Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ: ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ στην Αρχιτεκτονική και την Πόλη. Από τη μονάδα στο όλον
ΘΚ0709, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ,
Επιλογής στο εξαμ. 6, 8, ECTS: 3

Gustav Klutsis, Dinamicheskii gorod [Δυναμική πόλη], 1919

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το μάθημα Ειδικά θέματα ιστορίας και θεωρίας της πόλης και της αρχιτεκτονικής: Μοντέρνες Συναρτήσεις [ΘΚ0709] εξετάζει τη νεότερη και σύγχρονη εποχή. Αναζητώντας τις απαρχές της μοντέρνας σκέψης και πράξης στην αρχιτεκτονική και την πολεοδομία, το μάθημα ξεκινά από τα τέλη του 19ου αιώνα, προκειμένου να εστιάσει στη νεωτερική συνθήκη όπως αυτή εκφράστηκε στα πρωτοποριακά κινήματα της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας στον 20ό αιώνα, για να φτάσει στη σύγχρονη εποχή. Η ιστορική, θεωρητική και κριτική προσέγγιση των διαδικασιών σχεδιασμού των αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών μορφών έχει ως στόχο την κατανόηση των μεθοδολογικών εργαλείων των αστικών δομών, στις πολλαπλές κλίμακες της αρχιτεκτονικής και της πόλης.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Στόχος του μαθήματος είναι η όξυνση της κριτικής σκέψης και του ιστορικού αισθητηρίου των σπουδαστών/-τριών. Το  μάθημα Μοντέρνες Συναρτήσεις μελετά την ευρύτερη περίοδο που ονομάζεται μοντέρνα ή νεωτερική. Αναζητώντας τις απαρχές της μοντέρνας σκέψης και πράξης στην αρχιτεκτονική και την πολεοδομία, το μάθημα περιλαμβάνει κάποιες σύντομες αναφορές στην πρώιμη νεωτερικότητα του 18ου και 19ου αιώνα, προκειμένου να εστιάσει στη νεωτερική συνθήκη, όπως αυτή εκφράστηκε στα πρωτοποριακά κινήματα της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας στον 20ό αιώνα.

Το μάθημα εξετάζει την ιστορία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, έχοντας ως βασική μέθοδο τη μελέτη των κειμένων και τεκμηρίων της εκάστοτε εποχής. Κεντρική ιδέα του μαθήματος αποτελεί η ενότητα αρχιτεκτονικής σκέψης και πράξης. Κάθε θεωρητική και πρακτική αρχιτεκτονική εργασία είναι στην ουσία της μια λογική κατασκευή, βασισμένη σε πολύπλοκες αρχιτεκτονικές συναρτήσεις πολλαπλών και διαφορετικών παραμέτρων. Η μέθοδος της τεκμηρίωσης των ιστορικών παραμέτρων της αρχιτεκτονικής, προσφέρει στους φοιτητές ένα σημαντικό εργαλείο ανάλυσης, αλλά και σύνθεσης, της θεωρητικής και κριτικής τους σκέψης.

Η τεκμηρίωση και ανάλυση, ο στοχασμός και ο πειραματισμός πάνω στις μεταβολές των αρχιτεκτονικών παραμέτρων αποτελούν λοιπόν βασικούς στόχους του μαθήματος. Καθώς κάθε εργασία (θεωρητική ή πρακτική) είναι μία κατασκευή και μία δοκιμή, η εργαλειοθήκη των φοιτητ(ρι)ών εμπλουτίζεται με αναπαραστατικές μεθόδους (σχέδια, διαγράμματα, κολάζ και οτιδήποτε άλλο) με στόχο τη δοκιμή νοητικών κατασκευών που βασίζονται σε συγκεκριμένα ερωτήματα, όπως αυτά προκύπτουν από τα ζητήματα που τίθενται στη σειρά διαλέξεων του μαθήματος.

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι  φοιτητές και φοιτήτριες θα έχουν:

  • Εμβαθύνει στην ιστορία και θεωρία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.
  • Οξύνει την κριτική σκέψη και το ιστορικό τους αισθητήριο.
  • Αμφισβητήσει τη μονοσήμαντη ιστορική θεώρηση της αρχιτεκτονικής, εξετάζοντας εναλλακτικές προσεγγίσεις και αφηγήσεις πάνω στα τεκμήρια.
  • Εξασκηθεί στην εύληπτη αναπαράσταση των νοητικών αρχιτεκτονικών κατασκευών τους με πολλαπλά μέσα.
  • Εξοικειωθεί με τις διαφορετικές κλίμακες της αρχιτεκτονικής, του αστικού σχεδιασμού και της πολεοδομίας.

