Γενική επισκόπηση της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής από την Προϊστορία ως την Αρχαία Ρώμη. Η ύλη γεωγραφικά επικεντρώνεται στους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στη Μεσογειακή ζώνη με έμφαση στις διαπολιτισμικές σχέσεις μεταξύ τους. Προτεραιότητα δίνεται στα έργα της Αρχιτεκτονικής ενώ έργα της Τέχνης συζητώνται και αναλύονται στον βαθμό που σχετίζονται με την Αρχιτεκτονική, δηλ. είτε ωςαναπόσπαστα στοιχεία της χωρικά, είτε ως ερμηνευτικά εργαλεία για την κατανόηση βασικών της αρχών. Ως Αρχιτεκτονική νοείται το σύνολο του δομημένου περιβάλλοντος, το οποίο περιλαμβάνει τόσο το κτήριο όσο και το ευρύτερο περιβάλλον του.

Τα έργα τα οποία παρουσιάζονται στο μάθημα επιλέγονται με βάση αφενός την αξία τους ως παραδείγματα αναφοράς με διαχρονική σημασία και αφετέρου την σημαντικότητά τους για την συγκεκριμένη ιστορική στιγμή που υλοποιήθηκαν. Η ανάλυσή τους περιλαμβάνει δύο σκέλη: α) συσχετισμό με το ιστορικό τους πλαίσιο (κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, κλπ.), και β) την αντικειμενική περιγραφή τους (π.χ. σχεδιαστικές αρχές, λειτουργικότητα, υλικές και κατασκευαστικές παράμετροι, αισθητική αποτίμηση, κλπ.)

Το μάθημα καλύπτει τις εξής θεματικές ενότητες (ή περιόδους):

• Προϊστορία(από την τέχνη των σπηλαίων έως το τέλος της Νεολιθικής περιόδου)

• Πολιτισμοίτης Εγγύς Ανατολής(Μεσοποταμία, Αίγυπτος, Χετταίοι)

• Εποχή του Χαλκού στον Ελλαδικό χώρο (Κυκλάδες, Μινωική Κρήτη, Μυκήνες)

• Αρχαία Ελλάδα (Σκοτεινοί Αιώνες, Γεωμετρική, Αρχαϊκή, Κλασική, Υστερη Κλασική, Ελληνιστική)

• Εισαγωγή στην Αρχαία Ρώμη

 

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η τακτική παρακολούθηση των διαλέξεων και η συμμετοχή σε όλα τα στάδια της εξεταστικής διαδικασίας αποτελούν την προϋπόθεση για την επιτυχή περάτωση του μαθήματος και την εξασφάλιση ενός καλού βαθμού. Βοηθήματα μελέτης (φυλλάδια) θα διανέμονται στην αρχή κάθε νέας θεματικής ενότητας και σκοπός τους είναι να χρησιμεύσουν ως οδηγοί για την παρακολούθηση των διαλέξεων στην τάξη και την παραπέρα μελέτη. Συμπληρωματικά θα διανέμονται φυλλάδια σε μορφή ασκήσεων με θεμάτα/ερωτήσεις υποβοηθητικά για την κάθε ενότητα. Συνιστάται στους φοιτητές να κρατούν συστηματικό χρονολογικό αρχείο όλων αυτών των φυλλαδίων που θα αποτελέσουν και βάση της μελέτη τους για τις εξετάσεις.

Το μάθημα είναι τρίωρο προγραμματισμένο για ημέρα Δευτέρα 2:00-5:00 μ.μ. με δυνατότητα 10λεπτου διαλείμματος ενδιάμεσα, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν. Για την εύρυθμη λειτουργία του μαθήματος παρακαλούνται οι φοιτητές να προσέρχονται έγκαιρα.

 

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ

Συναντήσεις για κάθε είδους θέμα που απασχολεί τον φοιτητή ή την φοιτήτρια μπορούν να γίνονται μετά το πέρας του μαθήματος (όχι κατά τη διάρκεια του διαλείμματος) και στις τακτές ώρες γραφείου:

Τρίτη 11:00 π.μ.-2:00 μ.μ.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210-6547659 / 6972011756 / e-mail:  idfatsea@uth.gr

Μέριμνα για προγραμματισμό ειδικών φροντιστηρίων θα υπάρξει στην πορεία, αν κριθούν απαραίτητα.

Το ίδιο ισχύει και για τον προγραμματισμό επισκέψεων σε επιλεγμένους τόπους συμπληρωματικά του μαθήματος.

