Διεπιστημονικές προσεγγίσεις της θεωρίας της Αρχιτεκτονικής
μάθημα χειμερινού εξαμήνου
Νέο-ποιητική ή η αρχιτεκτονική ως ειδητικό συμβάν
Οι θεωρητικές παρουσιάσεις και το σχετικό πειραματικό project που θα τις συνοδεύει θα στηρίζονται στις παρακάτω διαπιστώσεις.
1.Η ποιητική (η σύγχρονη θεωρία της Λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας) διαθέτει ένα εννοιολογικό σύστημα για την κατασκευαστικότητα των έργων τέχνης ανοιχτό και με αμφισημίες, που μπορεί να ενσωματώνει διανοητικές διαδικασίες και αισθητική.
2. Οι <<νέες τεχνολογίες>> διαθέτουν μια νέα κατασκευαστικότητα μέσω των προγραμμάτων, αλλά χωρίς διανοητικό, προς το παρόν περιεχόμενο
3. Η αρχιτεκτονική και η πόλη είναι έργα που περιέχουν μεγάλη διανοητική και υλική κατασκευαστικότητα και που τα τελευταία χρόνια δουλεύουν με τις <<νέες τεχνολογίες>>, χωρίς θεωρητική υποστήριξη.
4. Θα μπορούσαν (αρχιτεκτονική και πόλη) να χρησιμοποιήσουν το εννοιολογικό σύστημα της ποιητικής για να συνδυάσουν το 1,2,3 με μια σύγχρονη θεωρία (του ειδητικού συμβάντος, Νέο-ποιητική).
5. Όμως η αρχιτεκτονική από την γενεαλογία της ποιητικής (αριστοτελική ποιητική ) είναι αποκλεισμένη από την ποιητική θεωρία.
6. Στόχος των παρουσιάσεων και του πειραματικού project, θα είναι να φέρει μέσω της τέχνης σε επαφή, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής παράδοσης, την σύγχρονη ποιητική θεωρία (στη φιλοσοφία και στην λογοτεχνία) με την αρχιτεκτονική, την πόλη και τις νέες τεχνολογίες.
Εργαστήριο ιστορίας-θεωρίας
και εννοιολογικού σχεδιασμού
Φίλιππος Ωραιόπουλος
Καθηγητής
Το χειριστήριο και η αποθήκη
H θεωρία της αρχιτεκτονικής παρουσιάζεται ταυτόχρονα με με περιοχές έρευνας που σχετίζονται με την λογοτεχνία και την φιλοσοφία. Στις περιοχές αυτές η λογοτεχνία και η φιλοσοφία παρουσιάζουν απ' ευθείας συναρτήσεις του χώρου ή χρησιμοποιούσαν τέτοιες συναρτήσεις ως παραδειγματικό υλικό τεκμηρίωσης. Παράλληλα οργανώνονται αναγνώσεις σχετικές με την ρητορική της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, η οποία συχνά κορυφώνει την κριτική της στην ίδια την ιδέα της κατοίκησης. Η προώθηση της νομαδικότητας, της αστάθειας, της πλαστικότητας και της έλλειψης θεμελίων υμνείται συχνά ενώ ταυτόχρονα η αρχιτεκτονική συνεχίζει να υπηρετεί τις δυνατότητες της εδραίωσης, της σταθερότητας, της φιλικής διαβίωσης, της εγκατάστασης. Η ανίχνευση αυτής της αντίφασης αναλογεί με κάποια συνθήκη της σύγχρονης σκέψης που αρνείται την διατύπωση ενώ διατυπώνει με σταθερότητα την πίστη στην απουσία όποιας πίστης.
Στο πλαίσιο των παρατηρήσεων που έχουν ήδη διαμορφώσει κάποια ερευνητική σκηνή, το σεμινάριο εισέρχεται σε κάποιους χώρους που θεωρείται ότι εκφράζουν τα πλέον σταθερά υλικά της αρχιτεκτονικής σήμερα: οι χώροι αυτοί προς τους οποίους στρέφεται το ενδιαφέρον είναι η καμπίνα και η αποθήκη. Η καμπίνα ως προσωπικό χειριστήριο, χώρος ελέγχου παρουσιάζεται με την ιστορία της που περιλαμβάνει σημαντικές στιγμές της διεθνούς σκηνής. Οι εργασίες της καμπίνας περιλαμβάνουν τα cockpits των αεροσκαφών και των διαστημοπλοίων αλλά διατρέχουν την διαμόρφωση της καμπίνας ελέγχου που φτάνει να περιοριστεί στην σημερινή συνθήκη του υπολογιστή σε δίκτυο ή του τηλεφώνου - υπολογιστή. Παράλληλα εξετάζεται η υλική συνθήκη - υπόβαθρο των σημερινών χειριστηρίων με την μελέτη της εξέλιξης των αποθηκών. Οι αποθήκες είναι χώροι κατάταξης που θυμίζουν όλο και περισσότερο τις παλιές βιβλιοθήκες καθώς οργανώνονται με κάποιο σύστημα που τις θέτει σε τάξη. Περιέχουν υλικά αγαθά αλλά πριν από αυτά κατασκευάζονται ως δεξαμενές "γνώσης", ανατρέχει κανείς σε αυτές με λιγότερο ή περισσότερο εκλεπτυσμένους μηχανισμούς αναζήτησης.
Στο μεταπτυχιακό θεωρητικό εργαστήριο οργανώνονται οι συνθήκες για αναγνώσεις και ανιχνεύσεις της καμπίνας και της αποθήκης σε συγκεκριμένες εκδοχές της αρχιτεκτονικής τους. Για την παρακολούθηση των χώρων χρησιμοποιούνται αποσπάσματα από κείμενα των Foucault, Deleuze, Derrida, Badiou, Klossowski, Bataille, Agamben και παράλληλα προς την ίδια ιδέα εξετάζονται κτίρια των Buckminster Fuller, Κωνσταντίνο Δοξιάδη, Τάκη Ζενέτο, Francois Roche και κείμενα των Chesterton, Proust, Stevenson, Pynchon.
Αριστείδης Αντωνακάκης
Επίκουρος Καθηγητής