Εργαστήριο Σχεδιασμού ΙII - decaARCHITECTURE
Εργαστήριο εαρινού εξαμήνου 2009-2010
Διδάσκοντες:
Αλέξανδρος Βαΐτσος, Carlos Loperena, Έλενα Ζαμπέλη
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ –
ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΜΗΧΑΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΠΟΛΑΥΣΗΣ
Συμβίωση
Η πόλη είναι μια συλλογή αντικειμένων/συσκευών/μηχανών τα οποία διαμορφώνουν τον
τόπο που καταλαμβάνουν. Τα αντικείμενα αυτά προκαλούν δραστηριότητες, διαστρεβλώνουν
την αντίληψη του χρόνου και του χώρου και επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τις αισθήσεις
μας, προκαλώντας απόλαυση (και/ ή πόνο). Συχνά οι σχέσεις που δημιουργούν με το
ευρύτερο αστικό τους περιβάλλον είναι συμβιωτικές και βασίζονται στην
αλληλεπίδραση/αλληλεξάρτηση. Η συνεχής παρουσία των αντικειμένων και η οικειότητα
που νιώθουμε με αυτά, καθιστούν αόρατες τις δυναμικές αυτές σχέσεις ακόμη και στις πιο
βασικές τους λειτουργίες.
Το εργαστήριο επιδιώκει να κινητοποιήσει την εξέταση, την από-οικειοποίηση και την ανακατασκευή των αντικειμένων που κατοικούν στο αστικό τοπίο με διπλό σκοπό να
κεντρίσει τις αισθήσεις μας ως πύλες της απόλαυσης και να καλλιεργήσει την οξεία
κατανόηση της συμβιωτικής σχέσης ανάμεσα στη χειροποίητη κατασκευή και το αστικό
περιβάλλον. Οι φοιτητές θα εξερευνήσουν τη δημόσια λειτουργία των αντικειμένων μέσα
στο αστικό τοπίο σε σχέση με τη συμβίωση και την απόλαυση. Οι συμβιωτικές σχέσεις είναι
τρεις: αμοιβαία (mutualistic), ουδέτερη (commensal) και παρασιτική (parasitic). Οι
φοιτητές θα επιλέξουν μια από αυτές και κατόπιν θα κατασκευάσουν και θα εγκαταστήσουν
σε κάποιο δημόσιο χώρο του Βόλου, μια «μηχανή» η οποία θα δημιουργεί μία τέτοια σχέση
με την πόλη, προκαλώντας ταυτόχρονα στους χρήστες μία διέγερση της απόλαυσης μέσω
των αισθήσεων.
Μεθοδολογία
ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ: Θα ορίσουμε μια «ζώνη» στην πόλη του Βόλου. Μελέτησε την περιοχή προσεκτικά. Πραγματοποίησε επανειλημμένες επισκέψεις σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Παρατήρησε τις συμβιωτικές σχέσεις που υπάρχουν εκεί και τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με αυτές. Μέσα στη «ζώνη», επίλεξε ένα συγκεκριμένο σημείο για την εγκατάστασή σου. Αφού επιλέξεις το σημείο, χαρτογράφησέ το εντατικά με σημειώσεις, σκίτσα, διαγράμματα, φωτογραφίες και/ή βίντεο. Το σημείο θα καθορίσει τη δημόσια λειτουργία της μηχανής σου. Σύνταξε μία παρουσίαση για να συζητήσεις τις ιδιότητες και τον χαρακτήρα του σημείου σου και για να ορίσεις τον λόγο ύπαρξης της εγκατάστασής σου (τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο συμβιώνει η εγκατάστασή σου με την πόλη).
ΡΑΚΟΣΥΛΛΟΓΗ: Η πόλη θα αποτελέσει την πηγή υλικών για τη μηχανή. Πάρε ενστικτώδεις αποφάσεις και απόφυγε το προφανές. Ξεκίνα την άσκηση ψάχνοντας για αντικείμενα και υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κεντρίσουν και να οξύνουν τις αισθήσεις σου.
Το αρχικό σχήμα και η αρχική χρήση τους είναι αδιάφορη. Θυμήσου ότι θα τα επανα-εντάξεις και θα τα επανα-συναρμολογήσεις προκειμένου να συνομιλούν με το σημείο που επέλεξες και τον λόγο ύπαρξης της εγκατάστασής σου. Ίσως χρειαστεί να κλέψεις και να ικετέψεις. Σχεδίασε τη συναρμολόγηση της μηχανής σου και πρόσθεσέ την στην αρχική παρουσίαση ως μια ακόμη στρώση πληροφοριών.
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: Σκέψου με τα χέρια σου. Αποδόμησε τα αντικείμενά σου και συναρμολόγησέ
τα ξανά με διαφορετικούς τρόπους. Συνδύασε τα υλικά σου και σχεδίασε τις λεπτομέρειες σύνδεσής τους με ξεκάθαρες προθέσεις. Πρέπει να έχεις διάθεση να πειραματιστείς ώστε να εξερευνήσεις τον αισθητικό χαρακτήρα των υλικών σου και τη δεξιότητα των εργαλείων σου. Βρες νέους τρόπους για να ανανεώσεις τις χρήσεις των αντικειμένων που συνέλλεξες.
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Η μηχανή σου θα εμπλακεί σε διάλογο με την πόλη με σκοπό να μας επιτρέψει να την ανακαλύψουμε και να την απολαύσουμε με πρωτόγνωρους τρόπους. Πρέπει
να δημιουργήσει νέες σχέσεις μεταξύ του περιβάλλοντός της και των χρηστών της. Μπορείς
να κρεμάσεις, να βιδώσεις, να ισορροπήσεις, να συνδέσεις, να προβάλλεις και/ή να
επιπλεύσεις το αντικείμενό σου στη θέση του. Ο τρόπος εγκατάστασης που θα επιλέξεις θα
είναι καθοριστικός για τη φύση του αντικειμένου και για τη σχέση του με την πόλη.
Καθόρισε τον τρόπο με τον οποίο το ανθρώπινο σώμα αλληλεπιδρά με το αντικείμενό σου το
οποίο είναι πλέον τοποθετημένο στο περιβάλλον του.
Ημερήσιο πρόγραμμα του εργαστηρίου (διάρκεια: 3 εβδομάδες)
1η Εβδομάδα
Ημέρα 1η:
Πρωί (10πμ): παρουσίαση του θέματος και ζητουμένων του εργαστηρίου και ομιλία των διδασκόντων. Συζήτηση ανθολογίας κειμένων από τη βιβλιογραφία. Γνωριμία με τους φοιτητές.
Απόγευμα: αρχή διαδικασίας ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ.
Βράδυ: προβολή ταινίας The way things go των Peter Fischli και David Weiss
Ημέρα 2η:
διαδικασία ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ και ΡΑΚΟΣΥΛΛΟΓΗΣ.
Ημέρα 3η:
διαδικασία ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ και ΡΑΚΟΣΥΛΛΟΓΗΣ.
Ημέρα 4η:
Πρωί: διαδικασία ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ και ΡΑΚΟΣΥΛΛΟΓΗΣ.
Απόγευμα: συναντήσεις φοιτητών και διδασκόντων καταγραφής και χαρτογράφησης ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΡΑΚΟΣΥΛΛΟΓΗΣ.
Ημέρα 5η:
διαδικασία ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ και ΡΑΚΟΣΥΛΛΟΓΗΣ.
2η Εβδομάδα
Ημέρα 6η:
Πρωί: Παρουσιάσεις φοιτητών στους διδάσκοντες για χαρτογράφηση ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΡΑΚΟΣΥΛΛΟΓΗΣ.
Απόγευμα: διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ.
Βράδυ: προβολή ταινίας Οι συνωμότες της ηδονής του Jan Švankmajer.
Ημέρα 7η:
διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ.
Ημέρα 8η:
διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ.
Ημέρα 9η:
Πρωί: συναντήσεις φοιτητών και διδασκόντων για ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ.
Απόγευμα: διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ.
Ημέρα 10η:
διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ.
3η Εβδομάδα
Ημέρα 11η:
Πρωί: συναντήσεις φοιτητών και διδασκόντων για ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ και ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.
Απόγευμα: διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ.
Ημέρα 12η:
Πρωί: συναντήσεις φοιτητών και διδασκόντων για ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ και ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, 1η πρόβα επί τόπου.
Απόγευμα: διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ και ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.
Ημέρα 13η:
διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ και ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.
Ημέρα 14η:
διαδικασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ και ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.
Ημέρα 15η:
ΤΕΛΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΗΧΑΝΩΝ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥΣ – ΒΟΛΤΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΗ ΣΕ ΜΗΧΑΝΗ.
Πάνελ κριτών/ Εξωτερικοί κριτές παρόντες για την ημέρα.
Φιλμογραφία
Για την ανίχνευση: Stalker του Andrei Tarkovsky
Για τη ρακοσυλλογή: The gleaners and I της Agnès Varda
Για την κατασκευή: Οι συνωμότες της ηδονής του Jan Švankmajer
Για την εγκατάσταση: The way things go των Peter Fischli και David Weiss
Βιβλιογραφία
Η ανθολογία των κειμένων θα είναι σύντομα διαθέσιμη στο διαδίκτυο για όλους τους φοιτητές. Η διεύθυνση αυτή θα κοινοποιηθεί άμεσα.
