια της πράξης και της επιτελεστικότητας μέσα στην υλική μορφή.
Η έρευνα εκτείνεται στην περιγραφή του συνολικού κύκλου σύλληψης, σχεδιασμού, παραγωγής και προώθησης ενός αντικειμένου/ πράγματος στη δημόσια επικράτεια. Καταρχήν ζητείται ο εντοπισμός μιας συνθήκης, στον ιδιωτικό ή το δημόσιο χώρο, η οποία κάνει ενδιαφέρουσα ή κατάλληλη για χρήση την εισαγωγή ενός νέου πράγματος ή την αντικατάσταση ενός παλαιού. Η παρατήρηση της καθημερινότητας των αμέτρητων επιτελέσεων και η παρατήρηση του υλικού κόσμου των θραυσμάτων και των αντικειμένων προηγούνται και συνοδεύουν τη διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής. (Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του «ΚΑΘ.Ε ΠΡΑΓΜΑτος» γίνονται στο εργαστήριο κατασκευών).
Εξ ίσου ενδιαφέρει η διαδικασία μετατροπής ενός κατασκευασμένου αντικειμένου σε προϊόν με αναφορά στην οικουμενική αγορά.
Μεθοδολογία:
Το εργαστηριακό μάθημα βασίζεται στη διαδοχή τεσσάρων ενεργημάτων σύλληψης, σχεδιασμού, κατασκευής και προώθησης ενός «πράγματος» καθημερινής επιτέλεσης. Τα τέσσερα παρακάτω ενεργήματα αποτελούν τον μεθοδολογικό ιστό του μαθήματος:
1. ΑΠΟΚΟΠΗ (to cut): Το ενέργημα περιγράφει τη διαδικασία πρακτικής διερεύνησης στο πεδίο της υλικότητας. Μέσα στον εμπράγματο κόσμο των πρώτων υλών και των κατασκευαστικών υλικών αλλά και της πληθώρας των υλικών αντικειμένων, των φυσικών και ανθρωπογενών θραυσμάτων, αναζητείται η κατάλληλη πράξη κοπής και απόσπασης μέρους ύλης, ικανής να μετασχηματιστεί στο νέο «πράγμα»
2. ΜΕΤΑΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ (to transform): Πρόκειται για τη διαδικασία μετασχηματισμού της υλικότητας σε ένα είδος επιτελεστικής σκευής. Η διαδικασία του μετασχηματισμού αναφέρεται στη συγκρότηση της δομής αλλά και της επιτελεστικής λειτουργίας του σκεύους-πράγματος. Ο τρόπος που υποδέχεται το υλικό μια νέα επιτέλεση οδηγεί στην τροπή της ύλης σε πράγμα.
3. ΕΠΙΣΥΝΑΨΗ (to attach): Ο όρος περιγράφει μια διαδικασία έρευνας για την σχέση καταλληλότητας του υπό κατασκευή πράγματος με τον περίγυρό του. Μπορεί η συνθήκη του συγκειμένου (context) να προδιαγράψει τις ιδιότητες και τη μορφή του; Η ειδική συνθήκη του χώρου ως πεδίου δράσης ενεργών υποκειμένων και ως ατμόσφαιρας ευνοεί κάποιο είδος επισύναψης ενός πρόσθετου μεσολαβητή (agent) επιτέλεσης; Η ίδια η επισύναψη μπορεί να είναι ο οδηγός για τον σχηματισμό του «ΚΑΘ.Ε ΠΡΑΓΜΑτος».
4. ΠΡΟΩΘΗΣΗ (to forward): Ο όρος περιγράφει την διαδικασία όπου ένα κατασκευασμένο πράγμα βγαίνει από το περιβάλλον της δημιουργίας του και προωθείται στον «έξω» κόσμο, σε συνθήκες ανταγωνισμού και κυριαρχίας καθολικών προτύπων και θεσμών (πχ ΙΚΕΑ) στο κοινό φαντασιακό και στην αγορά. Πώς μπορεί να οριστεί η αξία του, τα τεχνικά του στάνταρτς, να επικοινωνηθεί η εικόνα του, να φτάσει να ενδιαφέρει τον πιθανό οικουμενικό χρήστη; Η παραγωγή του «ΚΑΘ.Ε ΠΡΑΓΜΑτος» εννοείται εδώ ως παραγωγή της εικόνας του και της συνθήκης παρουσίας του στην αγορά.
Η εργασία των φοιτητών αρθρώνεται κατά φάσεις με τμηματικές παραδόσεις. Αξιολογούνται τα παραδοτέα σε όλες τις φάσεις (40%). Το τελικό προϊόν και ο τρόπος προώθησής του αξιολογούνται κατά την τελική έκθεση των αντικειμένων (60%).
M. Heidegger, Poetry, Language, Thought, Harper and Row, 1971 (ειδική αναφορά στο κείμενο: The Thing)
Ζ. Κοτιώνης, Μορφοποιητική. Σωματικά Ενεργήματα στο Τοπίο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2008
Γ. Παρμενίδης, Σ. Χαραλαμπίδου, Η Μορφή του Σχεδιασμένου Αντικειμένου, Επίκεντρο, 2005
R. Sennett, Ο Τεχνίτης, Νησίδες, 2011
P. Virno, Η Γραμματική του Πλήθους, Αλεξάνδρεια, 2007, (ειδική αναφορά στο κεφ. Εργασία, Δράση, Διάνοια)
Κατάλογος ΙΚΕΑ, 2013