Η έκδοση αποτελεί ένα πολυπρόσωπο συνθετικό αφήγημα μέσα από το οποίο συγκεντρώνεται, συσχετίζεται και παρουσιάζεται η έρευνα και σταχυολογείται η σχεδιαστική παραγωγή του πρώτου κύκλου του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, με γενικό θέμα τις «Συμβιώσεις».

Το Πρόγραμμα Σπουδών οργανώθηκε για τέσσερα συνεχόμενα ακαδημαϊκά έτη από το 2009 ως το 2013 και δομήθηκε με εξαμηνιαία μαθήματα, μηνιαία εργαστήρια και εβδομαδιαία σεμινάρια. Το πεδίο ενδιαφέροντος του ΠΜΣ, το οποίο παρακολούθησαν 71 φοιτητές και στο οποίο συμμετείχαν 34 διδάσκοντες και 16 συνεργάτες, εκτάθηκε γύρω από τη θεματική των «Συμβιώσεων», η οποία από πολλές απόψεις αποτελεί σηματοδότη και διασταυρούμενο σημείο αιχμής της σύγχρονης κουλτούρας.

Οι «Συμβιώσεις» είναι λέξη δανεισμένη από τη σύγχρονη βιολογία και τα μη ανταγωνιστικά μετα-δαρβινικά μοντέλα τής βιολογικής εξέλιξης. Με τον όρο αυτό το ΠΜΣ επέλεξε να περιγράψει μια νέα συνθήκη της αρχιτεκτονικής η οποία ανταποκρίνεται σ’ ένα πλέγμα σχέσεων και καταστάσεων που αλληλοδιαμορφώνονται ταυτόχρονα στο κοινωνικό, στο φυσικό, στο τεχνητό και το ευρύτερο περιβαλλοντικό πεδίο. Στο πλαίσιο αυτό, οι «φυσικοπολιτισμοί» –ο σύνθετος όρος που εισήγαγε η Donna Haraway– καθώς και ο όρος «τεχνητή φύση» –στον οποίο επανέρχονται τα τελευταία χρόνια πολλοί στοχαστές– διαδραματίζουν προεξάρχοντα ρόλο. Η ίδια η αρχιτεκτονική μπορεί να γίνει κατανοητή ως συμβιωτικό γίγνεσθαι μεταξύ επιτελεστικών υποκειμένων τόσο εντός, όσο και εκτός του καθιερωμένου πεδίου τής δικαιοδοσίας της. Τα συμβιωτικά μοντέλα ανάμειξης γνωστικών πεδίων και πρακτικών όσο και οι συμβιωτικές πλατφόρμες σχεδιασμού αντικειμένων, χώρων, σχέσεων και εμπειριών κατοίκησης υποδεικνύουν τη διάνοιξη ενός νέου ορίζοντα για την αρχιτεκτονική.

Ο τόμος περιέχει πρωτότυπα θεωρητικά κείμενα, μεταφρασμένα δοκίμια, κείμενα ανασκόπησης και εμπλουτίζεται ενδεικτικά από το έργο που παράχθηκε στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος. Το υλικό αυτό ταξινομήθηκε σε τρεις διαδοχικές ενότητες-κεφάλαια, οι οποίες ερμηνεύουν την έννοια της συμβίωσης μέσα από το πρίσμα της εκάστοτε προεξάρχουσας θεώρησης.

Πιο συγκεκριμένα: η ενότητα «Οικοτοπίες» πραγματεύεται τις συμβιωτικές δομές του ανθρώπου με κάθε έμβιο ον στο πεδίο του φυσικού. Η ενότητα «Οικοτεχνολογίες» διερευνά τη σχέση του ανθρώπου με τεχνολογικούς μηχανισμούς και την επαύξηση του ανθρώπινου σώματος που εκπορεύεται από τη σχέση αυτή. Η ενότητα «Οικοπολιτικές» μελετά κριτικά την πόλη ως το πεδίο όπου το κοινωνικό δύναται να αναγνωρίσει την Πολιτική πέρα από την έννοια της Οικονομίας.

Η έννοια του «Οίκου» ως κοινό πρόθεμα των τριών ενοτήτων σηματοδοτεί το πλαίσιο της σχεδιαστικής αναθεώρησης της αρχιτεκτονικής σε μια εποχή παρατεταμένης και δριμείας κρίσης, ενώ ταυτόχρονα καθίσταται το πρώτο παραγόμενο αποτέλεσμα κάθε συμβιωτικής πρακτικής ή επιτέλεσης.

Η έκδοση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου Ιστορίας, Θεωρίας και Εννοιολογικού Σχεδιασμού για την Αρχιτεκτονική, την Πόλη και το Περιβάλλον.

Επιμέλεια έκδοσης:
Ζήσης Κοτιώνης, Γιώργος Τζιρτζιλάκης

Συνεπιμέλεια:
Γιώργος Ρυμενίδης, Μιχάλης Σοφτάς

Επιμέλεια κειμένων:
Μαρία Μαυροματάκη

Μεταφράσεις:
Κωνσταντίνος Ματσούκας

Σχεδιασμός Έκδοσης:
Γιώργος Ρυμενίδης, Μιχάλης Σοφτάς

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN: 978-960-03-5966-4

Η Έκδοση διακρίθηκε στα Ελληνικά Βραβεία Γραφιστικής και Εικονογράφησης (ΕΒΓΕ 2016) με έπαινο στην κατηγορία Σχεδιασμός Βιβλίου, για περισσότερες πληροφορίες βλ. εδώ.