Arch.Uth Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Arch.Uth UTH.gr English
ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΙΙ: Από την Αρχαία Ρώμη ως την Αναγέννηση
ΘΚ0616, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ, ΕΙΔΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ
Υποχρεωτικό στο 2ο εξαμ., ECTS: 4
Γενικές ικανότητες (βάσει παραρτήματος διπλώματος): Λήψη αποφάσεων, Αυτόνομη εργασία, Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα, Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον, Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Σαν δεύτερο στην ακολουθία δύο μαθημάτων που εκτείνονται στο σύνολο του πρώτου έτους σπουδών με κοινό αντικείμενο (Ιστορία της Αρχιτεκτονικής από την Προϊστορία έως την Νεώτερη Εποχή) ολοκληρώνει τα μαθησιακά ζητούμενα του πρώτου εξαμήνου εντείνοντας και επεκτείνοντας τις μεθόδους του. Πιο συγκεκριμένα:

• Συντελεί στην εμπέδωση της ιστορικής διάστασης του αρχιτεκτονικού αντικειμένου σε γόνιμο συσχετισμό με την παντός είδους καλλιτεχνική δυναμική που το τροφοδότησε εξαρχής.

• Λειτουργεί παράλληλα και συνδυαστικά με το μάθημα της Εισαγωγής στην Αρχιτεκτονική.

• Εξοικειώνει τους νέους φοιτητές και τις φοιτήτριες του τμήματος με τον επιστημολογικό πυρήνα της αρχιτεκτονικής, δηλ. την αρχιτεκτονική συνολικά ως γνωστική πειθαρχία σε άμεση αναφορά με τα κατά καιρούς θεωρητικά εργαλεία και τις πρακτικές της.

Με το πέρας του μαθήματος αναμένεται οι φοιτητές:

• Να έχουν κατανοήσει πλήρως την συνάφεια της ιστορικής γνώσης της αρχιτεκτονικής με τις σπουδές τους, αλλά και την αναγκαιότητά της για την γενικότερη παιδεία τους ως μελλοντικοί επιστήμονες.

• Να είναι σε θέση να εμβαθύνουν σε μια σύνθετη-κριτική ανάλυση των υπό εξέταση ιστορικών παραδειγμάτων, αλλά και άλλων κατ’ αναλογία, τα οποία δεν ανήκουν στην εξεταστέα ύλη.

• Να έχουν κατανοήσει σε μεγάλο εύρος τα εργαλεία άσκησης της αρχιτεκτονικής ως ταυτόχρονα θεωρητικό και πρακτικό-εφαρμοσμένο αντικείμενο (π.χ. τυπολογία, μορφολογία, τεχνολογικά πρότυπα, σχεδιαστική παραγωγή, κλπ.)

• Να έχουν αποκτήσει προχωρημένου βαθμού σχεδιαστικές δεξιότητες στην ταχεία αναπαραγωγή (σκαρίφημα) των υπό εξέταση παραδειγμάτων μέσω της άσκησης του σημειωματαρίου.

• Να επιδεικνύουν πλέον εύκολη και ταχεία αντιληπτική κατανόηση μέσω του σκίτσου των υπό εξέταση παραδειγμάτων και, κατ’ επέκταση, της αρχιτεκτονικής τους σημασίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Γενική επισκόπηση της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής από την Αρχαία Ρώμη έως την Αναγέννηση. Η ύλη επικεντρώνεται στον λεγόμενο ‘κλασικό’ κόσμο του Ευρωπαϊκού νότου (Ελλάδα, Ρώμη), καθώς και στους πολιτισμούς που διαμορφώθηκαν στον απόηχο αυτού του παραδείγματος  και μέσα από μια νέα πολιτισμική συγκυρία, ήτοι την ανάδυση του Χριστιανισμού. Προτεραιότητα δίνεται στα έργα της Αρχιτεκτονικής, ενώ έργα της Τέχνης συζητούνται και αναλύονται στον βαθμό που σχετίζονται με την Αρχιτεκτονική, δηλ. είτε ως αναπόσπαστα στοιχεία της χωρικής της παρουσίας, είτε ως ερμηνευτικά εργαλεία για την κατανόηση βασικών της αρχών. Mε τον όρο ‘αρχιτεκτονική’ εννοούμε το σύνολο του δομημένου χώρου, το οποίο περιλαμβάνει τόσο το κτήριο όσο και το ευρύτερο περιβάλλον του.

