Πρόγραμμα μαθημάτων
(Τετάρτες εαρινού εξαμήνου, 6-8μ.μ.)
26/2:
Εισαγωγικό μάθημα: Ιστορία της αρχιτεκτονικής και φιλοσοφία της ιστορίας.
(Οι μηχανισμοί της ιστορίας, η αδράνεια της τέχνης κι οι δυσκολίες περιοδολόγησης.)
Η αρχιτεκτονική της πίστης (περ. 800 – 1300)
5/3:
Ρωμανική αρχιτεκτονική και καρολίγγεια αναγέννηση. (Μονάρχες και μοναχοί: από το ανακτορικό παρεκκλήσι του Άαχεν μέχρι τα κιστερκιανά μοναστήρια της Γαλλίας.)
12/3:
Γοτθική αρχιτεκτονική και θρίαμβος του χριστιανικού φεουδαλισμού. (Προστάτιδες βασίλισσες και προστάτιδες Παναγίες, κατά την εποχή των σταυροφοριών.)
Η αρχιτεκτονική της εκκοσμίκευσης (περ. 1300 – 1550)
19/3:
Η αρχιτεκτονική της πρώιμης ιταλικής αναγέννησης. (Έμποροι, τραπεζίτες, ηγεμόνες, διανοούμενοι, τεχνίτες και τοπικοί ανταγωνισμοί, στα «ωραία μέσα ερείπια».)
26/3:
Η μεγάλη αναγεννησιακή αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία και τη Ρώμη. (Από τον Μπρουνελέσκι και τον Αλμπέρτι, στον Μπραμάντε και στην παπική δεσποτεία.)
2/4:
Η αρχιτεκτονική των μεγαλοφυϊών και η στροφή στον μανιερισμό. (Αναζητήσεις και ιδεώδη, σ’ έναν κόσμο που μεγεθύνεται και με έναν θεό που αμφισβητείται.)
Η αρχιτεκτονική του αισθησιασμού (περ. 1550 – 1700)
9/4:
Αντιμεταρρύθμιση και μπαρόκ. (Η παπική αντεπίθεση στην προτεσταντική λιτότητα κι οι εξαίσιες απεικονίσεις του επέκεινα στο εδώ: οι ναοί ως θρησκευτικά ανάκτορα.)
30/4:
Η αρχιτεκτονική της ελέω θεού βασιλείας. (Από το εκκοσμικευμένο μεγαλείο των παπών στο θρησκευτικοποιημένο μεγαλείο γάλλων βασιλέων και των ευγενών τους.)
7/5:
Το μπαρόκ στην υπόλοιπη Ευρώπη και στον μεγεθυνόμενο κόσμο. (Άγγλοι ευγενείς, γερμανοί εκλέκτορες, ολλανδοί έμποροι, ισπανοί ιεραπόστολοι και τα κτίσματά τους.)
Η αρχιτεκτονική των ανατροπών (περ. 1700 – 1815)
14/5:
Διαφωτισμός και επάνοδος στον κλασικισμό. (Από τους αρχαιοδίφες στους αρχαιολόγους και στις συμπράξεις παρελθοντικών μορφών – νεωτερικών ιδεωδών.)
21/5:
Η διάδοση του κλασικισμού από την Ιταλία και τη Γαλλία στην Αγγλία και στον υπόλοιπο κόσμο. (Η αρχιτεκτονική μεταξύ εθνικισμών και παγκόσμιων οραμάτων.)
28/5:
Ανακεφαλαίωση – πρόλογος στον 19ο αιώνα και στην καταιγίδα εκκλεκτικισμών, μέσα στην καταιγίδα τεχνολογικών επιτευγμάτων και κοινωνικών εξεγέρσεων.
Απολύτως απαραίτητες για τις εξετάσεις είναι οι σημειώσεις από τις παραδόσεις. Κατά τα άλλα, η διάκριση μεταξύ βιβλίων αρχιτεκτονικής και βιβλίων γενικότερης ιστορίας δεν σημαίνει πως κάποια από τα δεύτερα είναι αμελητέα.
Τα βίντεο των διαλέξεων είναι διαθέσιμα σε αυτήν την διεύθυνση.
Ειδικά για την Αρχιτεκτονική αυτής της περιόδου:
Jordan, Robert: Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, ελλην. μετάφρ. εκδ. Υποδομή, 1981
Risebero, Bill: Ιστορία της δυτικής αρχιτεκτονικής, ελλην. μετάφρ. εκδ. Φόρμα, 1982
Summerson, John: The Classical Language of Architecture, Thames & Hudson, 1980
Watkin, David: Ιστορία της δυτικής αρχιτεκτονικής, ελλην. μετάφρ. εκδ. ΜΙΕΤ, 2005
Wittkower, Rudolf: Architectural Principles in the Age of Humanism, Academy Editions, 1973
Γενικότερου ενδιαφέροντος για την ιστορία και την κριτική της τέχνης:
Burckhardt, Jacob: Ο Πολιτισμός της Αναγέννησης στην Ιταλία, ελλην. μετάφρ. εκδ. Νεφέλη, 1997
Chamberlin, E.P.: Η καθημερινή ζωή στην Αναγέννηση, ελλην. μετάφρ. εκδ. Παπαδήμα, 1988
Craveri, Benedetta: Ερωμένες και βασίλισσες, ελλην. μετάφρ. εκδ. Ωκεανίδα, 2009
Garin, Eugenio: Moyen Age et Renaissance, éd. Gallimard, 1969
Gigantès, Philippe: Εξουσία και απληστία, μια σύντομη ιστορία του κόσμου, ελλην. μετάφρ. εκδ. Λιβάνη, 2002
Gombrich, E.H.: The story of art, Phaidon Press 1972(υπάρχει και ελληνική μετάφραση)
Μαρτινίδης, Πέτρος: Κριτική και ευαισθησία – η εξέλιξη του κριτικού στοχασμού στην Τέχνη, εκδ. Νεφέλη 2011
Νεχαμάς, Αλέξανδρος: Μόνο μια υπόσχεση ευτυχίας – η θέση του Ωραίου στην τέχνη και στη ζωή, ελλην. μεταφρ. εκδ. Νεφέλη 2010
Rowling, Marjorie: Η καθημερινή ζωή στον Μεσαίωνα, ελλην. μετάφρ. εκδ. Παπαδήμα, 1992
Russ, Jacqueline: Η περιπέτεια της ευρωπαϊκής σκέψης, ελλην. μετάφρ. εκδ. Τυποθήτω, 2005
Yalom, Marilyn: Η γέννηση της βασίλισσας του σκακιού, ελλην. μετάφρ. εκδ. Άγρα, 2008