Ο ενάλιος αρχαιολογικός χώρος της Ύστερης Νεολιθικής Περιόδου στο Παυλοπέτρι Λακωνίας αποτελεί ίχνος του ανθρώπινου πολιτισμού που οδηγήθηκε στο βυθό εξαιτίας του μετασχηματισμού της γης από γεωλογικά, τεκτονικά, κλιματικά φαινόμενα που εξελίχθηκαν σε βάθος χρόνου αιώνων. Μεταβολές που βρίσκονται πίσω από ένα πολύ ευρύτερο ενάλιο αρχαιολογικό απόθεμα στα ελληνικά, ευρωπαϊκά ([1]), παγκόσμια ύδατα. Παρέμεινε «αφανές» στο βυθό της θάλασσας μέχρι η σύγχρονη τεχνολογία -αρχαιολογικής έρευνας, αποτύπωσης, αναπαράστασης- να το αναδείξει.
Οι επιπτώσεις της εν εξελίξει κλιματικής αλλαγής αποτελούν αφορμή προβληματισμού για τη βιωσιμότητα του ανθρωπογενούς εν γένει.
Στην παρούσα μελέτη παίρνοντας ως παράδειγμα τις ‘μεταβλητότητες’ που συμβολίζει το Παυλοπέτρι -το μεταβλητό στη γη, το μεταβλητό στον πολιτισμό, το μεταβλητό στον χρόνο -τον βραχύ της εποχικότητας και τον μακρό της γεωλογικής μεταβολής- και το μεταβλητό στο ανθρώπινο βίωμα της περιήγησης στο ποντισμένο τοπίο- επιχειρούμε να τις ερμηνεύσουμε σε παραμέτρους προσδιορισμού αποφάσεων χάραξης του σύγχρονου ανθρωπογενούς.
Πώς ερμηνεύεται η μεταβλητότητα σε σχεδιασμό;
• Με δομές που αποφεύγουν μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις στη γη.
• Που μεταφράζουν πρότυπα του πολιτισμικού παρελθόντος το οποίο έχει χαθεί.
• Με δομές που μεταμορφώνονται (συναρμολογούνται), ώστε να αναπτύσσονται, να αποσύρονται, να επανατοποθετούνται στο χώρο σε εποχική βάση.
• Και με στοιχεία που αναπλάθουν εικονικά το ερείπιο και επιχειρούν να γίνουν υποδοχείς ενός διαφορετικού τρόπου προσέγγισης της γνωσιακής και βιωματικής εμπειρίας περιήγησης στον πολιτιστικό, ιστορικό χώρο.
Αναπτύχθηκε ένα πρόγραμμα παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της «ορατότητας» του υποθαλάσσιου αρχαιολογικού χώρου, για τον περιηγητή του τόπου. Ένα πρόγραμμα σύνθεσης υποδομών και εργαλείων που επιτρέπουν στον επισκέπτη να περιηγηθεί, καταδυθεί, περιπλεύσει στον χώρο, να διακρίνει τα ίχνη του ποντισμένου οικισμού, να αντιστοιχίσει με αυτά την πληροφορία για τα ευρήματα. Και παράλληλα ένα πρόγραμμα για την προστασία, ανάδειξη, σήμανση και προβολή του ενάλιου αρχαιολογικού χώρου, με συνδυασμό φωτισμού και προβολής της ψηφιοποιημένης πληροφορίας.