Τα έργα τα οποία παρουσιάζονται στο μάθημα επιλέγονται με βάση αφενός την αξία τους ως παραδείγματα αναφοράς με διαχρονική σημασία (π.χ. την επιδραστικότητά τους σε μεταγενέστερα αντίστοιχα) και αφετέρου την σημαντικότητά τους για την συγκεκριμένη ιστορική στιγμή που υλοποιήθηκαν. Η ανάλυσή τους περιλαμβάνει δύο σκέλη: α) κριτικό συσχετισμό με το ιστορικό τους πλαίσιο (κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, κλπ.), και β) την αντικειμενική περιγραφή τους (π.χ. σχεδιαστικές αρχές, λειτουργικότητα, υλικές και κατασκευαστικές παραμέτρους, τυπολογικό προσδιορισμό, αισθητικές ποιότητες, κλπ.)

Το μάθημα καλύπτει τις εξής θεματικές ενότητες (ή περιόδους):

• Αναδρομή στην Αρχαία Ελλάδα

• Αρχαία Ρώμη

• Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή Περίοδος

• Καρολίγγεια Αναγέννηση και Ρωμανική Περίοδος

• Γοτθικός μεσαίωνας σε Γαλλία και Αγγλία

• Εισαγωγή στην Αναγέννηση

 

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Η τακτική παρακολούθηση των διαλέξεων και η συμμετοχή σε όλα τα στάδια της εξεταστικής διαδικασίας αποτελούν την προϋπόθεση για την επιτυχή περάτωση του μαθήματος και την εξασφάλιση ενός καλού βαθμού. Βοηθήματα μελέτης (φυλλάδια) θα διανέμονται στην αρχή κάθε νέας θεματικής ενότητας και σκοπός τους είναι να χρησιμεύσουν ως οδηγοί για την παρακολούθηση των διαλέξεων στην τάξη και την παραπέρα μελέτη. Συμπληρωματικά θα διανέμονται φυλλάδια σε μορφή ασκήσεων με θεμάτα/ ερωτήσεις υποβοηθητικά για την κάθε ενότητα. Συστήνεται στους φοιτητές να κρατούν συστηματικό χρονολογικό αρχείο όλων αυτών των φυλλαδίων που θα αποτελέσουν και βάση της μελέτης τους για τις εξετάσεις.

Το μάθημα είναι τρίωρο προγραμματισμένο για ημέρα Παρασκευή 2:00-5:00 μ.μ. με δυνατότητα 10λεπτου διαλείμματος ενδιάμεσα, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν. Για την εύρυθμη λειτουργία του παρακαλούνται οι φοιτητές να προσέρχονται έγκαιρα στην τάξη.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

 Η βαθμολογία για το μάθημα απονέμεται μέσα από τρείς (3) εξεταστικές διαδικασίες: δύο γραπτές εξετάσεις (η μία προαιρετική/ ‘πρόοδος’ περίπου ένα μήνα πριν το τέλος του εξαμήνου και η δεύτερη υποχρεωτική κατά την εξεταστική περίοδο) και την βαθμολόγηση του τετραδίου σημειώσεων & σκίτσων σε τακτή ημερομηνία μέσα στο εξάμηνο (βλ. σχετικά παρακάτω). Τα ποσοστά βαθμολογίας κατανέμονται ως εξής:

• Τετράδιο σημειώσεων & σκίτσων 30%

• Πρώτη γραπτή εξέταση 30% (‘πρόοδος’ – η ημερομηνία θα καθοριστεί στην πορεία)

• Δεύτερη γραπτή εξέταση 40%

[Σε περίπτωση μη συμμετοχής στην πρώτη γραπτή εξέταση, ή μη αποδοχής του βαθμού από τον ίδιο τον φοιτητή (το οποίο πρέπει να κοινοποιηθεί έγκαιρα στη διδάσκουσα), ή με επιτυχούς διεκπεραίωσής της, η τελική εξέταση εξαμήνου υπολογίζεται με ποσοστό 70%.]

