Πλαίσιο εστίασης και προβληματισμού της έρευνας αποτελεί το δίπολο fragmentκαι partobject, δηλαδή οι έννοιες του αποσπάσματος και του επιμέρους αντικειμένου.
Το απόσπασμα παραπέμπει στο θραύσμα, τα συντρίμμια, τα ερείπια, το σπάραγμα, το τραύμα, το τεμάχιο, το αποσπασματικό, το αντιμνημειακό, το ατελές.
Το επιμέρους αντικείμενο συνειρμικά οδηγεί στη συσχέτισή του με το ολοκληρωμένο αντικείμενο, τη σχέση του μέρους με το όλον, τη μη σύνδεση των επιμέρους μεταξύ τους, σε συνδέσεις που δεν ολοκληρώνονται ποτέ ή που δεν καταλήγουν σε μια ενότητα.
Το ρομαντικό απόσπασμακατά τον G.B.Piranesiαξιολογεί την πολυσύνθετη ρητορική του αποσπάσματος. Πρόκειται για σταδιακή αποσύνθεση σε συνεκτικό κοσμοείδωλο και αναφέρεται στη νοηματική και κυριολεκτική ανασύνθεση από πλήθος διασκορπισμένα υπολείμματα, από τμήματα, αποσπάσματα ή ερείπια.
Το ρομαντικό δεν ταυτίζεται με το αντι-κλασικό, είναι αυτό που επιδιώκει να γίνει κλασικό, κάτι υπό εξέλιξη, πρότερο του κλασικού, κάτι δυναμικό, που εξυπηρετεί στην αποκρυστάλλωση του δεύτερου.
Ρομαντική ποίηση είναι αυτή που προκαλεί αναστοχασμό εκ νέου, που βρίσκεται αέναα σε εξέλιξη, με κύριο Έλληνα εκφραστή της τον Διονύσιο Σολωμό και αντιπροσωπευτικότερο έργο του τους Ελεύθερους Πολιορκημένους.
Ο Σολωμός επεξεργαζόταν συνεχώς τα έργα του, για την επίτευξη της απόλυτης τελειότητας στη μορφή, προσπαθώντας να τα απαλλάξει από οτιδήποτε περιττό, που κατέστρεφε την καθαρά λυρική ουσία. Για πολλούς στίχους σώζονται σειρές παραλλαγών.
Σε κανέναν ρομαντικό ποιητή η αποσπασματικότητα δεν έχει τη συντριμματική μορφή με την οποία εμφανίζεται στο Σολωμό. Ακόμα και το χαρακτηριστικό της αποσπασματικότητας, αποτελεί σύμφωνα με τον Βελουδή την έκφραση της ρομαντικής αισθητικής, η οποία αντιλαμβάνεται την καλλιτεχνική δραστηριότητα ως μια δημιουργική διαδικασία.
Η σχέση αποκοπή – επικόλληση, δηλαδή το collage, απετέλεσε ακραία επαναστατική φορμαλιστική καινοτομία στην τέχνη. Οι Κυβιστές, πρωτοπόροι του κολλάζ, ανήγαν τον πίνακα σε tableauobjet, σε κατασκευασμένη οντότητα, αυτόνομη και ανεξάρτητη, που αναπλάθει ελεύθερα τον εξωτερικό κόσμο.
Οι Σουρεαλιστές αποθέωσαν τη δύναμη του ενστίκτου μέσω του κολλάζ. Αναζητώντας το τυχαίο, πρόβαλαν τις προσωπικές φαντασιώσεις τους, τα όνειρά τους. Χρησιμοποιήθηκε στην Popartκαι στο ready-made.
Το Assemblage, εξέλιξη του collage, προκύπτει ως σύνθεση - συλλογή ετερώνυμων - αταίριαστων αντικειμένων, παρά σαν κάτι το κατασκευασμένο ως προϊόν της μαζικής παραγωγής. Το λεξιλόγιό του είναι η αλληγορία, η μεταφορά, η σύγκριση, η επαλληλία.
Οι Νεορεαλιστές έφτασαν στο décollage, τη διαδικασία αποκόλλησης. Σκισμένες επιφάνειες από αλλεπάλληλα στρώματα, papiercollé, που αποκαλύπτουν τη βιαιότητα δράσης του καλλιτέχνη. Οι Μινιμαλιστές, τέλος, στην εννοιολογική τέχνη, με μεικτή τεχνική ή μεικτά υλικά ανέδειξαν εναλλακτικές προσεγγίσεις του κολλάζ.
