Επιστημονική συνεργασία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΥΜΕΝΙΔΗΣ
Στην τρέχουσα διεξαγωγή του μαθήματος δεν συμμετέχει ο ΝΙΚΟΣ ΠΑΤΣΑΒΟΣ
Στόχος του μαθήματος είναι η κατασκευή ενός χάρτη των σύγχρονων αρχιτεκτονικών πρακτικών και η ερμηνεία των μηχανισμών νοηματοδότησής τους. Ειδικότερα, το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση με τις μεγάλες ερμηνευτικές απόπειρες, τις θεωρίες και τις θεωρήσεις του αρχιτεκτονικού, όπως αυτές αναπτύχθηκαν μέσα στις τελευταίες δεκαετίες. Παράλληλα το Μάθημα ενθαρρύνει τη διαμόρφωση μιας συγκροτημένης, όσο και ανοικτής, κριτικής στάσης απέναντι στην πολλαπλότητα, την αντιφατικότητα και τις επιστημολογικές προϋποθέσεις του αρχιτεκτονικού λόγου, στην κρίση των ιδεολογιών του μοντερνισμού, στην έκρηξη του μεταμοντέρνου κύματος. Διαμορφωτικά κείμενα της αρχιτεκτονικής συζήτησης, μανιφέστα ή αρχιτεκτονικά έργα με χαρακτήρα μανιφέστου, συζητώνται μαζί με κείμενα και πρακτικές από τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την πολιτική και την τέχνη, με προσδοκία την αναγωγή στις βασικές δομές και έννοιες της αρχιτεκτονικής σκέψης.
Το μάθημα είναι οργανωμένο σε δύο μέρη.
Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται οι βασικές έννοιες, διακρίσεις και υποθέσεις (: γνώση-ηθική-εξουσία, ιστορία-θεωρία-κριτική, επιστημολογία της αρχιτεκτονικής, έργο-κείμενο… ) και σχολιάζεται η ολοένα επιταχυνόμενη ρευστοποίηση των ορίων ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και στις «σταθεροποιημένες» επιστημονικές πειθαρχίες, με παραδείγματα από την ανθρωπολογία, τη λογοτεχνία, την ψυχανάλυση, τη βιολογία, την πολιτική θεωρία. Η προσέγγιση στα αρχιτεκτονικά κινήματα και ρεύματα της αποδόμησης, του μεταμοντερνισμού, του παραμετρικού σχεδιασμού κ.ά. γίνεται σε σχέση αφενός με τα παραπάνω επιστημονικοθεωρητικά υβρίδια και αφετέρου σε σχέση με μείζονα αρχιτεκτονικά συμβάντα, με τους μηχανισμούς παραγωγής και διαχείρισης του κτισμένου, με το starsystemτων δημιουργών, με το δίκτυο των ισχυρών Σχολών Αρχιτεκτονικής, με την εκδοτική πανσπερμία των διαμορφωτικών περιοδικών.
Στο δεύτερο μέρος του Μαθήματος εξετάζεται ακριβώς ο χαρακτήρας των αρχιτεκτονικών περιοδικών, έντυπων ή ψηφιακών, και η θέση τους μέσα στους ευρύτερους μηχανισμούς πρόσληψης της Αρχιτεκτονικής, όπως και η συνεισφορά τους στην αποτελεσματική διάχυση των αρχιτεκτονικών θεωριών και ιδεολογιών,καθώς και των πρακτικών παραγωγής και κατανάλωσης του χώρου.
Στο εσωτερικό της απόπειρας για διευκρίνιση του επιστημολογικού καθεστώτος της Αρχιτεκτονικής, το Μάθημα επιχειρεί να προσεγγίσει τα διαρκώς επικαιροποιούμενα αρχιτεκτονικά ερωτήματα για την κατασκευή του «νοήματος» με την Αρχιτεκτονική, για την «αυθεντικότητα», για τις ιδεολογίες της «παράδοσης» και της «ένταξης», για τον ιστορικισμό, για τις τυπομορφολογίες, για την πολιτική στράτευση του αρχιτέκτονα, για την ηθική του σχεδίου, για τις θεωρίες για το σώμα και για το «ιδανικό», για την εργαλειοποίηση της αρχιτεκτονικής.
Στο μάθημα, το οποίο πραγματοποιείται με διαλέξεις και με σεμινάρια συζήτησης, διανέμονται αποσπάσματα από κείμενα (στα ελληνικά) των Μισέλ Φουκώ, Ζιλ Ντελέζ, Μανουέλ Ντε Λάντα, Ρεμ Κούλχας, Άντονι Βίντλερ, Ουμπέρτο Έκο, Ανρί Λεφέβρ, Έντουαρντ Σαϊντ, Πάολο Βίρνο, Βίλχελμ Φλούσερ, Σταν Άλεν, Πήτερ Άιζενμαν, Ρολάντ Μπαρτ, Μαρκ Κάζινς κ.ά.
Οι φοιτητές/τριες παραδίδουν ατομική εργασία - ένα κείμενο 2000 λέξεων – το οποίο συζητά το νόημα που κατοικεί τις χωρικές συνήθειες και πρακτικές της καθημερινότητας, oι οποίες, αν και - ή ίσως, ακριβώς, επειδή – επιτελούνται μέσα στο καθημερινό σε συνθήκες εξοντωτικής επαναληψιμότητας, καθίστανται εν τέλει αόρατες.
Το μάθημα πραγματοποιείται με διαλέξεις και προβολές. – Υλικά του μαθήματος ενημερώνουν διαρκώς το http://architecturemythologies.blogspot.gr
BerndEvers(επιμ), Αρχιτεκτονική Θεωρία, μτφρ Π.Μαρτινίδης, Taschen/Γνώση, 2005
Τερρυ Ηγκλετον, Εισαγωγή στη Θεωρία της Λογοτεχνίας, Αθήνα, Οδυσσέας, 1996
Ρολάν Μπαρτ Μυθολογίες, το Μάθημα, Αθήνα, Ράππα, 1979
Βασίλης Βαμβακάς, Παναγής Παναγιωτόπουλος, Η Ελλάδα στη δεκαετία του ΄80, Αθήνα, Το Πέρασμα,2010
Μισέλ ΦουκώΑρχαιολογία της Γνώσης, Αθήνα, Εξάντας, 1987
Τάσος Χριστίδης, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, Ιδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη, 2005
DickHebdidge, Υποκουλτούρα - το Νόημα του Στυλ, Αθήνα, Γνώση, 1998