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται η συμμετοχή στην τελική γραπτή εξέταση και η κατάκτηση βαθμού βάσης (5.0) για την ολοκλήρωση του μαθήματος. Ο βαθμός του σημειωματαρίου και της πρώτης γραπτής εξέτασης αθροιστικά, ακόμα και αν υπερβαίνει τη βάση, δεν απαλλάσσει τον φοιτητή ή την φοιτήτρια από την συμμετοχή στην τελική εξέταση και την κατάκτηση βαθμού βάσης (5.0) σε αυτήν.

 

Ειδικά Θέματα (προσαύξηση μιας (1) μονάδας στο συνολικό βαθμό)

Οι φοιτητές μπορούν να αναλάβουν και να διεκπεραιώσουν μια ειδική ερευνητική άσκηση εμβάθυνσης σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα που εμπίπτει στη θεματολογία του μαθήματος, ατομικά ή ομαδικά (2 άτομα). Το θέμα αναμένεται να έχει ερευνητικό χαρακτήρα με χρήση επιστημονικών πηγών. Το θέμα αποφασίζεται από κοινού με την διδάσκουσα, καθώς και το γενικό πλάνο της εργασίας (προσέγγιση, πηγές, κλπ.) Τα θέματα αναμένεται να παρουσιαστούν στην τάξη αν το επιτρέψει το πρόγραμμα. Η ικανοποιητική διεκπεραίωση του ειδικού θέματος προσαυξάνει τον συνολικό βαθμό του φοιτητή ή της φοιτήτριας κατά μία (1) μονάδα.

 

Τετράδιο σημειώσεων και σκίτσων (30% του συνολικού βαθμού)

Πρόκειται για τετράδιο ειδικών προδιαγραφών, το οποίο οι φοιτητές θα προμηθευθούν από την αγορά (ή θα κατασκευάσουν) και θα έχουν μαζί τους σε κάθε μάθημα. Σε αυτό θα συγκεντρώνουν τα βασικά σημεία της ημερήσιας παρουσίασης σε μορφή γραπτής και εικονογραφικής πληροφορίας. Επειδή αποτελεί βασικό εργαλείο μελέτης για τις εξετάσεις θα πρέπει να διατηρηθεί σε πολύ καλή κατάσταση έως το τέλος του εξαμήνου.

Στο τετράδιο αυτό ο κάθε φοιτητής κρατάει απευθείας σαφείς και σύντομες σημειώσεις από τις διαλέξεις καθώς και επεξηγηματικά σκίτσα από την προβολή, με προτεραιότητα στα αρχιτεκτονικά σχέδια (κατόψεις, όψεις, τομές, κλπ.) Χρήσιμο είναι η ύλη του τετραδίου να εμπλουτίζεται και να βελτιώνεται εκτός μαθήματος, π.χ. από παραπέρα βοηθήματα, επισκέψεις σε τόπους σχετικού ενδιαφέροντος, κλπ. Σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει τμήμα γενικού σημειωματαρίου όλων των μαθημάτων, ούτε να δημιουργείται από άλλα διαβάσματα εξ ολοκλήρου.

Το σημειωματάριο αυτό είναι αυστηρά προσωπικό και δεν πρέπει να αντιγράφεται σε μέρος του ή στο σύνολό του. Η βαθμολόγησή του θα βασιστεί στην αυθεντικότητά του, στην φροντισμένη του παρουσίαση, και στην ικανότητά του να λειτουργεί ως βοήθημα μελέτης (επάρκεια σημειώσεων). Δεν κρίνεται ως προς την ποιότητα λόγου/ ορθογραφίας ή εικονογράφησης, αν και σχετικές υποδείξεις για βελτίωσή του γίνονται. Κυρώσεις στη βαθμολογία υπάρχουν επίσης αν το σημειωματάριο δεν πληροί τις συγκεκριμένες προδιαγραφές και δεν τηρηθεί η ορισμένη ημερομηνία παράδοσης. Τετράδια δεν γίνονται δεκτά μια εβδομάδα πέραν της ημερομηνίας αυτής χωρίς επαρκή αιτιολόγηση, και σίγουρα όχι την ημέρα της εξέτασης ή αργότερα.