Η παρεμβολή των στοχασμών του Σολωμού ανάμεσα στα αποσπάσματα είναι ιδιαίτερης σημασίας. Φαντάζει αναγκαία για την κατανόηση των Ελεύθερων Πολιορκημένων, ανταποκρινόμενη παράλληλα στην πίστη των ρομαντικών για τη σύζευξη της φιλοσοφίας με την τέχνη.
Επεμβαίνοντας στο ποίημα επιχειρείται πειραματισμός με την οριακή εμπειρία ενός επεμβατικού διαβήματος. Αυτή η διαδικασία είναι μια γέφυρα που χτίζεται ουτοπικά ανάμεσα σε πραγματικότητες πολύ διαφορετικές, ανάλογες ή παρόμοιες, οι οποίες κάποια στιγμή συλλαμβάνονται και αμέσως μετά διαφεύγουν.
Δύο θέματα τίθενται σχετικά με την επιλογή τόσο αυτής καθαυτής της επέμβασης όσο και των εικόνων στις ενθέσεις. Η αποτροπή του πολέμου και η αδυναμία της εικόνας να τον σταματήσει παρά την απέχθεια που προκαλεί.
Οι εικόνες προκαλούν μία έντονη εσωτερική αναστάτωση, γιατί απεικονίζουν την καταστροφή της σάρκας και της πέτρας με πληρότητα, φρίκη και αηδία. Όμως ο υπερκορεσμός οδηγεί σε πώρωση και μείωση της ικανότητας εγρήγορσης της συνείδησης. Η κουλτούρα της θέασης εξουδετερώνει την ηθική δύναμη των εικόνων.
Καταδεικνύεται όμως η θηριωδία μέσω μιας έλλογης εικονιστικής διαμαρτυρίας σε κάθε πόλεμο, ένα είδος μανιφέστου ενάντια στη βία.
Σε αντιστοιχία με τα ποιήματα του Σολωμού, που δεν είναι σχεδόν ποτέ σε τελική μορφή, έτσι και ο Duchampδεν ολοκλήρωνε τα readymadesτου. Κινούνταν συνέχεια σε ένα πεδίο πειραματισμών με ποικίλες μορφές αναπαραγωγής, επαναλήψεων, δημιουργίας αντιγράφων.
Και οι δύο επέλεξαν την επανάληψη και την αποσπασματικότητα στα έργα που παρήγαγαν. Ο Σολωμός με το αίσθημα του ανικανοποίητου, ο Duchampδιακατεχόμενος και αυτός από ανάλογες εμμονές.
Τη μεγαλύτερη σημασία είχε γι’ αυτούς η ίδια η διαδικασία. Εμμονή στην επανάληψη, την επιστροφή στην αρχική χειρονομία, τα πισωγυρίσματα, δουλεύοντας στις αντιπαραθέσεις/μεταλλαγές των αντικειμένων, της κλίμακας, της υφής, της ύφανσης.
Ο όρος μνημειακό συνάδει με τη μαζικότητα, την αιωνιότητα, τη δημόσια σπουδαιότητα. Ο νεολογισμός αντιμνημειακό δημιουργήθηκε για να περιγράψει ό,τι δεν είναι αντίθετο στις αξίες αυτές, αλλά σκόπιμα στερείται αυτών.
Το αντιμνημειακό μπορεί να αναφέρεται σε ερείπια, θραύσματα, συντρίμμια, χαλάσματα, σε απομεινάρια, υπολείμματα, στο ημιτελές, το ατελείωτο, το συνεχιζόμενο.
Η αποσπασματική διαδικασία κομματάκι-κομματάκι, προσωρινού μπαλώματος και σύνθεσης αντικειμένων όλα σε ένα, προσδίδουν μία ευκρινή αίσθηση του απροσδόκητου - του μη ενδεχόμενου.
Τους καλλιτέχνες ελκύει το απορριφθέν, το κατάλοιπο αποσάθρωσης, το υπόλοιπο, τα μπάζα, τα ερείπια, τα θραύσματα, τα χαλάσματα, τα συντρίμμια. Γενικά τα υπό ανάπτυξη, υπό σχηματισμό αντικείμενα.
Τελικά ποια είναι τα κριτήρια της επιλογής; Κατά τον WalterBenlamin, το κρυφό κίνητρο του συλλέκτη είναι ο αγώνας του ενάντια στη διασπορά. Ο μεγάλος συλλέκτης βρίσκεται από την αρχή σε απόλυτη σύγχυση για τη διαδικασία, για το ίδιο το απομεινάρι – θραύσμα μέχρι και το τέλος του έργου του, το οποίο όμως ουσιαστικά μοιάζει σαν μην ολοκληρώνεται ποτέ.
Η διαδικασία παραγωγής και πειραματισμού του καλλιτέχνη πάνω στο έργο του είναι αέναη.