Η ολιστική προσέγγιση για την υγεία και την ασθένεια, που προτείνει η ψυχοσωματική ιατρική, σε συνδυασμό με τη ραγδαία αύξηση του ενδιαφέροντος για τον ενεργειακό σχεδιασμό, που προβάλλει μια ολιστική αντιμετώπιση του σχεδιασμού του κτιρίου, αποτέλεσαν τη βάση της παρούσας μελέτης.

Αντικείμενο της μελέτης αποτελεί ο σχεδιασμός συστήματος φυσικού και τεχνητού φωτισμού σε έναν τυπικό θάλαμο νοσηλείας του νοσοκομείου Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα εξωτερικό ανειδωλικό σύστημα φυσικού φωτισμού σε συνδυασμό με ένα εσωτερικό ανακλαστικό ράφι.

Στόχος της μελέτης, είναι η ανάδειξη της σημασίας της ποιότητας, και όχι μόνο της ποσότητας, του φυσικού φωτισμού σ’ ένα νοσοκομειακό θάλαμο νοσηλείας, καθώς και η πρόταση συγκεκριμένου συστήματος που να τη διασφαλίζει. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην κατανομή του φυσικού φωτός στο χώρο, καθώς και στην επιρροή που ασκεί στην ψυχολογία του ασθενή και κατά συνέπεια στη θεραπεία του.

Αρχικά, γίνεται μια εισαγωγή στις αρχές και στρατηγικές του φυσικού φωτισμού και στις δυσκολίες του σχεδιασμού του. Στη συνέχεια, αντικείμενο μελέτης αποτελεί η αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος, και ιδιαίτερα ο τρόπος που οι άνθρωποι αντιδρούν στο χρώμα και στο φως από ψυχολογική αλλά και από σωματική άποψη. Η ενεργειακή κατανάλωση των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης και η ανάδειξη του ρόλου του νοσοκομειακού περιβάλλοντος στη θεραπεία των ασθενών αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της έρευνας. Η ιστορική και μορφολογική εξέλιξη του σχεδιασμού των νοσηλευτηρίων και των νοσηλευτικών θαλάμων, που παρουσιάζεται συνοπτικά, διευκολύνει την κατανόηση των μορφών των σύγχρονων θεραπευτηρίων, ενώ οι ποικί­λες παροχές στον τομέα της υγείας εκφράζονται με μία ποι­κιλία οργανώσεων και σχημάτων.

Στο δεύτερο τμήμα της έρευνας γίνεται μια λεπτομερής περιγραφή του νοσοκομείου Παπαγεωργίου, όπου εστιάζει η παρούσα μελέτη. Παρουσιάζονται οι λειτουργικές μονάδες του νοσοκομείου, οι θάλαμοι νοσηλείας και κάποιες κατασκευαστικές λεπτομέρειες.

Καθώς, η κοινωνία, σήμερα, αναγνωρίζει τη σημασία των προτιμήσεων των χρηστών στην ανάπτυξη των υπηρεσιών, ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης έχει χρησιμοποιήσει μια σειρά μεθόδων για να προσδιορίσει τις προτιμήσεις των ασθενών και του κοινού. Στο πλαίσιο αυτό συντέθηκε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο διανεμήθηκε στους ασθενείς του υπό μελέτη θαλάμου νοσηλείας του νοσοκομείου Παπαγεωργίου, με στόχο να ερευνήσει τις συνθήκες φωτισμού στους θαλάμους, και κατά πόσο αυτές ικανοποιούν τους ασθενείς. Μέσω του ερωτηματολογίου διερευνήθηκε κυρίως ο ρόλος του παραθύρου και οι δυνατότητες που αυτό προσφέρει (φυσικός φωτισμός, θέα, αερισμός) στη δημιουργία ενός πιο ευχάριστου περιβάλλοντος νοσηλείας.

