Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΘΚ0618, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ,
Υποχρεωτικό στο 6ο εξαμ., ECTS: 4

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το μάθημα προσφέρει μια ανασκόπηση της εξέλιξης και διαμόρφωσης των εικαστικών τεχνών από το 1900 έως τις μέρες μας. Πέρα από την παρουσίαση των σημαντικότερων κινημάτων του μοντερνισμού και του μεταμοντερνισμού, τα έργα τέχνης μελετώνται κυρίως μέσα από την ιστορία των εκθέσεων και την επιμελητική πρακτική, ώστε να γίνει αντιληπτή η σημασία του πλαισίου (context) στη σύλληψη, παρουσίαση, ερμηνεία και κριτική προσέγγιση των καλλιτεχνικών μορφών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα κινήματα εκείνα (φουτουρισμός, Μπάουχαους, σουρεαλισμός, κονστρουκτιβισμός, ποπ αρτ, μεταμινιμαλισμός) που ανέπτυξαν μια ιδιαίτερη σχέση με την πόλη και την αρχιτεκτονική. Ένα σημαντικό κομμάτι που εξετάζεται είναι η σχέση αρχιτεκτονικής και φωτογραφίας, ιδιαίτερα μέσα από την εξέλιξη της τελευταίας ως αυτόνομο καλλιτεχνικό μέσο έκφρασης.

Το μάθημα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις τάσεις που διαμόρφωσαν τις καλλιτεχνικές πρακτικές της τελευταίας εικοσαετίας, στην ανάλυση της υφολογικής ετερογένειας που χαρακτηρίζει όλο και περισσότερο το διεθνές εικαστικό τοπίο, καθώς και σε μια σειρά από προτεινόμενα μοντέλα δράσης και ταυτότητας (ο καλλιτέχνης ως εθνογράφος, αρχειοθέτης, διαμεσολαβητής και DJ). Εξετάζεται η πρόταση του γάλλου θεωρητικού και επιμελητή Nicolas Bourriaud για μια αισθητική κοινωνικών σχέσεων, μια τέχνη συναντήσεων, αλληλεπίδρασης και δικτύων που διατηρούν την αυτονομία τους ενάντια στην εμπορευματοποίηση και την παραγωγή προϊόντων που προκαθορίζονται από τις δυνάμεις της αγοράς.

Απώτερος στόχος του μαθήματος είναι να φέρει τους φοιτητές σε επαφή με τις εξελίξεις στον χώρο της μοντέρνας και της σύγχρονης τέχνης, προκειμένου να μπορέσουν να κατανοήσουν όχι μόνο την αισθητική πράξη αλλά και τον λόγο (discourse) που παράγεται και πλασιώνει τη δημιουργία ενός έργου τέχνης. 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Marcel Duchamp, η γέννηση του readymade, το σουρεαλιστικό αντικείμενο, Art of this Century / Pop Art, η έκθεση This is Tomorrow, Richard Hamilton, Andy Warhol / When Attitudes Become Form, μεταμινιμαλισμός και Arte Povera, Joseph Beuys / Έξω από τον λευκό κύβο: η αναρχιτεκτονική του Gordon Matta-Clark / New Topographics: νέα φωτογραφία και αρχιτεκτονική / Over Your Cities Grass Will Grow: το εργαστήριο του Anselm Kiefer / Marcel Broodthaers: O καλλιτέχνης και το μουσείο / Pictures, οικειοποίηση και μεταμοντερνισμός / Οι μάγοι της γης και η παγκοσμιοποίηση της τέχνης / Σχεσιακή αισθητική και μεταπαραγωγή: οι θεωρίες του Nicolas Bourriaud / Pierre Huyghe: Το έργο τέχνης ως καταστασιακό παιχνίδι/ Philippe Parreno & Douglas Gordon: το πορτρέτο του 21ου αιώνα / Matthew Barney: η παρακμιακή αισθητική του Cremaster Circle / Τα κλειστοφοβικά δωμάτια του Gregor Schneider / Πολιτικό και ουτοπία: Thomas Hirschhorn και Mark Wallinger / Οι εκθέσεις του John Bock και το θέατρο του παραλόγου / Αναφορά και παράθεση: Otolith Group και Dominique Gonzalez-Foerster / Θραύσμα και αρχείο: Tacita Dean / Βανδαλισμός και αρχιτεκτονική: το έργο του Cyprien Gaillard / Μια αλλαγή παραδείγματος: σύγχρονη ελληνική τέχνη.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση του μαθήματος θα γίνει με την σύνταξη ενός δοκιμίου από κάθε φοιτητή-τρια όπου θα αναπτύσσει τη δική του συλλογιστική. Δίνονται 6 θέματα προς ανάλυση. Κάθε φοιτητής - τρια θα διαλέξει ένα θέμα που θα αναπτύξει. Αυτό θα γίνει σε έκταση περίπου 1500 – 2000 λέξεων. Στο δοκίμιο αυτό θα πρέπει να υπάρχει ο σωστός τρόπος παράθεσης της βιβλιογραφίας και παραπομπών.

