Την Τρίτη 22/11/2022 στις 17:00 στο Φουαγιέ θα δώσουν διάλεξη φοιτητές του TAM που συμμετείχαν στο διεθνές εργαστήριο
HOUSING AND URBAN COMMONS: BUILDING WITH CARE,
ERASMUS+ RIGHT TO THE CITY,
BIP BLENDED INTENSIVE PROGRAMME,
OCTOBER 10-14, 2022,
ISCTE INSTITUTO UNIVERSITÁRIO DE LISBOA.
Την Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2022 και ώρα 16:00 θα πραγματοποιηθεί στο Ναύπλιο επιστημονική ημερίδα με τίτλο: «Αποκατάσταση και Ανάδειξη ναϊδρίου Αγίων Θεοδώρων Ναυπλίου – Διεπιστημονικές προσεγγίσεις».
Σκοπός της ημερίδας είναι η ενημέρωση, η ανταλλαγή τεκμηριωμένων απόψεων και η αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών ειδικοτήτων επιστημόνων και της τοπικής κοινωνίας σε επίκαιρα θέματα αποκατάστασης και ανάδειξης με επίκεντρο το συγκεκριμένο έργο αποκατάστασης και ανάδειξης.
Παράλληλα, θα πραγματοποιηθεί φοιτητικό εργαστήριο (workshop), στο εργοτάξιο των Αγίων Θεοδώρων από διδάσκοντες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διακεκριμένους επιστήμονες.
Αρχεία:
- Πρόγραμμα
- Δελτίο τύπου
- Πρόσκληση
- Ομιλητές
Σύνδεση δίαυλος: https://diavlos.grnet.gr/event/e4107
Την Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2022 στις 14:00 ο Jacob Moe θα δώσει στο Πατάρι Μεταπτυχιακού διάλεξη με τίτλο "SIFF & Δίκτυο Αρχιπέλαγος: Μελέτες περίπτωσης".
Δείτε την αφίσα.
Η Διάλεξη δίδεται στα πλαίσια του μαθήματος Νότος: Χώρος και μη ηγεμονικά παραδείγματα γνώσης
Διδάσκουσα: Ίρις Λυκουριώτη
Βιογραφικό
Ο Jacob Moe είναι ο ιδρυτής και διευθυντής του Δικτύου Αρχιπέλαγος. Σπούδασε Πολιτική στο Pomona College του Λος Άντζελες (πτυχίο) και Κοινωνική Τεκμηρίωση στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σάντα Κρους (μεταπτυχιακό). Το 2013 ίδρυσε μαζί με την Κασσάνδρα Σελεστέν το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου (SIFF), του οποίου είναι και ο διευθυντής. Ως σκηνοθέτης και παραγωγός, έχει δημιουργήσει κινηματογραφικά και ραδιοφωνικά ντοκιμαντέρ σε συνεργασία με τοπικές κοινότητες στο Λος Άντζελες (ΗΠΑ), στο Σάο Πάολο (Βραζιλία) και στις Κυκλάδες (Ελλάδα). Είναι υποστηρικτής της ανοιχτής πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά και είναι μέλος διεθνών δικτύων για τη διατήρηση και πρόσβαση αρχείων, συμπεριλαμβανομένου του Whole Life Academy του Hausder Kulturen der Welt (2019-2022) και της πρωτοβουλίας Creative Commons Open GLAM (σε εξέλιξη).
https://syrosfilmfestival.org/
https://archipelagonetwork.org/
Την Τρίτη 15/11/2022 στις 18:30 στην αίθουσα Ζ o Δημήτρης Χαϊδάς θα δώσει διάλεξη με τίτλο «Εισαγωγή στην προσθετική κατασκευή».
Ο Δημήτρης Χαϊδάς είναι υποψήφιος Διδάκτορας του τμήματος Δασολογίας Επιστημών Ξύλου και Σχεδιασμού με ΜΔΕ στη «Σχεδίαση Διαδραστικών και Βιομηχανικών Προϊόντων και Συστημάτων και πτυχίο Βιομηχανικού Σχεδιασμού.
Η διάλεξη πραγματοποιείται στα πλαίσια του μαθήματος «Ειδικά Θέματα Ψηφιακής Παραγωγής και Κατασκευής, Διαδικασιών και Τεχνολογιών. ΠαγκοσμιοΤοπικές πρακτικές Κατασκευής»
Την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ανοίγει τον νέο κύκλο επιστημονικών συναντήσεων Docta Spes*. Το μέλλον του χώρου είναι τώρα με την επιστημονική ημερίδα Πρακτικές ριζοσπαστικοποίησης των εργαλείων του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.
Σε μια στιγμή κατά την οποία τα ζητήματα της παραγωγής και διαχείρισης του χώρου έχουν αναδειχθεί ως ιδιαίτερα σημαντικά πολιτικά θέματα στη δημόσια σφαίρα, το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας παίρνει την πρωτοβουλία να ανοίξει για πρώτη φορά, στον πανεπιστημιακό χώρο της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, τη δημόσια συζήτηση για το πώς οι σύγχρονη έρευνα μπορεί να μας βοηθήσει να φανταστούμε και να εφαρμόσουμε άλλα μοντέλα οργάνωσης της οικονομίας, της παραγωγής του χώρου και των τεχνουργημάτων, της κατοίκησης, της τέχνης, της καθημερινής ζωής, της ενημέρωσης.
Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέατρο του Τμήματος Αρχιτεκτόνων στο Πεδίο του Άρεως στον Βόλο και θα μεταδοθεί, κατά ένα μέρος, διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας MS Teams
Ώρα έναρξης 11:15.
Κατεβάστε το πρόγραμμα, το δελτίο τύπου και την αφίσα.
Συνδεθείτε διαδικτυακά MSTeams
Συνεδρία #4 ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ
Προσκεκλημένες/οι ομιλήτριες/ες:
Σαπρόφυτα
Νάντια Αργυροπούλου
Boulouki
Παναγιώτης Κωστούλας
Συντονισμός: Σοφία Βυζοβίτη
Ερώτημα: Ζήσης Κοτιώνης
CV
Τα ΣΑΠΡΟΦΥΤΑ είναι ένα συλλογικό καλλιτεχνικό project που από το 2009 επικεντρώνεται στην εύρεση, επεξεργασία και συρραφή προϋπάρχοντος υλικού το οποίο βρίσκεται σε κατάσταση εννοιολογικής αποσύνθεσης ή απαξίωσης. Τα υποπροϊόντα αυτής της δραστηριότητας στοχεύουν στη συγκρότηση οπτικών συμπιλημάτων ή/και άλλων υποθετικών αφηγημάτων και των πλαισίων τους, στον πολλαπλασιασμό των παραναγνώσεων και των μυθοποιητικών ανασυνδυασμών (speculative fabulation). Με την έννοια αυτή, τα Σαπρόφυτα εκκινούν από μετά-αναπτυξιακά στοιχεία της πραγματικότητας και συντελούν στην ανατροφοδοτική, οργανική λειτουργία του πολιτιστικού υλικού. Τα Σαπρόφυτα έχουν συμμετάσχει στη διοργάνωση εκθέσεων και ειδικών προγραμμάτων σύγχρονης τέχνης, αρχιτεκτονικής, πολιτιστικής επικοινωνίας, οπτικοακουστικής τεκμηρίωσης αντικειμένων και τεχνουργημάτων, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχουν διεξάγει έρευνες σε αρχεία, έχουν συντάξει βιβλιογραφία και αντίστοιχα αρχεία, έχουν δημιουργήσει οπτικοακουστικό υλικό και εκδώσει περιοδικές εκδόσεις. Ιδρυτικά μέλη τους είναι η θεωρητικός τέχνης και επιμελήτρια Νάντια Αργυροπούλου και ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τζιρτζιλάκης, ενώ στις δράσεις τους συμμετέχουν και συνεργάζονται άνθρωποι από διαφορετικές ομάδες και ενδιαφέροντα.
Η Νάντια Αργυροπούλου είναι ανεξάρτητη επιμελήτρια και θεωρητικός τέχνης. Έχει συνεργαστεί με ένα μεγάλο αριθμό πολιτιστικών και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και φορέων τέχνης, ιδιωτικών και δημόσιων Οργανισμών, ανεξάρτητων grassrootsπρωτοβουλιών στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει γράψει κείμενα σε βιβλία και περιοδικά έντυπα, έχει επιμεληθεί πλήθος εκδόσεων, ατομικών/ομαδικών εκθέσεων και διεπιστημονικών και διακαλλιτεχνικών διοργανώσεων. Ερευνά εναλλακτικά δίκτυα αυτόνομης οικολογικής δράσης, εκδοχές queer αναρχίας, εκκεντρικές εμπλοκές της τέχνης με την επιστήμη. Είναι ιδρυτικό μέλοςτης καλλιτεχνικής/ ερευνητικής κολεκτίβας Σαπρόφυτα και των AICA (International Association of Art Critics) και IKT (International Association of Curators of Contemporary Art).
Το ΜΠΟΥΛΟΥΚΙ είναι μία διεπιστημονική συλλογικότητα που ασχολείται με τη μελέτη των παραδοσιακών υλικών και τεχνικών δόμησης. Η λέξη «μπουλούκι» αναφέρεται στα σινάφια των μαστόρων που μετακινούνταν ιστορικά από τόπο σε τόπο σε αναζήτηση εργασίας. Στόχος της ομάδας είναι να εντοπίσει και να καταγράψει τη γνώση των κοινοτήτων, των ομάδων ή και των μεμονωμένων ατόμων σχετικά με τις παραδοσιακές τεχνικές δόμησης και τα υλικά, να μελετήσει και να αναδείξει τη γνώση αυτή μέσω εργαστηρίων και ολοκληρωμένων κατασκευαστικών έργων που οργανώνονται σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες.
Ο Παναγιώτης Κωστούλας είναι αρχιτέκτονας, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πατρών και έχει ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο ΔΠΜΣ «Επιστήμη και Τεχνολογία Υλικών» του ΕΜΠ, με έμφαση στα ιστορικά κονιάματα. Από το 2012, έχει εργαστεί σε αρχιτεκτονικά γραφεία και εργοτάξια στην Ελλάδα και στην Ινδία και έχει διδάξει στην Σχολή Αρχιτεκτονικής Ooty McGan’s School of Architecture στο Tamil Nadu της Ινδίας. Έχει παρακολουθήσει και διοργανώσει εργαστήρια για την παραδοσιακή και τη φυσική δόμηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Μπουλούκι.
Συνεδρία #3 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΑΤΟΙΚΙΑ
Προσκεκλημένες/οι ομιλήτριες/ες:
Electra Energy Co-operative:
Χρήστος Βρεττός
CoHab Athens:
Κωνσταντίνα Θεοδώρου
Συντονισμός: Ανθή Κοσμά
Ερώτημα: Γιώργος Μητρούλιας
CV
Η ELECTRA ENERGY COOPERATIVE ιδρύθηκε το 2016 ως Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση. Μέσω της πολιτικής συνηγορίας, της έρευνας και της συμβουλευτικής προωθεί τη δημοκρατική μεταστροφή της ενεργειακής μετάβασης, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σύσταση νέων και υποστήριξη υφιστάμενων ενεργειακών κοινοτήτων.
Ο Χρήστος Βρεττός διατελεί την πρακτική του στο Ευρωκοινοβούλιο ενώ παράλληλα δουλεύει για την Electra Energy Cooperative, μία ΚΟΙΝΣΕΠ που προωθεί την συμμετοχή των πολιτών στην παραγωγή καθαρής ενέργειας, στοχεύοντας ιδιαίτερα στη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Έχει ολοκληρώσει το Master του στο Stockholm Resilience Center, πάνω στην κοινωνική οικολογία. Έχει συμμετάσχει σε διάφορα διεπιστημονικά ερευνητικά προγράμματα (Αγγλία, Σουηδία, νησιά Γκαλάπαγκος, Ελλάδα, Περουβιανός Αμαζόνιος), εξετάζοντας τις συνδέσεις ανάμεσα σε ποικίλα περιβαλλοντικά και κοινωνικά συστήματα. Τον ενδιαφέρει η δημοσιογραφία, και έχει συνιδρύσει την διαδικτυακή πλατφόρμα The Climate Collective, συλλέγοντας προσωπικές ιστορίες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής από ολόκληρο τον κόσμο.
To COHAB ATHENS είναι μια ανοιχτή διεπιστημονική ομάδα για την έρευνα, προώθηση και ανάπτυξη μοντέλων συλλογικής ιδιοκτησίας και συνεργατικής κατοικίας στην Ελλάδα. Σε συνεργασία με Ευρωπαϊκά δίκτυα, έχει οργανώσει εργαστήρια ανταλλαγής γνώσης στην Αθήνα και στο εξωτερικό, συμμετοχικά εργαστήρια γειτονιάς, ενώ επεξεργάζεται πιλοτικές εφαρμογές για τη δημιουργία του πρώτου εγχειρήματος συνεργατικής κατοικίας στην Αθήνα.
Η Κωνσταντίνα Θεοδώρου είναι αρχιτέκτονας-ερευνήτρια. Ως υπ.διδ. πολεοδομίας ΕΜΠ ασχολείται με την ανάδυση νέων συναρμογών πολιτικής- εδάφους -υποδομών, υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα με δημοσιεύσεις, διαλέξεις & έρευνα, το έργο της περιλαμβάνει επιτελεστικές πρακτικές στο δημόσιο χώρο- walking/ performance lectures- και πρακτικές ενεργοποίησης αστικών κενών. Είναι ιδρυτικό μέλος του CoHab Athens για την συνεργατική κατοικία στην Ελλάδα και της νομαδικής πλατφόρμας Counterpublics, για τον διευρυμένο δημόσιο χώρο.
Συνεδρία #2 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ
Προσκεκλημένοι ομιλητές:
The Funambulist Magazine
Léopold Lambert
Forensic Architecture
Στέφανος Λεβίδης
Συντονισμός: Fabiano Micocci
Ερώτημα: Φοίβη Γιαννίση
CV
Το περιοδικό The Funambulist Magazine είναι ένα ανεξάρτητο έντυπο και διαδικτυακό μέσο ενημέρωσης, το οποίο δημοσιεύσει μηνιαία ή διμηνιαία θεματικά τεύχη. Ξεκίνησε να κυκλοφορεί σε έντυπη μορφή τον Σεπτέμβριο του 2015 ενισχύοντας τόσο τη δραστηριότητα του ομώνυμου blog, το οποίο λειτουργεί από το 2010 όσο και τη σειρά των podcasts Archipelago (από το 2013), η οποία, τα τελευταία τρία χρόνια έχει δημοσιοποιήσει πάνω από 110 συζητήσεις με σημαντικούς/ες διανοούμενους/ες και δημιουργούς από όλον τον κόσμο. Ο υπότιτλος του περιοδικού "πολιτικές του χώρου και των σωμάτων" δηλώνει ότι το περιεχόμενό του αφορά την διερεύνηση των πολιτικών σχέσεων ανάμεσα στον σχεδιασμένο και κτισμένο χώρο και τα σώματα. Μέσα από αυτή τη θέση, το περιοδικό επιχειρεί να κατασκευάσει γέφυρες ανάμεσα στα επιστημονικά πεδία του σχεδιασμού, των ανθρωπιστικών επιστημών και των μετα-αποικιακών σπουδών και τον κόσμο του πολιτικού ακτιβισμού. Το περιοδικό έχει δημοσιεύσει θεματικά τεύχη με ενδεικτικούς τίτλους όπως, "Militarized Cities", "Suburban Geographies", "Clothing Politics", "Carceral Environments", "Design & Racism", "Object Politics" κ.α.
Ο Léopold Lambert είναι αρχιτέκτονας με έδρα το Παρίσι, ο οποίος έζησε και εργάστηκε, επίσης, στο Χονγκ Κόνγκ, τη Βομβάη και τη Νέα Υόρκη. Είναι ιδρυτής και αρχισυντάκτης του περιοδικού The Funambulist magazine, του ομώνυμου διαδικτυακού ιστότοπου / ημερολογίου (blog) καθώς και του διαδικτυακού ραδιοφώνου (podcast) Archipelago. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων όπως τα Weaponized Architecture: The Impossibility of Innocence (dpr-barcelona, 2012), The Funambulist Pamphlets, Vol. 1–11 (punctum books, 2013–15), Topie Impitoyable: The Corporeal Politics of the Cloth, the Wall, and the Street (punctum, 2016) και La politique du bulldozer (The Politics of the Bulldozer, Éditions B2, 2016). Είναι, επίσης επιμελητής των The Funambulist Papers, Vol. 1–2 (punctum, 2013–15). Συμπληρωματικά με τη συστηματική ενασχόλησή του με όλα τα παραπάνω μέσα (media) όπως ο σχεδιασμός, η συγγραφή, η επιμέλεια, οι ηχητικές καταγραφές, δημιουργεί συστηματικό χαρτογραφικό έργο με στόχο να αναδείξει ζητήματα των καθοριστικών, χωρικών, πολιτικών συνθηκών στην Παλαιστίνη και τα γαλλικά προάστια (banlieues). Σποραδικά δημοσιεύει και το φωτογραφικό του έργο.
H διεπιστημονική ομάδα ForensicArchitecture με επικεφαλής τον αρχιτέκτονα Eyal Weizman έχει ως έδρα της το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Goldsmiths). Δημιουργήθηκε το 2010 συγκροτώντας ένα παράδειγμα νέας αρχιτεκτονικής πρακτικής, η οποία βασίζεται στη χρήση αρχιτεκτονικών εργαλείων, τεχνικών και τεχνολογιών προκειμένου μπορούν να διερευνηθούν, μέσα από τα στοιχεία του χώρου, υποθέσεις κρατικής βίας και παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε διεθνές επίπεδο. Η ομάδα αναπτύσσει νέες τεχνικές τεκμηρίωσης (evidence based techniques) και αναλαμβάνει αρχιτεκτονική και πολυμεσική έρευνα εκ μέρους κοινοτήτων που έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα από την κρατική βία, συνεργάζεται με εισαγγελικές υπηρεσίες και διεθνείς οργανισμούς που παρεμβαίνουν σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης.Οι πρακτικές των FA αναπτύχθηκαν ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν συγκλίνοντα φαινόμενα όπως η στρατιωτικοποίηση των πόλεων, η διάβρωση των διαδικασιών τεκμηρίωσης περιστατικών κρατικής εγκληματικότητας μέσα από την ανάδυση και αναπαραγωγή των μηντιακών ανοιχτών τεχνολογιών ('image flotsam'), την αυξημένη χρήση εικονοληψίας με smartphones-στην καταγραφή παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τις αστικές συγκρούσεις- με στόχο να διαθέτει η κοινωνία των πολιτών τα δικά της μέσα παραγωγής πειστηρίων που μπορούν να επηρεάσουν τη νομοθεσία, την πολιτική και τη διαμεσολάβηση.
Ο Στέφανος Λεβίδης είναι αρχιτέκτονας οπτικός και χωρικός ερευνητής. Ως μέλος της ομάδας Forensic Architecture επιβλέπει την έρευνα που αφορά στο σύνορο και τη μετανάστευση. Το 2020 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του με τίτλο «Border Natures. The Environment as Weapon at the Edges of Greece» στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Έρευνας του Κολεγίου Goldsmiths, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή Bartlett του University College London (Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών από το Iνστιτούτο Προηγμένης Αρχιτεκτονικής της Καταλονίας (IAAC). Ως μέλος της ομάδας Forensic Architecture ήταν υποψήφιος για το βραβείο Turner το 2018, και έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις και διαλέξεις διεθνώς. Η προσωπική του χωρική και οπτική πρακτική έχει επίσης παρουσιαστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ η έρευνά του στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει υποβληθεί ως πειστήριο σε εγχώρια και διεθνή δικαστήρια. Έχει βραβευτεί από την ARTWORKS (2021) και είναι Fellow του Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Συνεδρία #1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Χαιρετισμός του προέδρου του Τμήματος (ΤΑΜ ΠΘ) Κώστα Μανωλίδη
Εισαγωγή στο εγχείρημα Docta Spes* Ίρις Λυκουριώτη
Προσκεκλημένοι ομιλητές:
Research and Degrowth (RnD) Barcelona
Άγγελος Βαρβαρούσης
Γιώργος Καλλής
P2P Lab - Tzoumakers
Βασίλης Κωστάκης
Αλέκος Πανταζής
Συντονισμός: Ίρις Λυκουριώτη, Κώστας Μανωλίδης
Ερώτημα: Μαρία Βροντίση, Δημήτρης Ψυχογιός
CV
Η ομάδα RESEARCH AND DEGROWTH (R&D) BARCELONA είναι μέρος της ερευνητικής κολεκτίβας R&D που ασχολείται με την έρευνα, την ενημέρωση και τη μετατόπιση της κοινής γνώμης, σε θέματα που αφορούν την αποανάπτυξη. Η R&D ορίζει ως αποανάπτυξη την πολυεπίπεδη εθελοντική μετάβασή μας προς την μείωση της παραγωγής και της κατανάλωσης στοχεύοντας στην οικολογική βιωσιμότητα, στην καλή ζωή, στην ελευθερία και στην κοινωνική δικαιοσύνη. Για την R&D, η αποανάπτυξη βασίζεται θεμελιωδώς στην οικολογία, τα οικολογικά οικονομικά, την ανθρωπολογία, την ψυχολογία και τις κοινωνικές επιστήμες. Κατά τη διαδικασία της αποανάπτυξης, η R&D τοποθετεί κεντρικά στο εγχείρημα τη δημοκρατία, τη διεθνή συνεργασία και την κατανόηση, ως απάντηση στους κοινωνικούς αποκλεισμούς, την πολιτική κατακερματοποίηση και τον αυταρχισμό. Η R&D λειτουργεί σαν φορέας συνάντησης επιστημόνων, κοινωνίας των πολιτών, επαγγελματιών και ακτιβιστών με στόχο να σκεφτούν μαζί, να φανταστούν, να συζητήσουν και να δημιουργήσουν προτάσεις βιώσιμης αποανάπτυξης. Η R&D υποστηρίζει την πληθυντικότητα στη συγκρότηση στρατηγικών αποανάπτυξης ώστε να είναι δυνατή η επίτευξη κοινωνικής ισότητας και οικολογικής βιωσιμότητας. Αυτή η πληθυντικότητα περιλαμβάνει τόσο την έμπρακτη συμμετοχή των πρωτοβουλιών βάσης (grass-roots) όσο και τις θεσμικές παρεμβάσεις, τόσο τη συστηματική εργασία εντός του πανεπιστημιακού χώρου όσο και την πολιτική πράξη και, τέλος, τη συγκρότηση εναλλακτικών προτάσεων που αντιτίθενται σε πολιτικά καταστροφικά εγχειρήματα για το περιβάλλον και την κοινωνία, σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η R&D δραστηριοποιείται κυρίως στην Ισπανία και τη Γαλλία αλλά διοργανώνει διεθνείς συναντήσεις σε όλο και περισσότερα μέρη της Ευρώπης και του κόσμου. Έχει συγκροτήσει, πλέον, ένα άτυπο δίκτυο συνεργασίας με συναφείς ομάδες που προέρχονται από 40 περίπου χώρες.
Ο Άγγελος Βαρβαρούσης είναι πολεοδόμος με παράλληλες σπουδές στην ανθρωπογεωγραφία, την αστική και νησιωτική πολιτική οικολογία. Εργάζεται ως ερευνητής και διδάσκων στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και είναι διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος Degrowth: Ecology, Economics, Policy. Ταυτόχρονα, είναι μέλος της ερευνητικής κολεκτίβας Research and Degrowth πρωτοπόρας συλλογικότητας στον χώρο της έρευνας για την βιώσιμη αποανάπτυξη παγκοσμίως. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν θέματα αστικής αποανάπτυξης και αποαστικοποίησης, ήπιας νησιωτικής ανάπτυξης, βιώσιμης διαχείρισης κοινών πόρων και ενναλακτικών τρόπων ζωής. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων και επιστημονικών άρθρων με πιο πρόσφατο το βιβλίο Liminal Commons, στο οποίο πραγματεύεται τη μετασχηματιστική δυναμική της εφήμερης συλλογικής δράσης.
Ο Γιώργος Καλλής είναι οικονομολόγος της οικολογίας, πολιτικός οικολόγος και Καθηγητής στο Institute of Environmental Science and Technology [Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας] της Βαρκελώνης (Catalan Institution for Research and Advanced Studies – ICREA [Καταλανικό Ίδρυμα Ερευνών και Προηγμένων Μελετών]). Είναι συντονιστής του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πολιτικής Οικολογίας, ιδρυτικό μέλος της ερευνητικής κολλεκτίβας Research and Degrowth και έχει γράψει τέσσερα βιβλία για την Αποανάπτυξη όπως τα Limits. Why Malthus Was Wrong and Why Environmentalists Should Care (Stanford University Press, 2019) καιThe Case for Degrowth (Polity Press, 2020). Η έρευνά του κινητοποιείται από την αναζήτηση τρόπων για να ξεπεραστούν οι εννοιολογικές διαιρέσεις ανάμεσα στο κοινωνικό και το φυσικό με ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικο-οικονομικές ρίζες της περιβαλλοντικής κατάρρευσης και των άνισων επιπτώσεων αυτής αναλόγως με την ισχύ, το εισόδημα και την κοινωνική τάξη των υποκειμένων που τις υφίστανται. Η τρέχουσα έρευνά του εστιάζει στην υπόθεση της Αποανάπτυξης και της μετάβασης προς μια κοινωνία που ευδοκιμεί χωρίς οικονομική μεγέθυνση. Στο παρελθόν έχει εργαστεί στην ερευνητική ομάδα Energy and Resources του Πανεπιστημίου Berkeley στην Καλιφόρνια ως υπότροφος Marie Curie. Είναι διδάκτωρ Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και απόφοιτος των πανεπιστημίων Universitat Pompeu Fabra της Βαρκελώνης (MSc στα Οικονομικά) και Imperial College του Λονδίνου (MSc στη Μηχανική Περιβάλλοντος και πτυχίο Χημείας).
Το P2P LAB είναι μια διεπιστημονική ερευνητική κολεκτίβα που επικεντρώνεται στα κοινά και την τεχνολογία. Αποστολή του είναι η δημιουργία διεπιστημονικών οπτικών σχετικά με τα διάφορα ομότιμα εγχειρήματα, η συγγραφή άρθρων, βιβλίων και αναφορών πάνω στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του εργαστηρίου, η διοργάνωση ανοικτών δραστηριοτήτων δράσης και επιμόρφωσης σχετικά με τα διαθέσιμα εργαλεία για τη δημιουργική αλλαγή των κοινωνιών.
Ο Βασίλης Κωστάκης, με έδρα τα Ιωάννινα, είναι Καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ταλίν, ενώ είναι συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, στο ΕΚΠΑ και στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Είναι ο ιδρυτής της ερευνητικής κολλεκτίβας P2P Lab και ιδρυτικό μέλος του ορεινού εργαστηρίου "Τζουμέικερς".
Ο Αλέκος Πανταζής, με έδρα τον Βόλο, είναι Επίκουρος Καθηγητής Ομότιμης Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επισκέπτης καθηγητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Political Ecology, Degrowth and Environmental Justice" στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Είναι ιδρυτικό μέλος της ερευνητικής κολλεκτίβας P2P Lab και του ορεινού εργαστηρίου "Τζουμέικερς".
Docta Spes*
Το μέλλον του χώρου είναι τώρα. Σειρά επιστημονικών συναντήσεων
Ημερίδα
Πρακτικές ριζοσπαστικοποίησης των εργαλείων του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού
10 Νοεμβρίου 2022
Αμφιθέατρο Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πεδίον Άρεως, Βόλος.
Επιστημονική επιμέλεια και οργάνωση:
Ίρις Λυκουριώτη
Κώστας Μανωλίδης
Επιστημονική συμβολή:
Γιώργος Τζιρτζιλάκης
Την Πέμπτη 10 Νοεμβρίουτο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ανοίγει τον νέο κύκλο επιστημονικών συναντήσεων Docta Spes*. Το μέλλον του χώρου είναι τώρα με την επιστημονική ημερίδα Πρακτικές ριζοσπαστικοποίησης των εργαλείων του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.
Σε μια στιγμή κατά την οποία τα ζητήματα της παραγωγής και διαχείρισης του χώρου έχουν αναδειχθεί ως ιδιαίτερα σημαντικά πολιτικά θέματα στη δημόσια σφαίρα, το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας παίρνει την πρωτοβουλία να ανοίξει για πρώτη φορά, στον πανεπιστημιακό χώρο της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, τη δημόσια συζήτηση για το πώς οι σύγχρονη έρευνα μπορεί να μας βοηθήσει να φανταστούμε και να εφαρμόσουμε άλλα μοντέλα οργάνωσης της οικονομίας, της παραγωγής του χώρου και των τεχνουργημάτων, της κατοίκησης, της τέχνης, της καθημερινής ζωής, της ενημέρωσης.
Docta Spes* και η Αρχή της Ελπίδας
Αν κάτι μοιάζει να διαπερνά εξακολουθητικά τη σημερινή εποχή είναι η παρατεταμένη ανησυχία και η έκλειψη της ελπίδας. Οι εκτεταμένες περιβαλλοντικές καταστροφές, οι τρέχουσες και οι αναδυόμενες πανδημίες, οι πόλεμοι, οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, η διόγκωση των κοινωνικών και των οικονομικών ανισοτήτων που αφήνουν ανεξάλειπτο αποτύπωμά στο δομημένο περιβάλλον, η ανθεκτικότητα της διαφθοράς, ακόμη και η απειλή της εξαφάνισης μας φέρνουν αντιμέτωπους με την ευθραυστότητα του κόσμου μας ο οποίος γίνεται ολοένα και πιο αδιανόητος.
Ανατρέχοντας στην Αρχή της Ελπίδας (Das Prinzip Hoffnung) του Γερμανού φιλοσόφου Ερνστ Μπλοχ η σειρά επιστημονικών συναντήσεων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας επαναφέρει την δημιουργική σημασία της docta spes, δηλαδή της εκπαιδευμένης ή κατανοητής ελπίδας που προκύπτει από την ενδελεχή εξέταση και την επεξεργασία μιας συγκεκριμένης κατάστασης. Μόνον η “δια της γνώσεως ελπίδα” παύει να είναι απατηλή επιθυμία, συναίσθημα ή παθητική ενατένιση και γίνεται εκπαίδευση της επιθυμίας και συγκεκριμένη προσδοκία. Λανθάνουσα τάση του πραγματικά δυνατού, η οποία δεν αφορά μόνο το μέλλον αλλά το παρόν: Το μέλλον του χώρου είναι τώρα.
Πρακτικές ριζοσπαστικοποίησης των εργαλείων του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού
Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, σε όλες τις κλίμακες και τις εκφάνσεις του, συνδέεται διαρθρωτικά με τις κοινωνικές και παραγωγικές σχέσεις, επηρεάζει και επηρεάζεται από το κυρίαρχο παραγωγικό παράδειγμα που στις μέρες μας αποκτά γεω-κοινωνικό και κοινωνικό-οικολογικό χαρακτήρα. Γι αυτό οφείλουμε να διερευνούμε εκ νέου τους όρους υπό τους οποίους ασκείται όταν αμφισβητούνται – και συγχρόνως μετασχηματίζονται- τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα με τα οποία διαπλέκεται.
Οι ιδέες και οι πρακτικές που κυριαρχούν σήμερα στη δημόσια σφαίρα και στις επίσημες πολιτικές για τον χώρο -τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα- έχουν οξύνει σε τέτοιο βαθμό τα φαινόμενα των πολλαπλών κρίσεων (κλίμα, περιβάλλον, κοινωνικές ανισότητες, καταστροφή και εξάντληση των φυσικών πόρων, δημόσια υγεία) ώστε ακόμη και κεντρικά διεθνή αναπτυξιακά fora αναπτύσσουν διάλογο με ριζοσπαστικότερες ερευνητικές κατευθύνσεις, όπως η “αποανάπτυξη”, η “μετα-ανάπτυξη”, η “ομότιμη παραγωγή”, οι “κρίσιμες ζώνες” κ.α. Παράλληλα, μια σειρά αρχιτεκτονικές και καλλιτεχνικές δράσεις, η σύγχρονη θεωρία και η επιστημονική έρευνα, η ιστοριογραφία και η ενημέρωση ανιχνεύουν δυνατότητες επούλωσης και ανατροπής των ασυμμετριών των παγκόσμιων και τοπικών συνθηκών του σχεδιασμού και της διαχείρισης του χώρου. Με αντίστοιχο προσανατολισμό κινούνται και οι πρακτικές και οι αναπαραστάσεις της σχέσης του χώρου με τα ανθρώπινα δικαιώματα, η παραγωγή κουλτούρας και πρακτικών που συνδέονται με την πολιτική οικολογία και την ανοιχτή γνώση. Όλες αυτές οι ερευνητικές κατευθύνσεις μας καλούν και μας κινητοποιούν να αναστοχαστούμε την ανάγκη για το σχεδιασμό ενός μέλλοντος κατοικήσιμου και κοινωνικά συμπεριληπτικού που να στοχεύει στις μεγάλες διάρκειες ώστε να είναι αξιοβίωτο για τις επόμενες γενιές.
Το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε συνέχεια των συστηματικών ερευνών του και της ιστορίας του ως ακαδημαϊκού χώρου που ενισχύει τον πειραματισμό, την ελεύθερη έκφραση και την κριτική, ξεκινά μια σειρά εκδηλώσεων με τον γενικό τίτλο Docta Spes: Το μέλλον του χώρου είναι τώρα, με μία Ημερίδα έναρξης διαλόγου με ομάδες που ήδη πειραματίζονται ερευνητικά σε εναλλακτικές πολιτικές και τεχνολογίες παγκοσμιο-τοπικής οργάνωσης της οικονομίας, της παραγωγής, του χώρου, της εργασίας, της συνεργασίας και των εφαρμοσμένων τεχνών, του χρόνου, της κουλτούρας, της τέχνης και των μέσων ενημέρωσης. Οι ομάδες αυτές εστιάζουν σε εναλλακτικές “κοσμοκατασκευές” σαν απαντήσεις στα μεγάλα αδιέξοδα των προαναφερθεισών αλληλένδετων και διαδοχικών κρίσεων.
