What if: Εγκαταστάσεις Διαμονής στη Θεσσαλία
Τα διαρκώς εντεινόμενα δεδομένα της περιβαλλοντικής κρίσης και τα πρόσφατα δεδομένα της υγειονομικής κρίσης θέτουν σχεδόν εξαρχής το ζήτημα της συλλογικής διαμονής του πληθυσμού στις πόλεις, στην ύπαιθρο και στις ενδιάμεσες περιαστικές επικράτειες.
Ριζικά επανεξετάζονται ζητήματα όπως:
- Η έννοια της εγγύτητας, της γειτονίας, της συλλογικότητας από την μία και της απόστασης, της διασποράς, της δικτύωσης από την άλλη.
- Η σχέση μεταξύ της εργασίας και της διαμονής και η σχέση μεταξύ της κατοικίας, της αγροτικής και της μεταποιητικής παραγωγής με τους όρους της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και της ψηφιακότητας.
- Η διάχυση των ορίων μεταξύ χώρου εργασίας και χώρου διαμονής για τον κάτοικο, η διόγκωση της οικονομίας των υπηρεσιών για την πόλη με την κυριάρχηση των ψηφιακών μεθόδων εργασίας και συναλλαγής.
- Η σύγχρονη παράδοση της αστυφιλίας και της εγκατάλειψης της υπαίθρου σε σχέση με την διαφαινόμενη δυναμική της επανάκαμψης της υπαίθρου μέσα από τους νέους όρους στη σχέση διαμονής, εργασίας, κυκλοφορίας και διάθεσης των προιόντων μέσα από ψηφιακές υπηρεσίες.
- Η αφομοίωση του φυσικού χώρου της αγοράς και των δημόσιων επιτελέσεων των συλλογικών υποκειμένων από τον φυσικό αστικό χώρο στις διαδικτυακές επικράτειες.
- Ο επαναπροσδιορισμός του σώματος, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας και της απόλαυσης σε σχέση με τους φυσικούς και τους τεχνικούς όρους της διαβίωσης.
- Η σχέση μεταξύ των φυσικών και των πολιτισμικών όρων της διαβίωσης στην εποχή της ανθρωποκαίνου όπου η δραστηριόητα του πολιτισμού και της οικονομίας είναι αδιαχώριστη από την γεωολογική
- Η διαρκής μετακίνηση των πληθυσμών σε όλο το φάσμα των μακροσκοπικών δραστηριοτήτων από την μαζική μετανάστευση και τον εποχιακό νομαδισμό (transhumans) ως τον τουρισμό.
...
Αυτό που γίνεται ολοένα και περισσότερο αντιληπτό μέσα από τις διαδοχικές κρίσεις είναι ότι στο μέλλον αυτές τείνουν να είναι η μόνη σταθερά, καθιστώντας τη ζωή όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα μετέωρη. Η σταθερότητα που χαρακτήρισε τη μεταπολεμική Ευρώπη και ευρύτερα τον Δυτικό κόσμο με την έμφαση στο κοινωνικό κράτος και ένα αναπτυξιακό μοντέλο βασισμένο στην κατανάλωση φαίνεται ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα. Τώρα είναι η στιγμή να θέσουμε υπό κριτική αμφισβήτηση τις δεδομένες κοινωνικές, οικονομικές και παραγωγικές ιεραρχίες. Μπορούμε να σκεφτούμε νέες ή να αξιολογήσουμε και να επαναφέρουμεπαλαιότερες με βάση υποθετικά και ερευνητικά (speculative) σενάρια για το μέλλον: έτσι και αλλιώς όλα είναι πιθανά. Το εργαστήριο What if αποτελεί μια ευκαιρία για αναστοχασμό πάνω στα παραπάνω ζητήματα ή και άλλα που θ΄αναδειχτούν μέσα από τις συλλογικές συζητήσεις.
Το σχεδιαστικό ζητούμενο του εργαστηρίου είναι ανοιχτό και θα διαμορφωθεί μέσα από την έρευνα, τα ενδιαφέροντα, καθώς και τα πιο εστιασμένα ερωτήματα που θα θέτει κάθε ομάδα φοιτητών και διδασκόντων.
Βασικό ζητούμενο είναι ο εντοπισμός ή η κατασκευή ενός σεναρίου, μιας αφήγησης που θα συγκροτήσουν την υπόθεση εργασίας του σχεδιασμού. Οι αφηγήσεις αυτές μπορούν ν' αποτελούν μια κριτική ματιά του παρόντος - μια εντατική περιγραφή μιας υφιστάμενης συνθήκης, ή ακόμα και μια προβολή ή επιθυμία για το μέλλον. Κοινός παρανομαστής θα είναι η έννοια της διαμονής και πιο συγκεκριμένα ο σχεδιασμός μιας 'συλλογικής εγκατάστασης διαμονής' μέσα από τον προσδιορισμό κάποιου προγράμματος και γενικότερου αιτήματος.
