Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΙV-VI Δ: Ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής του Μεγάρου μουσικής Θεσσαλονίκης
ΑΣ0410, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ,
Αρχ. Σύνθεση Υποχρεωτική με επιλογή στο εξαμ. 6, 8, ECTS: 12

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Η άσκηση είναι ανοιχτή σε ποικίλες ερμηνευτικές του αστικού φαινομένου. Οι ομάδες ενθαρρύνονται μέσα από τις σχεδιαστικές τους επιλογές και ιεραρχώντας τις λογικές προτεραιότητες της πόλης, να διατυπώσουν ιδέες, να επεξεργαστούν έννοιες, να εφαρμόσουν «στρατηγήμητα» στον αστικό χώρο. Η στρατηγική της προσέγγισης πραγματεύεται την ανάκτηση από την πόλη όλων των άμορφων και εγκαταλελειμμένων στην τύχη τους εκτάσεων με τη μορφή δημόσιων χώρων αναψυχής, πολιτισμού αλλά ακόμα και τουρισμού.

Σε μια εποχή που οι δημόσιοι χώροι ελαττώνονται απειλητικά στις πόλεις μας έχοντας κυριαρχήσει οι ψευδοδημόσιοι χώροι μέσα σε πολυκαταστήματα και shoppingmallsη ανάγκη για επαναδιατύπωση του δημόσιου χαρακτήρα της περιοχής καθώς και ο επαναπροσδιορισμός της κρίσιμης σχέσης της με τη θάλασσα, αναδεικνύοντας τον πλούτο και την ποικιλία αυτής της επαφής, είναι επιτακτική.

Οι κλίμακες που θα επεξεργαστεί το θέμα είναι:

  • 1:1000 η γενική διάταξη
  • 1:250 η εμβάθυνση και περαιτέρω επεξεργασία 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το θέμα αφορά σε μια αδιαμόρφωτη έκταση αστικής γης που ορίζεται βορειοανατολικά από ένα ισχνό και ανεπαρκή για τις αυξημένες κυκλοφοριακές ανάγκες της περιοχής οδικό άξονα, προέκταση της παραλιακής λεωφόρου και νοτιοδυτικά από μια υποβαθμισμένη κατάσταση ακτογραμμής, συνέχεια του ανατολικού θαλάσσιου μετώπου της πόλης, γνωστού και ως νέα παραλία και στο σημείο που αυτό συναντάται με το πολεοδομικό συγκρότημα του Δήμου Καλαμαριάς.

Συνοπτικά αναφέρουμε ότι η εν λόγω περιοχή είναι γνωστή ιστορικά με το όνομα «εξοχές», από το όνομα του αστικού προαστίου που δημιουργήθηκε εκεί στις αρχές του 1900 από ανώτερα οικονομικά στρώματα της πόλης.

Την ίδια εποχή η οικογένεια Αλλατίνι εγκαθιστά στην περιοχή ένα γιγαντιαίο από την άποψη της κλίμακας για την εποχή του Αλευρόμυλο, τον μεγαλύτερο των Βαλκανίων σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα  VitalianoPoselli. Το συγκρότημα, παραθαλάσσιο την εποχή εκείνη, θα παίξει έκτοτε τον ρόλο ενός ισχυρού «τοπόσημου» για την ευρύτερη περιοχή αλλά και για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Ταυτόχρονα νωπές  είναι ακόμα και σήμερα οι μνήμες από τη ζωή της ιχθυόσκαλας της Σαλαμίνας σε άμεση σχέση με την περιοχή μελέτης με χαρακτηριστικές ξύλινες πασσαλόπηκτες παραθαλάσσιες εγκαταστάσεις και νυχτερινά κέντρα με φανταχτερά ευρωπαϊκά ονόματα, όπως «Λουξεμβούργο», «Μαϊάμι», που έμελλε να κατεδαφιστούν, «τακτοποιηθούν» με την οριστική κατασκευή του θαλάσσιου κρηπιδώματος το 1960 και τον επανακαθορισμό του το 1976.

Οι άλλοτε  φυσικές διακυμάνσεις της ακτής εξαλείφθηκαν από τις συνεχείς επιχώσεις του θαλασσίου μετώπου που έλαβε την οριστική του μορφή μετά το 1970.

Απρόβλεπτα, το 1990 παρά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων και με την παντελή έλλειψη οποιασδήποτε μελέτης αστικού χώρου τοποθετείται «ημιαυθαίρετα» - «ημινόμιμα»  ένα κτίριο, το σημερινό Μέγαρο Μουσικής, το οποίο είχε μελετηθεί για ένα άλλο αστικό οικόπεδο με πολύ διαφορετικές στρατηγικές στοχεύσεις  και έχοντας ενσωματώσει εμφανώς συγκεκριμένα αστικά χαρακτηριστικά στην ογκοπλασία και στην εν γένει παρουσία του. Είναι φανερό ότι, δεν μελετήθηκε για να ανήκει σε αυτή την μεταβατική αίσθηση από την ξηρά προς τον ανοιχτό ορίζοντα του θαλάσσιου μετώπου. Παρουσιάζοντας τρεις νεκρές όψεις αποκόπτει με τον τεράστιο όγκο του τις οπτικές φυγές προς τη θάλασσα, υποβαθμίζοντας και αποκλείοντας τις εσωτερικές περιοχές. Σε παράλληλη διάταξη με το εν λόγω κτίριο χωροθετείται και ένα επιπρόσθετο κτίριο σχεδιασμένο από έναν πολύ ικανό γιαπωνέζο αρχιτέκτονα, τον ArataIsozaki, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα για την πραγματοποίηση μιας σειράς διαφορετικού τύπου εκδηλώσεων.

Παράλληλα όμως συνυπάρχουν και εξελίσσονται τις τελευταίες δεκαετίες οι πιεστικές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής για χώρους στάθμευσης, άθλησης, αναψυχής εκπαίδευσης, καθώς επίσης και η ευρύτερη ανάγκη αναζήτησης και προσδιορισμού της  εν δυνάμει ταυτότητας καθώς και του πιθανού ρόλου αυτής της εξαιρετικά κρίσιμης περιοχής στην προοπτική  ενός ενδεχόμενου μητροπολιτικού σχεδιασμού της πόλης.

Η αναδιάταξη της μορφής της πόλης και της σχέσης της με το υγρό στοιχείο μέσα από συνεχείς μετασχηματισμούς που προώθησαν παράμετροι κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές, πολιτισμικές μοιάζει να είναι ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του αιώνα που έφυγε.

Οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν όμως σ’αυτόν, πάντοτε εστιασμένες σε μια υπεραναπτυγμένη αστικότητα, έχουν σκηνοθετήσει ένα ημιτελές σκηνικό ανοικτό τόσο σε λογικά αιτήματα όσο και σε νοηματικά αδιέξοδα