Η αρχιτεκτονική που δουλεύει με το έδαφος είναι υποχρεωμένη να επεξεργάζεται μια μετάβαση: από το φυσικό στο κατασκευασμένο, από το άμορφο στο εύτακτο, από το άγριο στο εξημερωμένο.
Η μετάβαση αυτή δεν είναι ποτέ ευθύγραμμη. Θα ακολουθεί τις τεθλασμένες γραμμές της μνήμης ενός τόπου και θα ανιχνεύει τις φλέβες των εσωτερικών του ρηγματώσεων. Στις δύσκολες αυτές λοξοδρομήσεις βρίσκεται η δυναμική του σχεδιασμού. Εκεί μαθαίνει να παίρνει ρίσκα, να αλλάζει τη θερμοκρασία των πραγμάτων και ν’ αναποδογυρίζει κάτι που πάει να γίνει προβλέψιμο, τυραννικό και άψυχο.
Το μάθημα ασχολείται με τον σχεδιασμό υπαίθριων χώρων που είναι σε εκκρεμότητα, χώρων διφορούμενων, θραυσματικών κι απείθαρχων στην πολεοδομική κανονικοποίηση. Σε τέτοιους χώρους, το έδαφος δεν έχει ακόμα αδρανοποιηθεί και συνεχίζει να λειτουργεί ως μήτρα σημασιών. Αυτές τις λανθάνουσες σημασίες, τα ίχνη και τα υλικά στοιχεία του χώρου καλείται ο σχεδιασμός να ανακατασκευάσει. Να τα συναρθρώσει σε μια νέα αφήγηση, στη μυστική μορφή ενός νέου τοπίου αινιγματικού και ταυτόχρονα οικείου.
Πεδίο της ανακατασκευής είναι το έδαφος γύρω και μέσα από το ασκεπές ερείπιο του ναού του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, στον εγκαταλειμμένο οικισμό του Πλάτανου έξω από τον Αλμυρό. Το χωριό κάηκε στη Κατοχή και εκκενώθηκε οριστικά στη δεκαετία του 60.
Παλιά την περιοχή τη λέγαν Μνήματα. Ο ναός είναι κτίσμα που ολοκληρώνεται στα 1893 στη θέση άλλου ναού που προϋπήρχε εκεί. Στο σώμα του ενθέτονται μαρτυρίες από παλαιοτέρα τμήματα κατασκευών του τόπου. Σώζονται ημερομηνίες ενάρξεων και αποπερατώσεων και ολόκληρα ονόματα και αρχικά κτητόρων. Υλικά τεμαχισμένα και συγκεχυμένα σε εκκρεμότητα, αποσπασμένα από τις αρχικές τους σημασίες και δομές, φτάνουν σε εμάς ως ηχώ και βεβαιότητα ενός βίου που υπήρξε.
Στην αυλή υπήρχαν κελιά φιλοξενίας ταξιδιωτών και απόρων. Το 1943 και έως το 1947 ο ναός λειτουργεί ως δημοτικό σχολείο του χωριού. Σήμερα οι μαθητές του καμιά φορά το επισκέπτονται μόνοι ή με φίλους.
Σε αυτόν τον υπό κατάρρευση χώρο, σ’ αυτήν τη δύσκολη ισορροπία θα ασκηθούμε. Θα ξαναφτιάξουμε το έδαφος σχεδιάζοντας τις διαμορφώσεις για τους επισκέπτες και τους κάτοικους του διπλανού νέου χωριού που έρχονται για προσκύνημα ή για γλέντι.
Η παρέμβαση στη τραυματισμένη αρχιτεκτονική των ερειπίων είναι απαιτητικό εγχείρημα· αναμοχλεύει το μυστήριο της θνητότητας. Επιθυμεί να αναστήσει τη ζωή, δείχνοντας όμως σεβασμό στις δυνάμεις της φθοράς και στο αόρατο ίζημα των όσων προϋπήρξαν.
Κριτήρια της αξιολόγησης είναι η πληρότητα, ευαισθησία και παραστατική δύναμη των σχεδιαστικών προτάσεων που θα εκπονηθούν στη διάρκεια του μαθήματος. Η εστίαση στη μικρή κλίμακα θα απαιτήσει ιδιαίτερη προσοχή στην επεξεργασία και υποβλητική απόδοση της υλικότητας των παρεμβάσεων.
Άννα Γιαλούρη, Οι εκκλησίες του Παλαιού Πλάτανου Αλμυρού