Το μάθημα επιδιώκει την εξοικείωση με την υλικότητα της αρχιτεκτονικής. Μελετώντας κατασκευές, οικοδομικές επιφάνειες και λεπτομέρειες από τη λόγια αλλά και ανεπίσημη κτιριακή παραγωγή θα επιχειρηθεί η κατανόηση της δραστικότητας των υλικών και των μορφοποιήσεών τους. Η κατανόηση αυτή είναι πολύτιμο γνωστικό εφόδιο του αρχιτέκτονα αλλά και ανάχωμα στον θεαματικό παροξυσμό των ηγεμονικών αρχιτεκτονικών προσεγγίσεων. Απώτερος στόχος είναι η κατάδυση στο δυναμικό νόημα της αρχιτεκτονικής ύλης και στις συνάψεις του με τα θεμελιώδη στοιχεία του κόσμου που μας περιβάλλει
Ο χειρισμός των υλικών και των συναρμογών τους είναι συνήθως ταυτισμένος με μια υψηλής εξειδίκευσης ενασχόληση και με την πειθάρχηση σε σύνθετα κανονιστικά πλαίσια. Η υλικότητα του οικοδομήματος εκχωρείται έτσι στη δικαιοδοσία μιας τεχνολογικής εκζήτησης οι νόρμες της οποίας διαμορφώνουν πρότυπα αρχιτεκτονικής ορθότητας και συχνά απονευρώνουν την ύλη και την αρχιτεκτονική της εμβέλεια.
Το μάθημα θα εστιαστεί σε αποκλίνουσες από την παραπάνω τάση πρακτικές. Θα ανιχνευτούν προσεγγίσεις όπου η υλικότητα αποτελεί προνομιακό δίαυλο της αρχιτεκτονικής φαντασίας. Μέσα από έργα των L. Kahn, A. Aalto, S. Lewerentz, C. Scarpa, E. Miralles, Herzog & deMeuron, P. Zumthor, R. Piano, Ensamble Studio, Wang Shu κ.α. θα εξεταστεί η δυναμική της υλικής επεξεργασίας στην παραγωγή νοημάτων κι εκφραστικών υπερβάσεων.
Παράλληλα, πεδίο διερεύνησης της ποιητικής των υλικών θα αποτελέσουν οι αυτοσχέδιες εφαρμογές της ανεπίσημης και λαϊκής αρχιτεκτονικής. Οι υλικές διατάξεις της συνδυάζουν την ανεπιτήδευτη κάλυψη αναγκών με την αυξημένη δράση της φθοράς και την πυκνότητα του εγγεγραμμένου ανθρώπινου βιώματος. Διαθέτουν κάποτε αισθητική τραχύτητα κι απροσδόκητες εντάσεις υποσκαπτικές προς τους κώδικες του αρχιτεκτονικού κονφορμισμού.
Το μάθημα αποτελείται από σειρά διαλέξεων και συζητήσεων. Θα αξιολογηθεί η συστηματική παρακολούθησή του και η δημιουργική συμμετοχή σε αυτό. Επιπλέον θα ζητηθεί η εκπόνηση σύντομης ατομικής ερευνητικής εργασίας. Θα επιχειρηθεί η κριτική ανάγνωση υφιστάμενων αρχιτεκτονικών διαμορφώσεων με έμφαση στην υλική τους συγκρότηση αξιοποιώντας εννοιολογικά εργαλεία και προσεγγίσεις που αναπτύσσονται στο μάθημα. Το κείμενο (1500 λέξεις) συνοδευόμενο από εικόνες και σχέδια θα επικεντρωθεί σε συγκεκριμένο παράδειγμα από την ελληνική ή διεθνή αρχιτεκτονική.
Cadwell, M. Strange details. The MIT press, 2007.
Frampton, K. Studies in Tectonic Culture:The Poetics of Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture. TheMITpress, 1995.
Leatherbarrow, D., Mostafavi, M. On Weathering. The MIT press, 1993.
Lloyd Thomas, K.(ed) Material matters: Architecture and material practice. Routledge, 2007.
https://jeremytill.s3.amazonaws.com/uploads/post/attachment/22/2001_The_Future_is_Hairy.pdf
http://iris.nyit.edu/~rcody/Thesis/Readings/Pallasmaa%20-%20Hapticity%20and%20Time.pdf