Η Στεφανία Στρούζα (1982) σπούδασε Aρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και υλοποίησε τις μετέπειτα μεταπτυχιακές της σπουδές στο Ινστιτούτο Art, Space and Nature του Edinburgh College of Art το 2010 και στο τμήμα Textual Sculpture της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βιέννης το 2015. Το έργο της έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό όπως στην Pinta Miami 2018, στην 6^η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, στο Wiener Art Foundation (ατομική), στην Neue Galerie Innsbruck (ατομική), στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2014 (ατομική) και στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μεταξύ άλλων. Διετέλεσε υπότροφος στο Seeger Center for Hellenic Studies στο Princeton University (2016), στο Bauhaus Foundation Dessau (2016), στο Studio Residency του Υπουργείου Πολιτισμού της Αυστρίας στην Πόλη του Μεξικού (2018),  στο MANA Contemporary New Jersey (2018-19) και στο CCA Andratx (2020).

www.stefaniastrouza.com

 Η μελέτη προτείνει την πολιτισμική διερεύνηση της παρούσας γεωλογικής εποχής μέσα από τον αρχετυπικό μύθο της Μήδειας. Πιο συγκεκριμένα, η διδακτορική διατριβή εισάγει τον μύθο σε ένα καινούργιο εννοιολογικό πλαίσιο, αποδίδοντας στο μοντέλο της Μήδειας μια κατ’ ουσίαν γεωλογική υπόσταση. Η κεντρική υπόθεση εργασίας, αφορά τον βαθμό στον οποίο ο συγκεκριμένος μύθος ενσωματώνει έναν πρωτότυπο, χθόνιο και «προ-πολιτισμικό» μοντέλο σκέψης και μια νέα ερμηνευτική θέση ικανή να υπονομεύσει την πρωτοκαθεδρία του ανθρώπινου. Δύναται το συγκρουσιακό και μετα-ανθρώπινο στοιχείο της Μήδειας να λειτουργήσει σε αντιπαραβολή με την τεχνοκρατική και ανθρωποκεντρική προσέγγιση που ο όρος Ανθρωπόκαινο αντιπροσωπεύει; Τα ερωτήματα αυτά προσεγγίζονται μέσω της Φιλοσοφίας της Τέχνης, όπως αυτή διαμορφώνεται μέσα από την πρόσφατη στροφή της στον διαμεσολαβητικό ρόλο που διαδραματίζουν οι μη ανθρώπινες οντότητες (non-human agency) στην παραγωγή́ της γνώσης. H στροφή αυτή στην ύλη βρίσκεται σε διάλογο με το ηθικό-αισθητικό παράδειγμα των Guattari και Deleuze (1988) και την περιβαλλοντική-φεμινιστική προσέγγιση των Haraway (2016) και Barad (2007).

Μεθοδολογικά η διατριβή οργανώνεται ως μια διεπιστημονική, διαλογική υπόθεση εργασίας όπου η φιλοσοφία της τέχνης συσχετίζεται με αναφορές στην ανθρωπολογία των επιστημών (Latour, 2012), τις πολιτισμικές σπουδές (Serres, 1995), καθώς και θεωρίες όπως αυτή του νεο-υλισμού (New Materialism)  (Morton 2013, de Landa 2006) και της αντικειμενοστραφούς οντολογίας (Object–Οriented Οntology) (Grosz, 2008), οι οποίες εστιάζουν στην ιδέα της αυτόνομης ζωής της ύλης. Η μελέτη εισάγει, επίσης, μεθόδους προερχόμενες από την καλλιτεχνική πρακτική προκειμένου να διερευνήσει εκ νέου μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα σε ύλη και νοήματα.

Όσον αφορά το ερμηνευτικό επίπεδο ανάγνωσης, η διατριβή εξετάζει την γενεαλογία των «εκδηλώσεων» του χθόνιου στοιχείου της Μήδειας στο κείμενο του Ευριπίδη και σε μεταγενέστερα έργα της αρχαιότητας. Οι μεσαιωνικές αναπαραστάσεις της Μήδειας θα απασχολήσουν την έρευνα σε συνάρτηση με τις μαγικές δυνάμεις της Φύσης. Η διατριβή θα καταλήξει σε δυο κεντρικά παραδείγματα –στην κινηματογραφική ερμηνεία του μύθου από τον Πιερ Πάολο Παζολίνι το 1969 και στην θεατρική από τον Χάινερ Μύλλερ το 1982–  προκειμένου να εστιάσει στην έννοια του αποτρόπαιου.

Σε σχέση, τέλος, με τα παραπάνω, θεωρείται εδώ ως ερευνητική προσέγγιση και η έννοια του οδοιπορικού. Η επιτόπια έρευνα θα συμβάλει στην καταγραφή των χωρικών, ανθρωπολογικών, λαογραφικών και περιβαντολλογικών χαρακτηριστικών των τοπιών της διατριβής που συγκροτούν τον άξονα περιπλάνησης της Μήδειας.

Τελικό ζητούμενο της έρευνας είναι η διατυπωση μιας νέας κριτικής και αισθητικής θεωρίας η οποία φιλοδοξεί να υπερβεί το σχίσμα ανάμεσα σε Φύση και Πολιτισμό που χαρακτηρίζει την παρούσα γεωλογική περίοδο. Το μοντέλο της Μήδειας, εστιάζει στην έννοια του χθόνιου. Ταυτόχρονα, θέτει ως επείγον ζητούμενο την ανάδειξη του ενδογενούς συγκρουσιακού στοιχείου που διέπει το φυσικό περιβάλλον, αναδεικνύοντας το στοιχείο αυτό ως αισθητικό μοντέλο και εργαλείο κριτικής προσέγγισης ενάντια στην εργαλειοποίηση της φύσης.

stefania.strouzagmail.com