Τον τελευταίο αιώνα η πόλη των Αθηνών έγινε πεδίο συγκρούσεων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, υποκειμένων αμφισβήτησης ή διεκδίκησης της εξουσίας. Από την γερμανική κατοχή και τα δεκεμβριανά, ως την εξέγερση του Πολυτεχνείου και από τις συγκρούσεις της μεταπολίτευσης ως το Δεκέμβριο του 2008 αλλά και τη διάχυτη στο χρόνο δράση ένοπλων πολιτικών ομάδων (τρομοκρατία), η Αθήνα είναι μια μητρόπολη της Ανατολικής Μεσογείου όπου οι συρράξεις και οι εναντιότητες παίρνουν ακόμα τα χαρακτηριστικά μαζικών ή εξατομικευμένων συγκρούσεων, σύμμετρων ή ασύμμετρων αναμετρήσεων.
Η ιστορία της πόλης ενσωματώνει ποικίλες εκδοχές συγκρούσεων με τρόπο που αυτές καταχωνιασμένες στο συλλογικό ασυνείδητο υπνώττουν ή ανατροφοδοτούν το συνεχώς μετακινούμενο πολιτικό παρόν με νέες διακυμάνσεις και τροπές. Οι αστικές συγκρούσεις στην Αθήνα αποτελούν ένα τραύμα, με την ψυχαναλυτική έννοια του όρου. Ή ίδια η πόλη, ο κεντρικός της ιστός, η τοπογραφία όπου η συμβολική δύναμη του χώρου εντείνεται, είναι το κατ εξοχήν πεδίον και η έκταση του Τραύματος. Το συλλογικό τραύμα των ενδοαστικών συγκρούσεων του ανοικτού παρελθόντος ανατροφοδοτεί την σύγχρονη ζωή είτε ως απωθημένο στη σιωπή είτε μέσα στο θόρυβο των συγχρονικών ρητορικών που το επανοικειοποιούνται εργαλειακά σαν ευχή ή σαν κατάρα. Καμιά μάχη φαίνεται ότι δεν έχει κριθεί οριστικά , η ιστορία δεν λαμβάνει ένα επίσημο τέλος κι έτσι παραμένει διαρκώς ανοικτός ο κόλαφος και η δικαίωση, και το ζήτημα των νικητών και των ηττημένων από συμπέρασμα για το παρελθόν γίνεται ερώτημα για το μέλλον. Το τραύμα δεν ανήκει στο παρελθόν, εκτείνεται με διαρκώς νέες τροπές και όρους προς το μέλλον.
Πώς θα μπορούσε να αναπαρασταθεί το τραυματικό πεδίο των αστικών συγκρούσεων σε ένα πρόγραμμα μουσειακό; Πως η ίδια η δομή ενός κτηριακού σώματος -όπως είναι ένα νέο μουσείο μέσα στο κέντρο της πόλης- μπορεί να συσταθεί ενσωματώνοντας το «τραύμα» ως οικοδομική διάπραξη και μορφοποίηση του κτηριακού σώματος; Το δεύτερο ερώτημα του πώς το ίδιο το κτήριο ενσωματώνει το τραύμα στη συνθήκη του χώρου του, προοικονομεί την ιδέα του κτηρίου ως μνημείο. Ενώ το πρώτο ερώτημα, που αφορά την αναπαράσταση των ιστορικών γεγονότων προβλέπει ένα πρόγραμμα του κτηρίου ως μουσείο. Καθόλου αφιστάμενες, αν και διακριτές, οι έννοιες του μουσείου και του μνημείου τροφοδοτούν μια κτιριολογική προβληματική, τόσο ως θεωρητική διερώτηση όσο και ως πρακτική απαίτηση συνθετικής ανταπόκρισης το πρόβλημα του δημόσιου κτηρίου. Aκόμη, συνυπολογίζεται η προόσληψη των δεδομένων της πόλης της Αθήνας και του νοήματος ενός μουσείου που εξωτερικεύει την ιστορία και τον παλμό της πόλης για τις κατοίκους της και τους επισκέπτες, για τον σύγχρονο τουρισμό που βλέπει την Αθήνα τόσο σαν λίκνο της κλασσικής αρχαιότητας όσο και ως στρατηγικό και οικουμενικό τεκμήριο της τρέχουσα κρίσης.
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ
Το εργαστήριο θα τρέξει με επιμερισμό της έρευνας σε τρείς διακριτές φάσεις στις οποίες αντίστοιχα παραδίδονται διακριτά μέρη της αναλυτικής και της συνθετικής έρευνας από τους/τις φοιτητές/τριες.
Έρευνα 1: ΤΡΑΥΜΑ ΚΑΙ (ΚΤΗΡΙΑΚΟ) ΣΩΜΑ
Ζητείται η διαχείριση μιας υλικής μάζας με τις εξωτερικές διαστάσεις του «ιδεατού στερεού» του κτηρίου που θα μπορούσε να ανεγερθεί στο οικόπεδο του μουσείου (Αιόλου και Σταδίου), υπό κλίμακα. Η διαχείριση της υλικής μάζας του εν δυνάμει κτηριακού στερεού θα γίνει με την εφαρμογή της επενέργειας εννοιολογικών ή φυσικών επιδράσεων επ’ αυτής. Οι επενέργειες, δράσεις, ενεργήματα μορφοποίησης της υλικής μάζας ανήκουν στη γενεαλογία ενεργημάτων γύρω από τη θεματική του τραύματος-τραυματισμού. Το καταγωγικό ρήμα για το τραύμα, που είναι το «τιτρώσκω» και άλλα συναφή ρήματα (διαπερνώ, διατρύω, βάλω) είναι ακριβώς η γενεαλογία των ενεργημάτων υπό την επίδραση των οποίων μορφοποιείται η υλική μάζα του κτηρίου.
Έρευνα 2: ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ /ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Αναζητείται ένα αφηγηματικό σενάριο για την αναπαράσταση και παρουσίαση μιας ιστορίας των αστικών συγκρούσεων. Πώς ορίζεται η τοπολογία των μαχών και των αναμετρήσεων. Πώς γίνεται η επιλογή και η σύνδεση επιμέρους και ασύνδετων ενεργειών. Πώς γίνεται η προγραμματική συνάρθρωση ιστορικών συμβάντων εικονικών και κειμενικών τεκμηρίων. Οι τεχνολογίες των αναπαραστάσεων, έτσι όπως τις γνωρίζουμε από τις τεχνικές των τρισδιάστατων απεικονίσεων, την video art ήτα video gamesπώς μπορούν να αποκαταστήσουν μια συνολική αφήγηση και να επηρεάσουν την προγραμματική συνάρθρωση των γεγονότων, των πρωταγωνιστών και του αστικού φόντου; Ο αφηγηματικός χώρος πώς εν τέλει γίνεται κτηριολογικό πρόγραμμα για το μουσείο - “TRAUMA”;
Έρευνα 3/ Πρότζεκτ: ΜΟΥΣΕΙΟ- ΜΝΗΜΕΙΟ “TRAUMA”
Συναρθρώνοντας την φορμαλιστική διερεύνηση του κτηριακού σώματος ως τραυματισμένου σώματος (1) με την προγραμματική διερεύνηση και την αποκατάσταση μιας μουσειολογικής αφήγησης (2), ζητείται ο συνολικός σχεδιασμός του κτηρίου στο δεδομένο οικόπεδο και η αναπαράστασή του με εικόνες-σχέδια με κινούμενη εικόνα (βίντεο) και τρισδιάστατο μοντέλο.