O Απόστολος Καλφόπουλος διδάσκει (λέκτορας) αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, σχεδιασμό εσ. χώρου, στρατηγικό σχεδιασμό, design thinking και ιστορία και θεωρία της αρχιτεκτονικής, της τέχνης και του design στo Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι αρχιτέκτονας, κριτικός τέχνης (AICA) και ανεξάρτητος επιμελητής εκθέσεων. Είναι ο ιδρυτής και διευθυντής του ΔΥΝΑΜΟ, ενός ανεξάρτητου, μη κερδοσκοπικού οργανισμού που υποστηρίζει, προωθεί και διαχέει τη σύγχρονη δημιουργική και πρωτότυπη έρευνα, τη δημιουργία, τη γνώση και την καινοτομία.
 

Το θέμα της προτεινόμενης ερευνητικής εργασίας αφορά στην αλλαγή του παραδείγματος του παρατηρητή όπως αυτή εκδηλώνεται στην πρωτοπορία της τέχνης και της αρχιτεκτονικής από το 1900 έως το 1940. Πρόκειται για μία περίοδο κατά την οποία εδραιωμένες απόψεις γύρω από την παρατήρηση και την αντίληψη τίθενται σε «μετακίνηση». Απόψεις που περιγράφουν την αντίληψη ως στατική, συνεχή και αδιαπραγμάτευτη δίνουν τη θέση τους σε περιγραφές που όλο και περισσότερο περιλαμβάνουν τη διάσταση του χρόνου και τη διάρκεια. Πρόκειται για μία «μετακίνηση» που σαφώς συνδέεται με τις ριζικές αλλαγές που σημειώνονται στα πεδία της σκέψης, της επιστήμης και της τεχνολογίας και ειδικότερα στη φιλοσοφία, στη φυσική και στα μαθηματικά, στη φυσιολογία της οπτικής και στη ψυχολογία, στην κοινωνική θεωρία, στη θεωρία της τέχνης και της αρχιτεκτονικής αλλά και στην ίδια την εμπειρία της μητρόπολης.
Στα πλαίσια αυτής της ερευνητικής εργασίας θα μελετήσουμε τους τρόπους με τους οποίους, κατά την περίοδο της πιο δυναμικής ανάπτυξης της μητρόπολης, η συγκρότηση της ταυτότητας του μοντέρνου υποκειμένου συνδέεται με τις πολλαπλές «μετακινήσεις» που συντελούνται τόσο στους φιλοσοφικούς, επιστημονικούς και αισθητικούς μοντερνισμούς όσο και στην ίδια τη φύση της αναπαράστασης. Αν η σχέση μεταξύ του χώρου και της ταυτότητας συνδέεται άμεσα με την αναπαράσταση τότε η εργασία αυτή θα μελετήσει το πώς η εκρηκτική παραγωγή αναπαραστάσεων της πρωτοπορίας της αρχιτεκτονικής και της τέχνης συνδέεται με την ανάδυση της νέας ταυτότητας του μοντέρνου υποκειμένου.
Η εργασία θα επικεντρωθεί στους τρόπους με τους οποίους συντελείται ο εκμοντερνισμός του παρατηρητή μέσα σε ένα νέο σύμπλεγμα χώρων, μορφωμάτων και τεχνημάτων, όπου δραστηριοποιείται όλο το φάσμα των μηχανισμών «γήτευσης» της προσοχής. Ο John Rajchman ονομάζει τους χώρους αυτούς «Χώρους Κατασκευής της Ορατότητας» (Spaces of Constructed Visibility), Πρόκειται για το καλλιτεχνικό και αρχιτεκτονικό έργο της πρωτοπορίας, τις εκθέσεις και τις δράσεις της, τα εκθεσιακά περίπτερα/pavilion αλλά και το σύνολο των εκλεκτικών συγγενειών τους όπως το θέατρο, η τυπογραφία και ο κινηματογράφος όπως επίσης και το μουσείο, η εμπορική στοά και η εθνική και υπερεθνική έκθεση.
Στα πλαίσια της εργασίας θα μελετηθούν οι τρόποι με τους οποίους στους «Χώρους Κατασκευής της Ορατότητας» πραγματολογικά αντικείμενα, υλικές πρακτικές και μέθοδοι αναπαράστασης απορρίπτουν το ουμανιστικό υποκείμενο και την ταύτισή του με τον χώρο της προοπτικής και συγκροτούν εκ νέου την ταυτότητα του μοντέρνου υποκειμένου. Η μελέτη αυτή προϋποθέτει τη σύνταξη ενός θεωρητικού, αναλυτικού και κριτικού πλαισίου, που θα ερμηνεύει την ιδιαίτερη ικανότητα των «Χώρων Κατασκευής της Ορατότητας» να καθιστούν τα πράγματα "ορατά" με ένα συγκεκριμένο τρόπο και θα καταδεικνύει τους τρόπους που η ικανότητα αυτή συνδέεται με την ευρύτερη έκφανση του "οράν" και του "οράσθαι" της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου (visibilités) δηλαδή, με το συνολικό "υποσυνείδητο της όρασης", που καθορίζει τι είναι και τι δεν είναι "ορατό" την περίοδο αυτή.
Εδώ, η λέξη "υποσυνείδητο" αναφέρεται αφενός στη συλλογικότητα του ανώνυμου σώματος θεωρίας και πρακτικής που καθορίζει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να "ιδωθεί" κατά τη διάρκεια μίας περιόδου και αφετέρου στην ικανότητα του σώματος αυτού να παραμένει αόρατο χωρίς όμως να είναι κρυμμένο. Όπως επίσης, και η δανεισμένη από το Foucault, έννοια της "ορατότητας" σε καμία περίπτωση δεν αναφέρεται μονοδιάστατα στην όραση και στο βλέμμα, δηλαδή σε ένα υποκείμενο-παρατηρητή, αλλά στο σύνολο της "αντίληψης" ως ένα συναρμολόγημα που περιλαμβάνει το σύνολο των αισθητηριακών μηχανισμών και των τεχνικών "γήτευσης" της προσοχής.
 

apokalfoarch.auth.gr