Έχοντας υπόψη τις αξιολογήσεις των ασθενών για την υπάρχουσα κατάσταση του θαλάμου, αναλύονται τρεις περιπτώσεις για τη σκίαση και την καλύτερη αναδιανομή του φυσικού φωτός στους τυπικούς θαλάμους νοσηλείας του νοσοκομείου Παπαγεωργίου.Αυτές είναι οι εξής:1^η περίπτωση: θάλαμος με παράθυρο θέασης και φεγγίτη (σκέτο παράθυρο), 2^η περίπτωση: θάλαμος με παράθυρο θέασης, φεγγίτη και εξωτερικό ράφι φωτισμού που λειτουργεί και ως σκιάστρο (υπάρχον σύστημα), 3^η περίπτωση: θάλαμος με παράθυρο θέασης, φεγγίτη, εσωτερικό και εξωτερικό ράφι φωτισμού και ανειδωλικό σύστημα (προτεινόμενο - ανειδωλικό σύστημα).Η ανάλυση των τριών περιπτώσεων-μοντέλων περιλαμβάνει δυο βασικά σκέλη,τη σκίαση καιτο φυσικό φωτισμό.Για το πρώτο σκέλος της ανάλυσης ερευνώνται τα ποσοστά σκίασης που προσφέρει κάθε σύστημα στο θάλαμο νοσηλείας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο δεύτερο σκέλος της ανάλυσης που αφορά στο φυσικό φωτισμό. Πιο συγκεκριμένα, υπολογίζονται και αναλύονται: οι παράγοντες φυσικού φωτισμού (DF) μέσα στο χώρο, η κατανομή του φυσικού φωτός – μέσω του λόγου των λαμπροτήτων, η πιθανή θάμβωση και η ύπαρξη ηλιακών ιχνών. Επιπλέον, υπολογίζεται η αυτονομία φυσικού φωτισμού που προσφέρει κάθε σύστημα καθώς και η εξοικονόμηση ενέργειας.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι:

·      υπολογισμός των μέσων παραγόντων φυσικού φωτισμού σε μοντέλα προσομοίωσης για τις τρεις περιπτώσεις στα προγράμματα LIghtscape και Radiance

·      υπολογισμός της κατανομής των λαμπροτήτων για τις τρεις περιπτώσεις στο πρόγραμμα Radiance

·      εντοπισμός των ηλιακών ιχνών μέσα στο χώρο μέσω των προσομοιώσεων των φυσικών συνθηκών στο πρόγραμμα Radiance

·      υπολογισμός της θάμβωσης στο πρόγραμμα Radiance

·      υπολογισμος της αυτονομίας φυσικού φωτισμού και της εξοικονόμησης ενέργειας μέσω του προγράμματος Daysim.

Τα κύρια αποτελέσματα αυτής της έρευνας που αφορούν στο σχεδιασμό είναι:

·     η τοποθέτηση των παραθύρων στην εσωτερική παρειά του εξωτερικού τοίχου με στόχο τη σκίαση από τα πλαϊνά μέρη του ίδιου του τοίχου

·     η τοποθέτηση σταθερού συστήματος σκίασης και αναδιανομής του φυσικού φωτός στο θάλαμο, συγκεκριμένα ενός ανειδωλικού συστήματος με εξωτερικό και εσωτερικό ράφι φωτισμού.

Το τεχνητό σύστημα φωτισμού αποτελεί απαραίτητο στοιχείο ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού φωτισμού, για το λόγο αυτό παρουσιάζονται γενικές εκτιμήσεις σχεδιασμού, αλλά και προϋποθέσεις για τον επιτυχή σχεδιασμό ενός συστήματος τεχνητού φωτισμού στο θάλαμο νοσηλείας αλλά και σε χώρους που τον περιβάλλουν. Επιπλέον, μελετάται η εφαρμογή και η απόδοση ενός συγκεκριμένου φωτιστικού στο θάλαμο νοσηλείας.

Το ενδιαφέρον των μελετητών και του αγοραστικού κοινού ιδιαίτερα, εστιάζεται στην εξοικονόμηση ενέργειας, και κατ΄ επέκταση στην οικονομική ανταπόδοση που μπορεί να προσφέρει ένα σύστημα. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκε  το πρόγραμμα Daysim, με το οποίο υπολογίστηκε η ετήσια κατανάλωση ενέργειας για φωτισμό για κάθε σύστημα και η αντίστοιχη εξοικονόμηση που προκύπτει με τη χρήση του ανειδωλικού συστήματος.

Η μελέτη ολοκληρώνεται με την αξιολόγηση του ανειδωλικού συστήματος, τα συμπεράσματα που εξήχθησαν και με προτάσεις για περαιτέρω έρευνα και προβληματισμό.