Προκειμένου να προαχθούν οι σκοποί αυτοί, τα μαθήματα θα ακολουθούν μεν τη δομή διαλέξεων με συγκεκριμένο θέμα και φωτεινές εικόνες σε κάθε μάθημα, ωστόσο θα τη συνδυάζουν με μια διαλεκτική διδακτική μορφή, με την ενεργή συμμετοχή των φοιτητών/-τριών. 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Οι φοιτητές/-ήτριες θα επιλέξουν σε συνεργασία με τη διδάσκουσα ένα θέμα εργασίας, πάνω στην οποία θα γίνει η αξιολόγηση. Η εργασία αυτή θα αφορά κείμενα, βιβλία ή και έργα αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας της περιόδου που εξετάζεται, με στόχο την ιστορική, θεωρητική και κριτική τους προσέγγιση. 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

*  Banham, Reyner. Theory and Design in the First Machine Age. London: Architectural Press, 1960.

*  Botar, O. & Wünsche, I. (επ.). Biocentrism and Modernism. Oxford/N.Y.: Ashgate, 2016 (2011).

*  Calinescu, Matei. Πέντε όψεις της νεωτερικότητας: Μοντερνισμός, Πρωτοπορία, Παρακμή, Κιτς, Μεταμοντερνισμός. Ανδρέας Παππάς (μτφρ.), Νίκη Λοϊζίδη (πρόλογος), Αθήνα: ΑΣΚΤ, 2011.

*  Cohen, Jean-Louis. Η Αρχιτεκτονική μετά το 1889. Με το βλέμμα στο μέλλον. Β. Κολώνας & Π. Τουρνικιώτης (επιμ.), Π. Μαρτινίδης (μτφρ.), Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress, 2019.

*  Colomina, Beatriz. Privacy and publicity: modern architecture as mass media. Cambridge, MA: MIT Press, 1994.

*  Collins, Peter. Changing Ideals in Modern Architecture 1750 – 1950. Λονδίνο: Faber and Faber, 1965.

*  Curtis, J.R.William. Modern Architecture since 1900. London/NY: Phaidon Press, 1982.

*  Doxiadis, C. A. Ekistics: An Introduction to the Science of Human Settlements. London: Hutchinson, 1969.

*  Forgacs, Eva. Bauhaus, ιδέες και πραγματικότητα. Αθήνα: Νησίδες, 1999.

*  Gropius, Walter. The new architecture and the Bauhaus. London: Faber, 1965.

*  Hays, Michael. Modernism and the posthumanist subject: the architecture of Hannes Meyer and Ludwig Hilberseimer. Cambridge, MA.: The MIT Press, 1995.

*  Heynen, Hilde. Architecture and Modernity: a critique. Cambridge, MA:MIT Press,1999.

*  Howard, Ebenezer. Garden Cities of To-morrow. London: Swan Sonnenschein & Co., 1902.

*  Jameson, Frederic. Μια μοναδική νεωτερικότητα. Δοκίμιο για την οντολογία του παρόντος. Σπύρος Μαρκέτος (μτφρ.), Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2007.

*  Koolhaas, Rem. Delirious New York: A Retroactive Manifesto for Manhattan. New York: The Monacelli Press, 1994.

*  Le Corbusier. Για μια αρχιτεκτονική, Π. Τουρνικιώτης(μτφρ.). Αθήνα: Εκκρεμές, 2004.

*  Lefebvre, Henri. The Production of Space. Oxford: Blackwell, 1991.

*  Mumford, Eric Paul. The CIAM Discourse on Urbanism. 1928-1960, Cambridge, MA: MIT Press, 2002.

*  Sadler, Simon. The situationist city. Cambridge, MA: MIT Press, 1988.

*  Shoshkes, Ellen. Jaqueline Tyrwhitt: A Transnational Life in Urban Planning and Design. London, New York: Routledge, 2013.

*  Rapoport, Amos. Ανώνυμη αρχιτεκτονική και πολιτιστικοί παράγοντες. Δ. Φιλιππίδης (μτφρ.), Αθήνα: Μέλισσα, 2010.

*  Smithson, Alison & Peter (επ.). The emergence of Team 10 out of C.I.A.M.: documents. Λονδίνο: Architectural Association, 1982.

*  Steadman, Philip. The evolution of designs: biological analogy in architecture and the applied arts. New York: Routledge, 2008.

* Vidler, Anthony. The architectural uncanny: essays in the modern unhomely. Cambridge, MA: MIT Press, 1992.

*  Καυκούλα, Κική. Η περιπέτεια των κηπουπόλεων. Κοινωνική και περιβαλλοντική μεταρρύθμιση στην Ευρώπη και την Ελλάδα του 20ου αιώνα. Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress, 2007.

*  Λόος, Άντολφ. Διάκοσμος και Έγκλημα. Θ. Παρασκευόπουλος (μτφρ.), Π. Τουρνικιώτης (εισ.), Γ. Σαγκριώτης (επιμ.), Αθήνα: Νήσος, 2021.

*  Φιλιππίδης, Δημήτρης. Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης (1913-1975): Αναφορά στον Ιππόδαμο. Αθήνα: Μέλισσα, 2015.

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ e-class

https://eclass.uth.gr/courses/ARCH_U_270/