Η βαθμολογία για το μάθημα απονέμεται μέσα από τρείς (3) εξεταστικές διαδικασίες: δύο γραπτές εξετάσεις (η μία πραιρετική περ. ένα μήνα πριν το τέλος του εξαμήνου και η δεύτερη υποχρεωτική κατά την εξεταστική περίοδο) και την βαθμολόγηση του τετραδίου σημειώσεων & σκίτσων σε τακτή ημερομηνία μέσα στο εξάμηνο (βλ. σχετικά παρακάτω). Τα ποσοστά βαθμολογίας κατανέμονται ως εξής:

• Τετράδιο σημειώσεων & σκίτσων 30%

• Πρώτη γραπτή εξέταση 30%

• Δεύτερη γραπτή εξέταση 40%

[Σε περίπτωση μη συμμετοχής στην πρώτη γραπτή εξέταση, ή μη αποδοχής του βαθμού από τον ίδιο τον φοιτητή (το οποίο πρέπει να κοινοποιηθεί έγκαιρα στη διδάσκουσα), η τελική εξέταση εξαμήνου υπολογίζεται με ποσοστό 70%.]

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται η συμμετοχή στην τελική γραπτή εξέταση και η κατάκτηση βαθμού βάσης (5.0) για την ολοκλήρωση του μαθήματος. Ο βαθμός του σημειωματαρίου και της πρώτης γραπτής εξέτασης αθροιστικά, ακόμα και αν υπερβαίνει τη βάση, δεν απαλλάσσει τον φοιτητή ή την φοιτήτρια από την συμμετοχή στην τελική εξέταση.

 

Ειδικά Θέματα (προσαύξηση μιας (1) μονάδας στο συνολικό βαθμό)

Οι φοιτητές καλούνται να συμμετέχουν σε μια ειδική ερευνητική άσκηση εμβάθυνσης σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα που εμπίπτει στη θεματολογία του μαθήματος, ατομικά ή ομαδικά (2 άτομα). Το θέμα αναμένεται να έχει ερευνητικό χαρακτήρα. Το θέμα αποφασίζεται από κοινού με την διδάσκουσα, καθώς και το γενικό πλάνο της εργασίας (προσέγγιση, πηγές, κλπ.) Τα θέματα αναμένεται να παρουσιαστούν στην τάξη στο τέλος του εξαμήνου. Η ικανοποιητική διεκπεραίωση του ειδικού θέματος προσαυξάνει τον συνολικό βαθμό του φοιτητή ή της φοιτήτριας κατά μία (1) μονάδα.

 

Τετράδιο σημειώσεων και σκίτσων (30% επί του συνολικού βαθμού)

Πρόκειται για τετράδιο ειδικών προδιαγραφών, το οποίο οι φοιτητές θα προμηθευθούν από την αγορά (ή θα κατασκευάσουν) και θα έχουν μαζί τους σε κάθε μάθημα. Σε αυτό θα συγκεντρώνουν τα βασικά σημεία της ημερήσιας παρουσίασης σε μορφή γραπτής και εικονογραφικής πληροφορίας. Επειδή αποτελεί βασικό εργαλείο μελέτης για τις εξετάσεις θα πρέπει να διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση μέχρι το τέλος του εξαμήνου.

Στο τετράδιο αυτό ο κάθε φοιτητής κρατάει απευθείας όσο το δυνατό πιο σαφείς σημειώσεις από τις διαλέξεις καθώς και επεξηγηματικά σκίτσα από την προβολή, με προτεραιότητα στα αρχιτεκτονικά σχέδια (κατόψεις, όψεις, τομές, κλπ.) Χρήσιμο είναι η ύλη του τετραδίου να εμπλουτίζεται και να βελτιώνεται εκτός μαθήματος, π.χ. από παραπέρα βοηθήματα, επισκέψεις σε τόπους σχετικού ενδιαφέροντος, κλπ. Σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει τμήμα γενικού σημειωματαρίου όλων των μαθημάτων, ούτε να δημιουργείται από άλλα διαβάσματα εξ ολοκλήρου.

Το σημειωματάριο αυτό είναι αυστηρά προσωπικό και δεν πρέπει να αντιγράφεται σε μέρος του ή στο σύνολό του. Η βαθμολόγησή του θα βασιστεί στην αυθεντικότητά του, στην φροντισμένη του παρουσίαση, και στην ικανότητά του να λειτουργεί ως βοήθημα μελέτης (επάρκεια σημειώσεων). Δεν κρίνεται ως προς την ποιότητα λόγου/ ορθογραφίας ή εικονογράφησης, αν και σχετικές υποδείξεις για βελτίωσή του γίνονται. Κυρώσεις στη βαθμολογία υπάρχουν επίσης αν το σημειωματάριο δεν πληροί τις συγκεκριμένες προδιαγραφές και δεν τηρηθεί η ορισμένη ημερομηνία παράδοσης. Τετράδια δεν γίνονται δεκτά μια εβδομάδα πέραν της ημερομηνίας αυτής, και σίγουρα όχι την ημέρα της εξέτασης ή αργότερα.

Ζητείται να τηρείται ημερολογιακή σειρά στις σημειώσεις, να μην αφαιρούνται ή καταργούνται φύλλα, και να μην αντικαθίστανται τμήματα με φωτοαντίγραφα από βιβλία. Μπορεί να χρησιμοποιείται όποιο μέσον γραφής διευκολύνει τον φοιτητή (προτιμάται όμως το μαύρο χρώμα  - προκειμένου για μολύβι σκληρότητας Β ή 2Β). Καλό θα ήταν να αποφεύγεται η πολυχρωμία αν δεν συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιληπτική οργάνωση του συνόλου.

