Επιλογής στο εξαμ. 9, ECTS: 3
Γενικές ικανότητες (βάσει παραρτήματος διπλώματος): Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις, Λήψη αποφάσεων, Αυτόνομη εργασία, Εργασία σε διεθνές περιβάλλον, Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών, Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα, Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου, Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής, Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
To μάθημα απευθύνεται σε φοιτήτριες και φοιτητές του 5ου έτους αποσκοπώντας να τις / τους εξοικειώσει με την ερευνητική διαδικασία, στην οποία άλλωστε και καλούνται να εμπλακούν πριν την ολοκλήρωση των σπουδών τους στο Τμήμα, καθώς και με την διαθεματικότητα που χαρακτηρίζει την έρευνα στο πεδίο της αρχιτεκτονικής. Γι’ αυτό και οι συναντήσεις θα κινηθούν σε δύο άξονες σε μια προσπάθεια να αποσαφηνιστούν με διάφορες μορφές (π.χ. close reading, αποδελτίωση υλικού, διαλέξεις προσκεκλημένων ερευνητών κ.λπ.) οι κεντρικοί όροι του μαθήματος, η έρευνα και η διαθεματικότητα. Αφενός θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης και αναστοχασμού ερωτήματα συναφή με την έρευνα, που εκτείνονται από την διατύπωση του ερευνητικού ερωτήματος ως την επιλογή ερευνητικής μεθοδολογίας. Αξιοποιώντας το ερευνητικό απόθεμα που καταγράφεται στο Τμήμα τόσο μέσα από ερευνητικές εργασίες που έχουν ήδη ολοκληρωθεί όσο και μέσα από υπό εκπόνηση διδακτορικές διατριβές, θα μας απασχολήσουν ερωτήματα που αφορούν την αφετηρία μια έρευνας, τον τρόπο που διατυπώνεται μια υπόθεση εργασίας και πώς αυτή διοχετεύεται και μετατοπίζεται στην ερευνητική διαδικασία, ποια ερευνητικά εργαλεία ή μεθοδολογίες μπορούν να εφαρμοστούν και πώς γίνεται η επιλογή τους. Στο βαθμό που η διαθεματική προσέγγιση είναι αναπόφευκτη συνθήκη της τρέχουσας έρευνας ή και ζητούμενο, θα μας απασχολήσει αφετέρου κατά πόσο μεθοδολογικές προσεγγίσεις ή και έννοιες από τις κοινωνικές ή τις ανθρωπιστικές επιστήμες αναδεικνύουν μια εγγενή συνάφεια με την αρχιτεκτονική πρακτική καθώς και κατά πόσο αυτή η συνθήκη διαμορφώνει την εκάστοτε ερευνητική στάση.
[Γνώση, Κατανόηση, Εφαρμογή, Ανάλυση, Σύνθεση, Αξιολόγηση]
Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος είναι σε θέση: (α) να περιγράφουν και να διασαφηνίζουν τις διαθεματικές πτυχές διαφόρων ερευνητικών προσεγγίσεων, (β) να αναγνωρίζουν σε θεωρήσεις της αρχιτεκτονικής ορμώμενες από πεδία εκτός της αρχιτεκτονικής (όπως πχ η κοινωνιολογία) τη συνάφειά τους για την αντίληψη του αρχιτεκτονική έργου και (γ) να αποτιμούν συγκεκριμένες ερευνητικές προσεγγίσεις ενσωματώνοντας στην αποτίμησή τους συγκεκριμένα κριτικά εργαλεία.
To περιεχόμενο του συγκεκριμένου μαθήματος επιλογής οργανώνεται κάθε φορά με τρόπο ώστε να εξοικειώνει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές με ζητήματα έρευνας σε μια διαθεματική προοπτική αναδεικνύοντας "καλές πρακτικές" από την τρέχουσα έρευνα εντός και εκτός Τμήματος. Γι' αυτό και μετά από κάποιες εισαγωγικές συναντήσεις, τα μαθήματα οργανώνονται σε κύκλους αφιερωμένους στην παρουσίαση
*ερευνητικών θεμάτων που εκπονήθηκαν πρόσφατα στο Τμήμα μας αλλά και
*υπό εκπόνηση διδακτορικών διατριβών,
μετά από ενδεικτική επιλογή βάσει
*της διαθεματικότητάς τους όσο και
*της ερευνητικής μεθοδολογίας που εφαρμόζεται στην εκάστοτε εργασία (μελέτη περίπτωσης, εθνογραφική παρατήρηση, θεωρητική θεμελίωση κ.λπ.)
Η αξιολόγηση γίνεται βάσει της εκπόνησης κριτικής βιβλιοπαρουσίασης (critical review) επιστημονικού τίτλου ή συνόλου επιστημονικών άρθρων κατόπιν επιλογής τους από τις φοιτήτριες / τους φοιτητές στο πλαίσιο των τρέχοντων ερευνητικών ενδιαφερόντων τους.
*Ρολάν Μπαρτ, "Επιστήμη εναντίον λογοτεχνίας", στο: Η λογοτεχνική θεωρία του 20ού αιώνα. Ανθολόγιο κειμένων, επιμ. K. M. Newton, μτφρ. Αθ. Κατσικέρος - Κώστας Σπαθαράκης, Ηράκλειο: ΠΕΚ 2019, 162-169
*Gilles Deleuze και Félix Guattari, Τι είναι φιλοσοφία; μτφρ. Τίνα Μανδηλαρά, Αθήνα: Καλέντης 2004
*Michel Foucault, Ετεροτοπίες και άλλα κείμενα, μτφρ. Τάσος Μπέτζελος, Αθήνα: Πλέθρον 2012 [κείμενο: Άλλοι χώροι [Ετεροτοπίες] ]
*Félix Guattari, Transdisciplinarity Must Become Transversality, Theory, Culture & Society 32 (5-6): 2015, 131–137
*Σάρα Κοφμάν, Ο Νίτσε και η μεταφορά, μτφρ.-επίμ. Δημήτρης Γκινοσάτης, Αθήνα: Σμίλη 2010 [κεφ. IV. Μεταφορικές αρχιτεκτονικές]
*Georg Simmel, Περιπλάνηση στη νεωτερικότητα. Κοινωνιολογικά, φιλοσοφικά και αισθητικά κείμενα, μτφρ. Γιώργος Σαγκριώτης - Όλγα Σταθάτου, επίμ. Jürgen Habermas, επιμ. Σπ. Γαγγας - Κ. Θ. Καλφόπουλος, Αθήνα: Αλεξάνδρεια 2004 [κείμενα: Κοινωνιολογία του χώρου, Γέφυρα και πόρτα]
*Νικόλαος-Ίων Τερζόγλου, Ιδέες του Χώρου στον Εικοστό Αιώνα, Αθήνα: νήσος 2009
μεθοδολογίες, επιστημολογία, θεματοκεντρική προσέγγιση, κοινωνιολογία του χώρου, αρχιτεκτονική και γλώσσα