[Κατανόηση, Ανάλυση, Σύνθεση]

ΚΑΘ.Ε  ΠΡΑΓΜΑ

«Καθημερινό, Επιτελεστικό Πράγμα». Θεωρία και Σχεδιασμός Αντικειμένων Οικιακής Κλίμακας

Διδάσκων: Ζήσης Κοτιώνης, καθηγητής ΤΑΜ, ΠΘ

Επικουρικό διδακτικό έργο: Ευθυμία Δημητρακοπούλου, υποψ. Διδακτωρ Π.Θ.

Στόχος του μαθήματος:

Η ανάπτυξη της επινοητικότητας και της δεξιότητας στον σχεδιασμό και την κατασκευή αντικειμένων μικρής κλίμακας όπως και η επιχειρησιακή ενεργοποίηση των φοιτητών για την επικοινωνία και την προώθηση ενός σχεδιασμένου προϊόντος στη δημόσια επικράτεια.

Περιεχόμενο:

Το «ΚΑΘ.Ε ΠΡΑΓΜΑ» προωθεί την θεωρητική και πρακτική/ εργαστηριακή έρευνα για την κατασκευή αναπαραγώγιμων πραγμάτων μικρής κλίμακας. Η έννοια του «πράγματος» σε αντίθεση με αυτήν του «αντικειμένου» εισάγει την έννοια της πράξης και της επιτελεστικότητας μέσα στην υλική μορφή.

Η έρευνα εκτείνεται στην περιγραφή του συνολικού κύκλου σύλληψης, σχεδιασμού, παραγωγής και προώθησης ενός αντικειμένου/ πράγματος στη δημόσια επικράτεια. Καταρχήν ζητείται ο εντοπισμός μιας συνθήκης, στον ιδιωτικό ή το δημόσιο χώρο, η οποία κάνει ενδιαφέρουσα ή κατάλληλη για χρήση την εισαγωγή ενός νέου πράγματος ή την αντικατάσταση ενός παλαιού. Η παρατήρηση της καθημερινότητας των αμέτρητων επιτελέσεων και η παρατήρηση του υλικού κόσμου των θραυσμάτων και των αντικειμένων προηγούνται και συνοδεύουν τη διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής. (Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του «ΚΑΘ.Ε ΠΡΑΓΜΑτος» γίνονται στο εργαστήριο κατασκευών). 

 Εξ ίσου ενδιαφέρει η διαδικασία μετατροπής ενός κατασκευασμένου αντικειμένου σε προϊόν με υποτιθέμενη αναφορά στην «οικουμενική αγορά».

Σχεδιασμός και Πρόγραμμα:

Σχεδιάζονται αντικείμενα καθημερινής χρήσης με βάση τις ιδιότητες συγκεκριμένων υλικών του οικιακού μας εξοπλισμού που επαναχρησιμοποιούνται με αδόκιμους τρόπους. Ο σχεδιασμός υπηρετεί τις ιδότητες και τις διαστάσεις των υλικών και όχι το αντίστροφο. Αυτό που σχεδιάζεται δεν είναι τα αντικείμενα αλλά ο τρόπος της κατασκευής τους. Το σχέδιο είναι ένα είδος συνταγής πρός εκτέλεση: Το σχέδιο είναι ο προγραματισμός της συναρμογής διαφορετικών υλικών σε συγκεκριμένες διαστάσεις έτσι ώστε να υπηρετείται η εργονομία και η ανθρωπομετρική καταλληλότητα του επίπλου.

Μεθοδολογία Κατασκευής:

Η κατασκευή των επίπλων “Καθ.ε Πράγμα” είναι απλή, χαμηλής τεχνολογίας (lowtech) και απιαιτεί μόνο στοιχειώδη μηχανικά μέσα- εργαλεία. Με τρυπήματα, κοψίματα και βιδώματα επιτυγχάνεται η συναρμογή των μερών μεταξύ τους. Τα υλικά που απαρτίζουν τις κατασκευές μπορούν με απλό τρόπο να αποσυναρμολογηθούν γιά την μεταφορά, αποθήκευση αλλά και την τροποποίησή τους. Τα υλικά είναι οικοδομικά και χρηστικά υλικά από το απαράτους που συγκροτεί τον οικιακό, καθημερινό πολιτισμό (domesticculture). Η δυνατότητα να βρεθούν εύκολα και φθηνά υλικά και οι χαμηλές απαιτήσεις σε τεχνικές γνώσεις και μηχανικά μέσα καθιστά τη μεθοδολογία κατασκευής προσβάσιμη στον οποιοδήποτε θέλει να τη χρησιμοποιήσει και να την εξελίξει, ως ένα είδος ανοιχτού λογισμικού.