Εκπαιδευτικά η άσκηση αυτή αποσκοπεί: 1) στην εμπέδωση τού κάθε έργου και των ειδικών του στοιχείων, και 2) στην εξάσκηση του φοιτητή της Αρχιτεκτονικής σε πρόσληψη βασικής πληροφορίας που απαιτεί την συντονισμένη αντιληπτική ενέργεια νόησης-όρασης-σχεδίασης.

Ειδικές προδιαγραφές σημειωματαρίου:  Να διαθέτει τουλάχιστον 40 φύλλα (80 χρήσιμες σελίδες), μεγέθους όχι μεγαλύτερου του Α4 (21Χ30 εκ.), με χαρτί λευκό ή υπόλευκο, μάτ, ειδικό για σκίτσο, βάρους όχι λιγότερου των 120 γραμ.

Αυστηρά απορρίπτονται σημειωματάρια με κοινό φύλλο φωτοτυπίας (70-80 γρ.) ή σχολικά τετράδια με οποιουδήποτε είδους διαγράμμιση.

Ημερομηνία παράδοσης σημειωματαρίου: Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου

1) Kύριο σύγγραμμα με δωρεάν διανομή:

    • Χιού Χόνορ/ Τζόν Φλέμινγκ, Ιστορία της Τέχνης, εκδ. "Υποδομή" (για την Ελλην. γλώσσα), 2001.

2) Βοηθητικό σύγγραμμα:  Robert Furneau-Jordan, Iστορία της Αρχιτεκτονικής, εκδ. 'Υποδομή', 1981.

3) Το προσωπικό ημερολόγιο σημειώσεων και σκίτσων (βλ. παρακάτω).

Για παραπέρα μελέτη, καθώς και για την καλύτερη εποπτεία του εικονογραφικού υλικού, συνιστάται στους φοιτητές να επισκέπτονται συχνά τη βιβλιοθήκη και να ανατρέχουν σε βιβλία με συναφές περιεχόμενο. Οι κυριότεροι τίτλοι τους βρίσκονται στο τέλος αυτού του φυλλαδίου.

Η βιβλιογραφία που ακολουθεί είναι γενική και καλύπτει ισοδύναμα την ύλη Α' & Β' εξαμήνου. 'Ολοι οι τίτλοι υπαρχουν στην κεντρική βιβλιοθήκη του Παν/μίου Θεσσαλίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ErnstH. Gombrich, Το Χρονικό της Τέχνης, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., 1994.

Γ. Λάββας, Επίτομη Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, UniversityStudioPress, 2002.

X. Mπούρας, Μαθήματα Ιστορίας Αρχιτεκτονικής (1ος τόμος), εκδ. 'Συμμετρία', 1999.

BillRisebero, Ιστορία της Δυτικής Αρχιτεκτονικής, Αθήνα, 1991.

Παγκόσμιος Ιστορία της Τέχνης. Εκδ. Φυτράκη & "Χρυσός Τύπος", Ε.Π.Ε., Αθήνα.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Gardner’s Art through the Ages, 11th edition, Harcourt Brace Jovanovich, Publ., San Diego, etc., 2000.

Trachtenberg, M. & Hyman, I., Architecture from Pre-History to Postmodernism, Harry N. Abrams, Inc., New York, 1986 (ή μεταγενέστερο)

Watkin, D., A History of Western Architecture, Barrie & Jenkins, London, etc., 2000.

Stokstad, Marilyn, Art History (in 2 volumes), Prentice Hall, Inc., and Harry N. Abrams, Publishers, New York, 1995

Janson, H. W., History of Art, 3rd edition, Harry N. Abrams, Inc., New York, 1986.

Sir Banister Fletcher's A History of Architecture, Dan Cruickshank (ed.), 20th edition, Architectural Press, Oxford, Boston, etc., 1996 (orig. 1896) 

Kostof, Spiro, A History of Architecture: Settings and Rituals, Oxford, New York, 1985 (ή μεταγενέστερο).

 

ΑΛΛΑ ΧΡΗΣΙΜΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ

Harris, Cyril, Illustrated Dictionary of Historic Architecture, Dover Publ., Inc., New York, 1984. 

Grove's Dictionary of Art  (34 τόμοι), New York, 1996 [πολύ βασικό εγκυκλοπαιδικό και βιβλιογραφικό βοήθημα]

Roth, Leland M., Understanding Architecture: Its Elements, History, and Meaning, Icon Edit., 1993. 

Fleming, J., Honour, H., Pevsner, N. The Penguin Dictionary of Architecture (3rd edition), Penguin Books, London, England /New York, N.Y., 1980.

Stevens,Curl James,A Dictionary of Architecture, Oxford University Press, Oxford, England, 1999.