Τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταγραφεί στροφή στην πολεοδομική πολιτική που ακολουθείται για την ανάπτυξη των πόλεων. Οι στρατηγικές ανάπτυξης έχουν απομακρυνθεί από τη λογική των συνεχών επεκτάσεων και προσανατολίζονται πλέον στη φροντίδα για την αναμόρφωσή τους. Έτσι προωθούνται προγράμματα αναπλάσεων σε περιοχές  και χώρους που έχουν πέσει σε αχρησία ή εγκαταλείπονται (παλιά βιομηχανικά κελύφη, στρατόπεδα, σιδηροδρομικές και λιμενικές εγκαταστάσεις κ.ά.).Τα τελευταία χρόνια οι αναπλάσεις που πραγματοποιούνται σε παλιές λιμενικές περιοχές έχουν αποτελέσει το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της ικανότητας των πόλεων να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες. Οι χώροι των παλιών λιμανιών αντιμετωπίζονται ως τόποι σχεδιασμού δημόσιου χώρου, οι οποίοι, ανανεωμένοι τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά, προσφέρουν τη δυνατότητα ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας. Η προσπάθεια αποκατάστασης και επανάχρησης  των εγκαταστάσεων δε στάθηκε πάντα επιτυχημένη, ωστόσο άσκησε μεγάλη επιρροή σε πολλές παραμέτρους της εικόνας κάθε πόλης. Επιπλέον προώθησε τη συνεργασία μεταξύ ιδιωτική πρωτοβουλίας και δημοτικών ή άλλων κυβερνητικών φορέων.

 Αυτή η ερευνητική εργασία θα αναφερθεί σε περιοχές όπου οι πόλεις σχετίζονται άμεσα με τις ακτογραμμές τους. Η δομή πολλών τέτοιων πόλεων παγκόσμια συνδέεται στενά με τα υδάτινα μέτωπα που στάθηκαν η αιτία για την ίδρυση και την μεταγενέστερη ανάπτυξή τους. Θα ασχοληθούμε με πόλεις διάσημες για τον παραθαλάσσιο χαρακτήρα τους, στην προσπάθεια μας να ερευνήσουμε, να αναλύσουμε και να αξιολογήσουμε την αναζωογόνησή τους στο μέτρο που κατορθώθηκε σ' αυτές τα τελευταία χρόνια.

     Η Θεσσαλονίκη, ακολουθώντας το παράδειγμα πόλεων-λιμανιών παγκοσμίως, μπαίνει στη διαδικασία μετατροπής του παλιού λιμανιού σε αστικό χώρο. Με αφορμή την πολιτιστική πρωτεύουσα (Θεσσαλονίκη 1997) κάποιες αστικές λειτουργίες διείσδυσαν στο λιμάνι. Η απόδοση του χώρου των αποθηκών στους προβλήτες 1 και 2, σε πολιτιστικές χρήσεις, συντέλεσε στην έλευση επισκεπτών στο χώρο του λιμανιού. Με έναυσμα αυτό το γεγονός, εξελίχθηκε σταδιακά μια καινούρια σχέση ανάμεσα στο λιμάνι και την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η συνεχής ανάπτυξη του πολεοδομικού ιστού της πόλης θα καταλήξει κάποια στιγμή σε αδιέξοδο με τις συνεχείς επεκτάσεις. Για το λόγο αυτό κρίνεται αναγκαία η χρησιμοποίηση των αστικών κενών, η ανακύκλωση και επανάχρηση του λιμένα με στόχο την αξιοποίηση και ανάδειξή του ως ένα ενεργό και πλήρως ενσωματωμένο τμήμα της πόλης.

 Παρακάτω παρουσιάζονται τα παραδείγματα τριών πόλεων – λιμανιών της Μεσογείου (Γένοβα, Βαρκελώνη, