Η ΥΓΙΗΣ ΠΟΛΗ – THE HEALTHY CITY
Αστική αναδιάρθρωση της περιοχής του Ξερόκαμπου Νέας Ιωνίας Μαγνησία για να αντιμετωπίζονται μελλοντικές πανδημίες.
Το εργαστήριο επικεντρώνεται στην αλληλοσχέτιση μεταξύ της αρχιτεκτονικής και του αστικού σχεδιασμού στο πλαίσιο μιας μελέτης που περιλαμβάνει δημόσιους χώρους και δημόσιες εγκαταστάσεις σε μια περιοχή στην πόλη του Βόλου. Οι φοιτητές θα διατυπώσουν προτάσεις που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες ποικίλων μερών σε διαφορετικές κλίμακες. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και φοιτήτριες:
- Θα έχουν γνωρίσει τις βασικές τεχνικές της αστικής ανάλυσης μέσω της χρήσης της φωτογραφίας, της χαρτογραφίας, των διαγραμμάτων και του κολλάζ
- Θα κατανοούν τις βασικές αστικές, πολεοδομικές, ιστορικές και περιβαλλοντικές συνθήκες που χαρακτηρίζουν μια υπάρχουσα περιοχή
- Θα αντιλαμβάνονται τα πολλαπλά προβλήματα των σύγχρονων πόλεων και των αστικών συνθήκων ως χρήσιμα στοιχεία για τον σχεδιασμό
- Θα έχουν μάθει να αναλύουν, να κατανοούν και να χρησιμοποιούν ιστορικά και σύγχρονα παραδείγματα
- Θα είναι σε θέση να γνωρίζουν θεωρίες που αφορούν στη σύγχρονη πόλη και τον αστικό σχεδιασμό
- Θα έχουν διερευνήσει τον ρόλο του αστικού σχεδιασμού στην εξυπηρέτηση του κοινού
- Θα έχουν εργαστεί σε μακέτες διάφορων κλιμάκων, από την μακέτα της περιοχής ως την μακέτα του κτιρίου
- Θα έχουν χρησιμοποιήσει τα αναπαραστατικά εργαλεία του σχεδιασμού στην κλίμακα της πόλης (χάρτες, διαγράμματα, εικόνες, κολλάζ)
- Θα έχουν μάθει να διερευνούν εναλλακτικές επιλογές και προτάσεις
- Θα έχουν συγκρίνει και αξιολογήσει τις δικές τους προτάσεις και αυτές των συμφοιτητών τους, εντοπίζοντας πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα, χρήσιμα στοιχεία, κινδύνους και ευκαιρίες σε μια πρόταση σε κλίμακα αστικού χώρου.
Γενικό πλαίσιο: Η υγιής πόλη (The Healthy City), όπως αναφέρει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, έχει σκοπό να βελτιώσει την παρούσα κατάσταση υγείας μέσω του σχεδιασμού καλύτερων συνθήκων φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Στρατηγικός στόχος είναι η υιοθέτηση πολιτικών και δράσεων για την υγεία και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο, με έμφαση στους παράγοντες υγείας, τους ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και τις ανάγκες ευάλωτων ομάδων. Για την επίτευξη του στόχου αυτού προτείνεται η ενίσχυση των πολιτικών για την ανάπτυξη της δημόσιας υγείας και της αστικής ανάπλασης.
Πρόγραμμα: Το μάθημα επικεντρώνεται στην αστική αναδιάρθρωση μιας προαστιακής περιοχής του Βόλου μετά την πανδημία του covid-19. Οι φοιτητές καλούνται να σχεδιάσουν ένα πιο υγιεινό, φιλικό και ασφαλές αστικό περιβάλλον, προσβάσιμο σε όλους, με σκοπό να περιοριστεί το ενδεχόμενο μιας νέας πανδημίας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
- νέους δημόσιους και πράσινους χώρους
- μια τοπική έδρα του ΕΣΥ για τη φιλοξενία οικογενειακών ιατρείων
- ένα κοινωνικό hotspot για την υποστήριξη ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας
- χώρους ανάπτυξης δράσεων.
Οργάνωση του μαθήματος: Το μάθημα έχει οργανωθεί σε τρία μέρη, τα οποία θα ολοκληρώνονται με παρουσιάσεις, συζήτηση με τη συμμετοχή των φοιτητών και αξιολόγηση:
- Αστική Ανάλυση: Στοχεύει στο να βοηθήσει τους φοιτητές να κατανοήσουν την κλίμακα της πόλης, τα διαφορετικά θέματα του αστικού σχεδιασμού και τη σημασία της αρχιτεκτονικής σε σχέση με την πόλη και το περιβάλλον. Οι φοιτητές θα εργαστούν με χάρτες, διαγράμματα και κολλάζ στο πλαίσιο ασκήσεων. Το μέρος αυτό θα ολοκληρωθεί με έναν στρατηγικό σχεδιασμό που θα καθοδηγήσει τη μελέτη που θα ακολουθήσει.
- Αστικός Σχεδιασμός: Στόχος του Αστικού Σχεδιασμού είναι η διαμόρφωση της περιοχής με ένα περίγραμμα που θα περιλαμβάνει τον σχεδιασμό των κτιρίων και του τοπίου, καθώς και τη δημιουργία πλαισίων δράσεων και διαδικασιών για τη μελλοντική εξέλιξη της περιοχής. Ο Αστικός Σχεδιασμός πρέπει να προτείνει ένα όραμα για το μέλλον.
- Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός (τελική παρουσίαση): Αφορά στον σχεδιασμό των κτιρίων και των δημόσιων χώρων μέσα στο πλαίσιο του αστικού σχεδιασμού. Στην τελική παρουσίαση οι φοιτητές θα πρέπει να παρουσιάσουν το σύνολο της δουλειάς τους, δηλαδή την Αστική Ανάλυση (1), τον Αστικό Σχεδιασμό (2) και τον Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό (3). Στόχος της τελικής παρουσίασης είναι η διήγηση ενός σεναρίου για το μέλλον της πόλης.
Διαλέξεις: Κάθε μέρος του μαθήματος θα εισαχθεί με μια διάλεξη με στόχο τη θεωρητική και πρακτική υποστήριξη για την κατανόηση των απαιτήσεων του μαθήματος. Οι διαλέξεις θα βασίζονται σε βιβλιογραφία αναφοράς, παραδείγματα για πιθανές στρατηγικές παρεμβάσεων, βίντεο, συνεντεύξεις, καθώς και στους στόχους και τα δεδομένα των ασκήσεων. Στόχος των διαλέξεων είναι να παρουσιάσουν τη θεωρία της αρχιτεκτονικής και της πόλης και να θέσουν ερωτήματα για τα προβλήματα και τα ζητήματα που απασχολούν τις σύγχρονες πόλεις σε σχέση με την ιστορία, τη γεωγραφία, την οικολογία, την υγεία και τη δημοκρατία.
Οι φοιτητές θα εργαστούν σε ομάδες δύο ατόμων. Η τελική αξιολόγηση θα βασισθεί στις ασκήσεις, σε περιοδικές αξιολογήσεις και στην τελική παρουσίαση στην εξεταστική. Οι παρουσιάσεις στην τάξη είναι σημαντικές και υποχρεωτικές για την παρακολούθηση του προγράμματος του μαθήματος και για την αξιολόγηση.
Μάθημα 100%:
15% - Μονάδα 1: Αστική Ανάλυση
30% - Μονάδα 2: Αστικός Σχεδιασμός
45% - Μονάδα 3: Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός (Τελική Παρουσίαση)
10% - Συμμετοχή στο μάθημα / πρωτοβουλία / ανάπτυξη
(Η βαθμολογία αντικατοπτρίζει το επίπεδο των φοιτητών. Ο τελικός βαθμός μπορεί να διαφοροποιείται από τη βαθμολογία συμψηφισμού.)
Borasi, G., Zardini, M. (2022). Imperfect Health. The Medicalization of Architecture. Baden: LarsMuller.
Gehl, J. (2013). Η ζωή ανάμεσα στα κτήρια. Χρησιμοποιώντας το δημόσιο χώρο. Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
Σταυρίδης, Σ. (2018). Κοινός Χώρος. Η πόλη ως τοόπος των κοινών. Αθήνα: Angelos Novus.
Micocci, F. (2021). Athens by Collage. The Representation of the Metropolis between Realism, Intervention and Autonomy. Treviso: Anteferma.
UNHABITAT, Cities and Pandemic: Towards a more Just, Green and Healthy Future [https://unhabitat.org/cities-and-pandemics-towards-a-more-just-green-and-healthy-future-0#:~:text=The%20UN%2DHabitat's%20Report%20on,lasting%20and%20sustainable%20recovery%20from]
Aureli, P. V. (2013). The Possibility of an Absolute Architecture.
Bacon E. N., Design of cities, Penguin Books, 1969.
Carmona, M. (2010). Public Places, Urban Spaces. The Dimensions of Urban Design. Oxon: Routledge.
Cullen, G. (1961). The Concise Townscape. Oxford: The Architectural Press. [print]
Xaveer de Geyter Architects (2002). After sprawl. Brussels: NAI publisher – De Singel.
Lerner, J. (2014). Urban Acupuncture. Washington: Island Press.
Lorraine, F. (2011). Drawing for Urban Analysis, London, Laurence King, 2011.
Lynch. K. (1984).The Imagine of the City.Cambridge: TheMIT Press.
Ingersoll, R. (2003). Sprawltown. New York: Princeton Architectural Press.
Maki, F. (1964). Investigations in Collective Form. St. Louis: Washington University.
Mostafavi, Μ., Gareth D. (eds.) (2010). Ecological Urbanism. Baden: Lars Müller Publishers.
Panerai P., Castex J. E Depaule J. (2012). Urban Forms.The Death and Life of Urban Block. Abington: Routledge.
Rossi, A. (1991). Ηαρχιτεκτονικήτηςπόλης. Αθήνα: University Studio Press.
Rowe, C., Koetter, F. (2020). Η πόλη ως κολάζ. Αθήνα: Παπαζήσης.
Sitte, C. (1945). The Art of Building Cities. New York: Reinhold Publishing Corporation.
Smithson, A. (1967).Urban Structuring: Studies of Alison & Peter Smithson. London:Studio Vista/ Reinhold.
Schwalbach, G. (2009). Urban Analysis. Geneva: Birkhäuser.
Venturi R., Scott Brown D., Izenour, S. (1972). Learning From Las Vegas. Cambridge: The MIT Press.
Διαδίκτυο
https://www.jstor.org/stable/3342823
https://www.politico.eu/article/italy-health-care-hospital-local-coronavirus-pandemic/
https://www.youtube.com/watch?v=pm_7BCRcVeM
https://www.nytimes.com/2020/04/08/t-magazine/art-coronavirus.html
Αστικός Σχεδιασμός, Πανδημία, Υγεία, Δημόσια Πόλη, Δημόσιοι Χώροι, Commons, Κολλάζ