Θέματα:

  1. Οι εκθέσεις που διοργάνωσαν οι σουρεαλιστές την περίοδο 1938-1942 επαναπροσδιόρισαν τον μοντερνιστικό «λευκό κύβο» (white cube). Παίρνοντας ως παράδειγμα μία από αυτές αναφερθείτε στη σημασία της για την ιστορία του σουρεαλιστικού κινήματος, της μοντέρνας τέχνης και της επιμέλειας εκθέσεων.
  2. Επικεντρωθείτε σε μία από τις εκθέσεις που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Frederick Kiesler και αναλύστε τα βασικά της χαρακτηριστικά.
  3. Ο Reyner Banham ήταν από τους σημαντικότερους ιστορικούς και κριτικούς της αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Εστιάζοντας στα επιδραστικά κείμενά του, σχολιάστε τη συνεισφορά του στην ανάλυση του φαινομένου της Pop Art.
  4. Η επιρροή της Pop Art είναι διάχυτη σε πολλές όψεις της σημερινής κουλτούρας. Σχολιάστε αυτή τη θέση παίρνοντας ένα ή δύο case-studies (έργα, εκθέσεις, ταινίες κτλ).
  5. Ποια είναι η σημασία της αναδημιουργίας μιας έκθεσης του παρελθόντος; Επιλέξτε μια τέτοια έκθεση (π.χ. την Man, Machine and Motion ή την When Attitudes Become Form) και σχολιάστε αυτήν την προβληματική.
  6. Η «αναρχιτεκτονική» του Gordon Matta-Clark εισήγαγε μια αρνητική θεώρηση της αρχιτεκτονικής και της τέχνης. Αναφερθείτε στο πρόταγμα του Matta-Clark σχολιάζοντας τον επίκαιρο χαρακτήρα του.

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Altshuler, Bruce., Salon to Biennial: 1863-1959, volume 1: Exhibitions That Made Art History, Phaidon Press, Λονδίνο 2008
  • Altshuler, Bruce., Biennials and Beyond: 1962-2002, volume 2: Exhibitions That Made Art History, Phaidon Press, Λονδίνο 2012
  • Bezzola, Tobia & Kurzmeyer, Roman (επιμ.), Harald Szeemann with by through because towards despite, Catalogue of all Exhibitions 1957–2005, Edition Voldemeer, 2007
  • Bourriaud, Nicolas., Relational Aesthetics, les presses du reel, 2002
  • Crow, Thomas., Modern Art in the Common Culture, Yale University Press, Νιου Χέιβεν και Λονδίνο 1996
  • Crow, Thomas., The Rise of the Sixties, Laurence King Publishing, Λονδίνο 2004
  • Foster, Hal., Krauss, Rosalind., Bois, Yve-Alain., Buchloh, Benjamin., Η τέχνη από το 1900: Μοντερνισμός, Αντιμοντερνισμός, Μεταμοντερνισμός, μτφρ. Ιουλία Τσολακίδου, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2007
  • Foster, Hal., The Return of the Real, MIT Press, Κέμπριτζ, Μασαχουσέτη και Λονδίνο 1996
  • Greenberg, R., B. W. Ferguson, S. Nairne, eds., Thinking about Exhibitions, Routledge, Λονδίνο 1996
  • Krauss, Rosalind., The Originality of the Avant-Garde and Other Modernist Myths, MIT Press, Κέμπριτζ, Μασαχουσέτη και Λονδίνο, 1986
  • Krauss, Rosalind., Α Voyage on the North Sea. Art in the Age of the Post-Medium Condition, Thames & Hudson, Λονδίνο 1999
  • Obrist, Hans Ulrich, A Brief History of Curating, JRP Ringier & Les Presses Du Réel, 2008
  • O'Doherty, B., Inside the White Cube: The Ideology of the Gallery Space, University of California Press, 1976

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Γκόντφρεϋ, Τόνυ., Εννοιολογική Τέχνη, Καστανιώτης, Αθήνα 2001
  • Δασκαλοθανάσης, Νίκος (επιμ.), Από τη μινιμαλιστική στην εννοιολογική τέχνη: Μια κριτική ανθολογία, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Αθήνα 2006
  • Δασκαλοθανάσης, Νίκος., Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο από τον 19ο στον 20ό αιώνα, Άγρα, Αθήνα 2004
  • Μαρίνος, Χριστόφορος (επιμ.), Το έργο της επιμέλειας, AICAHellas, Αθήνα 2011
  • Groys, Boris., Art in the Age of Biopolitics: From Artwork to Art Documentation, Documenta 11_Platform5: Exhibition Catalogue, 2002
  • Kwon, Μiwon., One Place After Another: Site-Specific Art and Locational Identity, The MIT Press, 2002
  • Stallabrass, Julian., Σύγχρονη Τέχνη, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2007
  • Σταυρακάκης, Γιάννης και Σταφυλάκης Κωστής (επιμ.), Το πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη, Εκκρεμές, Αθήνα 2008