Μπορεί ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός να συνομιλήσει κριτικά με αυτά τα εγχειρήματα που κομίζουν ελπιδοφόρες γνώσεις; Τι είδους επιστημολογίες, ριζοσπαστικά σχεδιαστικά εργαλεία και μέθοδοι απαιτούνται προκειμένου να μεταβούμε “ελπίζοντας δια της γνώσεως” (doctaspes) προς ριζοσπαστικές αλλαγές παραδείγματος στην παραγωγή και την αναπαραγωγή των φυσικο-πολιτισμικών μας ενδιαιτημάτων ώστε να ξεπεράσουμε σταδιακά τις δομικές αντιφάσεις ανάμεσα στις κατηγορίες της υπαίθρου και της πόλης, του φυσικού και του τεχνητού, του ανθρώπινου και μη ανθρώπινου, τις σχέσεις κυριαρχίας και τις γεωμετρίες δύναμης ανάμεσα σε κέντρα και περιφέρειες που επηρεάζουν και την Ελλάδα μέσα στην παγκόσμια συγχρονία των χωρο-κοινωνικών φαινομένων του μετασχηματιζόμενου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού;
Μπορούμε μέσα από τέτοιες κριτικές και σχεδιαστικές αναμετρήσεις να κατανοήσουμε τη μεγάλη εικόνα με την οποία συνδέεται άρρηκτα η πράξη της αρχιτεκτονικής; Να χαρτογραφήσουμε νέα εδάφη, να εξερευνήσουμε νέους τρόπους συνύπαρξης των διαφορετικών μορφών ζωής στη Γη και να αντιληφθούμε τα περιθώρια και την έκταση της δράσης μας, τώρα και στο μέλλον; Μπορούμε, και πως, να εξυφάνουμε ελπιδοφόρα (αρχιτεκτονικά) μέλλοντα και παραδειγματικές πρακτικές που παρεμβαίνουν στο περιβάλλον, στις μορφές κατοίκησης, στη δημόσια σφαίρα, στα κοινά και στον δημόσιο χώρο, ενισχύοντας τη χωρική, την κοινωνική και παραγωγική δικαιοσύνη με προοπτική το μέλλον των επόμενων γενεών πάνω στον πλανήτη;
Προσκεκλημένες ομάδες στην ημερίδα:
RESEARCH AND DEGROWTH (RnD) BARCELONA
P2P LAB / TZOUMAKERS
THE FUNAMBULIST MAGAZINE
FORENSIC ARCHITECTURE
ELECTRA ENERGY COOPERATIVE
COHABATHENS
ΣΑΠΡΟΦΥΤΑ
BOULOUKI
Ομιλητές/ομιλήτριες (σύμφωνα με το πρόγραμμα):
Άγγελος Βαρβαρούσης
Γιώργος Καλλής
Βασίλης Κωστάκης
Αλέκος Πανταζής
Léopold Lambert
Στέφανος Λεβίδης
Χρήστος Βρεττός
Κωνσταντίνα Θεοδώρου
Νάντια Αργυροπούλου
Παναγιώτης Κωστούλας
Συντονισμός συνεδριών, εκ μέρους του ΤΑΜ ΠΘ:
Μαρία Βροντίση, Σοφία Βυζοβίτη, Φοίβη Γιαννίση, Ανθή Κοσμά, Ζήσης Κοτιώνης, Ίρις Λυκουριώτη, Κώστας Μανωλίδης, Γιώργος Μητρούλιας, Fabiano Micocci, Δημήτρης Ψυχογιός.
Τεχνική υποστήριξη, media, video και post-production:
- Κέντρο Η/Υ (διαδικτυακή υποστήριξη, μαγνητοσκοπήσεις οθόνης)
Γιάννης Κομνηνός
Γιάννης Μάνης
- Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας & Οπτικοακουστικής Τεκμηρίωσης
(φωτογραφία, ηχογράφηση και βιντεοσκόπηση, επιμέλεια, μοντάζ και postproduction)
Σπύρος Παπαδόπουλος
Βασίλης Μπουρδάκης
Νίκος Βαμβακάς
Γιώργος Καλαούζης
Ελένη Πισπίρη
Ιφιγένεια Χαρατσή
Φοιτητική ομάδα υποστήριξης:
Ιφιγένεια Καραμέλιου, Γιάννης Κουνάβης, Μαρία Νικολοπούλου, Λίγεια Παπαϊωάννου, Χαρά Παπουνίδου, Κορνηλία Χριστοδούλου
Διοικητικά και οικονομικά θέματα:
Νάνσυ Γκάτα
Γραμματεία:
Σοφία Κόνιαρη