Η εγκατάσταση μπορεί να έχει έντονα αστικά χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά ενδιάμεσης περιοχής μεταξύ πόλης και υπαίθρου ή χαρακτηριστικά ένταξης και προσαρμογής σε κάποιο γεωγραφικό υποδοχέα όπως ένα ποτάμι, η λίμνη, η πεδιάδα των καλλιεργειών ή βεβαίως ενδιάμεσες, μεθοριακές επικράτειες μεταξύ των παραπάνω συντελεστών.
Τέλος, για την περιγραφή και τον σχεδιασμό των 'εγκαταστάσεων διαμονής' ζητούμενο δεν είναι μόνο ο κριτικός προσδιορισμός των αντικειμενικών δεδομένων της αρχιτεκτονικής στις επικράτειες του εδάφους αλλά και ο προσδιορισμός των υποκειμενικών δεδομένων του/της κατοίκου, τον/την οποία συμπεριλαμβάνουμε και σκιαγραφούμε στον υποθετικό σχεδιασμό μας.
Atorie Wan., Tsukamoto, Y., Kaijima, M., & Endo, N. (2008). Graphic anatomy, Atelier Bow-Wow. Tokyo: TOTO.
Howard, E. (1946) Garden cities of tomorrow (pp. 9-28). London: Faber
Bittner, R. and Krasny, E. (2016) “In Reserve: The Household!, Historic Models and Contemporary Positions from the Bauhaus”, Edition Bauhaus 49, Germany: Bauhaus Dessau Foundation and Spector Books.
Bourdieu, P. (1977 [1972]) “Outline of a theory of practice”, trans. Nice, R., Great Britain: Cambridge University Press.
Braungart, M., & McDonough, W. (2002). “Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things”,(1st έκδ.),North Point Press.
Certeau, Michel de (1984) “The Practice of Everyday Life”, Berkeley: University of California Press.
Doctorow C., Grudova C., Self, Mill & Jones, Blackledge J., Mackintosh S., Webb S., Walton J., Lokko L., Armstrong R., Bratishenko L., Pedersen T., Smith M., Nicholson R., Unnikrishnan D., Davey E., Yeh J. (2019) Gross Ideas: Tales of Tomorrow’s Architecture, ed. Attlee E., Harper P., Smith M., The Architecture Foundation and Oslo Architecture Triennale
Ferrando, F. (2013). “Posthumanism, Transhumanism, Antihumanism, Metahumanism, and New Materialisms Differences and Relations”, Existenz, Volume 8, No2
Goffman, E. (1956) “The presentation of self in everyday life”, Monograph No. 2, University of Edinburgh, Social Sciences Research Centre, Edinburgh.
Guattari, F. (2000 [1989]) “The three Ecologies”, trans. Pindar, I. and Sutton, P., London: The Athlone Press.
Habermas, J. (1975) “Theory and Practice”, trans. Viertel, J., Boston: Beacon Press.
Hall, P. (1988) “Cities of tomorrow-An intellectual historyof Urban Planning and design in the twentieth century”, Oxford: Blackwell
Hoggart, K., Buller,H. and Black, R. (1995), “Rular Europe: Identity and change”, London: Arnold
Giorgos Kallis, Vasilis Kostakis, Steffen Lange, Barbara Muraca, Susan Paulson, and Matthias Schmelzer, (2018) Research on Degrowth on Annual Review of Environment and Resources, 43:4.1–4.26
https://www.researchgate.net/publication/325492725_Research_on_Degrowth
Koolhaas, R. (2009). “Apocalypse or advancement”, Ecological Urbanism Conference, Harvard University
Latour, B. Porter, C. (trans.) (1993) We have never been modern. Cambridge: Harvard University Press
Mumford, L. (1961) The city in history: Its origins, its transformations, and its prospects (Vol. 67). Houghton Mifflin Harcourt.
Pepperell, R., (1995,2003), “The post-Human Condition”. Bristol & Portland: Intellect Books.
Robbins, P. (2011). “Political Ecology: A Critical Introduction”, 2nd Edition (2nd edition), Chichester, West Sussex; Malden, MA: Wiley-Blackwell
Serres, M. (1995 [1992]) “The Natural Contract”, trans. MacArthur, E. and Paulson, W., United States of America: The University of Michigan Press.
Serres, M. (1982) “The Parasite”, trans. Schehr, L., United States of America: The Johns Hopkins University Press.
Soja, E. (2011). “Postmodern Geographies: The reassertion of space in Critical Social Theory”, L;ondon :Verso
Vossoughian, N., Camp, D. L., & Stroom Haags Centrum voor Beeldende Kunst. (2008).Otto Neurath: The language of the global polis. Rotterdam: NAi Publishers.
Γκουαταρί, Φ. (1991) “Οι τρεις οικολογίες”, (Μ. Σολομού, Μτφ.),Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Λίποβατς Θ. 2002, “Το υποκείμενο στην ύστερη Νεωτερικότητα”, Αθήνα: Νήσος.
Μπούκτσιν, Μ. (2000). “Τί είναι Κοινωνική Οικολογία”, (Μ. Κορακιανίτης, Μτφ.), Βιβλιοπέλαγος.
Σένετ Ρ., (1999), “Η τυραννία της οικειότητας Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός χώρος στον δυτικό πολιτισμό”, μετάφραση: Γιώργος Ν. Μέρτικας, Νεφέλη,