Υλικά:

Πρόκειται για αντικείμενα που παράγονται με φθηνά υλικά, προσβάσιμα στο λιανικό εμπόριο: τούβλα, ξύλα (τάβλες και καδρόνια), γαλβανιζέ ντίζες, ελαστικές χρωματιστές επιφάνειες PVC, λάστιχα ποτίσματος, πλαστικά χωνιά έκχυσης). Τα υλικά χρησιμοποιούνται σε τυπικές διατομές επιλεγμένες για την κατάλληλη συναρμογή μεταξύ τους.

Λειτουργία του εργαστηρίου

Θα συγκροτηθεί ολιγομελής ομάδα από φοιτητές/τριες του Τμήματος Αρχιτεκτόνων, οι οποίοι/ες θα αναλάβουν την πραγματοποίηση των “συνταγών”. Θα υπάρχουν τα βασικά υλικά που θα χρησιμοποιηθούν στο χώρο και στοιχειώδης υποδομή μηχανικών μέσων και εργαλείων, από το Εργαστήριο Κατασκευών του ΤΑΜ. Τις πρώτες εβδομάδες του εργαστηρίου θα συζητηθούν κριτικά και θα εξελιχθούν τα σχέδια-συνταγές και οι τρόποι κατασκευής και στη συνέχεια, οι τελευταίες εβδομάδες θα αφιερωθούν στην κατασκευή. Η ανοικτή διαδικασία παραγωγής των αντικειμένων είναι μια κατασκευαστική επιτέλεση (performance) ανοιχτή στο κοινό, σε μια ερμηνεία της “παραδοσιακής” λογικής των εργαστηρίων- καταστημάτων.

Τα παραγμένα αντικείμενα θα εκτεθούν στο τέλος του εξαμήνου σε δημόσιο χώρο και θα  διατεθούν μετά την έκθεση για κοινό σκοπό, όπως είναι η επίπλωση κάποιου κοινόχρηστου χώρου στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Τρόπος Αξιολόγησης:

Η εργασία των φοιτητών αρθρώνεται κατά φάσεις με τμηματικές παραδόσεις. Αξιολογούνται τα παραδοτέα σε όλες τις φάσεις (40%). Το τελικό προϊόν και ο τρόπος προώθησής του αξιολογούνται κατά την τελική έκθεση των αντικειμένων (60%).

Το μάθημα είναι η θεωρητική προσέγγιση της σύγχρονης καθημερινής ζωής και η διενέργεια ενός εργαστηρίου παραγωγής χρηστικών αντικειμένων/ επίπλων οικιακής χρήσης, με ένα πρωτότυπο και καινοτόμο τρόπο από ερευνητική, καλλιτεχνική όσο και από την άποψη του σύγχρονου design. Προτείνεται να γίνει ο σχεδιασμός και η παραγωγή επίπλων με ένα τρόπο ανάλογο με αυτό τη μαγειρικής. Η έρευνα κατατείνει στην δημιουργία  συνταγών παρασκευής, διερευνώνται και προσδιορίζονται τα υλικά και βάσει αυτών επιχειρείται η “μαγειρική” μη αναλώσιμων αντικειμένων καθημερινής χρήσης όπως καθίσματα, τραπέζια, κρεβάτια, φωτιστικά.

Βιβλιογραφία:

M. Heidegger, Poetry, Language, Thought, Harper and Row, 1971 (ειδικήαναφοράστοκείμενο: The Thing)

Ζ. Κοτιώνης, Μορφοποιητική. Σωματικά Ενεργήματα στο Τοπίο, Πανεπιστημιακές

Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2008

Γ. Παρμενίδης, Σ. Χαραλαμπίδου, Η Μορφή του Σχεδιασμένου Αντικειμένου, Επίκεντρο, 2005

R. Sennett, Ο Τεχνίτης, Νησίδες, 2011

P. Virno, Η Γραμματική του Πλήθους, Αλεξάνδρεια, 2007, (ειδική αναφορά στο κεφ. Εργασία, Δράση, Διάνοια)

ΚατάλογοςΙΚΕΑ, 2018