Ζητείται να τηρείται ημερολογιακή σειρά στις σημειώσεις, να μην αφαιρούνται ή καταργούνται φύλλα, και να μην αντικαθίστανται τμήματα με φωτοαντίγραφα από βιβλία. Μπορεί να χρησιμοποιείται όποιο μέσον γραφής διευκολύνει τον φοιτητή (προτιμάται όμως το μαύρο χρώμα – προκειμένου για μολύβι σκληρότητας Β ή 2Β). Καλό θα ήταν να αποφεύγεται η πολυχρωμία αν δεν συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιληπτική οργάνωση του υλικού.

Εκπαιδευτικά η άσκηση αυτή αποσκοπεί: 1) στην εμπέδωση τού κάθε έργου και των ειδικών του στοιχείων, και 2) στην εξάσκηση του φοιτητή της Αρχιτεκτονικής σε πρόσληψη βασικής πληροφορίας που απαιτεί την συντονισμένη αντιληπτική ενέργεια νόησης-όρασης-σχεδίασης (σκίτσου).

Ειδικές προδιαγραφές σημειωματαρίου:  Να διαθέτει τουλάχιστον 40 φύλλα (80 χρήσιμες σελίδες), μεγέθους όχι μεγαλύτερου του Α4 (21Χ30 εκ.), αλλά και όχι μικρότερου του Α5 (14.8Χ21 εκ.), με χαρτί λευκό ή υπόλευκο, μάτ, ειδικό για σκίτσο (όχι στιλπνό), βάρους όχι λιγότερου των 120 γραμ.

Αυστηρά απορρίπτονται σημειωματάρια με κοινό φύλλο φωτοτυπίας (70-80 γρ.) ή σχολικά τετράδια με οποιουδήποτε είδους διαγράμμιση.

 

Ημερομηνία παράδοσης σημειωματαρίου: Παρασκευή3 Απριλίου

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 1) Kύριο σύγγραμμα με δωρεάν διανομή:

     • RobertFurneau-Jordan, Iστορία της Αρχιτεκτονικής, εκδ. 'Υποδομή', 1981.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

2) Βοηθητικό σύγγραμμα:  

• Χιού Χόνορ/ Τζόν Φλέμινγκ, Ιστορία της Τέχνης, εκδ. "Υποδομή" (για την Ελλην. γλώσσα), 2001 (σύγγραμμα μαθήματος 1ου εξαμήνου).

3) Βοηθητικό σύγγραμμα: 

     • Gardner’s Art through the Ages, 11th ed., Harcourt Brace Jovanovich, Publ., San Diego, etc., 2000. Τα τμήματα που ενδιαφέρουν το μάθημα βρίσκονται ανηρτημένα σε ηλεκτρονική μορφή στο serverτης σχολής.

Εξίσου απαραίτητα βοηθήματα μελέτης αποτελούν:

4) Το προσωπικό ημερολόγιο σημειώσεων και σκίτσων (βλ. παρακάτω).

5) Επιπλέον αρχεία που αναρτώνται στον serverτης σχολής (προσβάσιμα ψηφιακά με χρήση του προσωπικού κωδικού του/της κάθε φοιτητή/τριας).

 

Για παραπέρα μελέτη, καθώς και για την καλύτερη εποπτεία του εικονογραφικού υλικού, η συχνή επίσκεψη της βιβλιοθήκης κρίνεται απαραίτητη προς αναζήτηση πηγών με συναφές περιεχόμενο. Βοηθητικό υλικό βρίσκεται αναρτημένο στο serverτης σχολής, το οποίο οι φοιτητές μπορούν να λάβουν χρησιμοποιώντας τους κωδικούς εγγραφής τους (download). Το μάθημα δεν κάνει χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class. Οι τίτλοι των σημαντικότερων βιβλιογραφικών βοηθημάτων για επέκταση της μελέτης βρίσκονται στο τέλος αυτού του φυλλαδίου (σελ. 4).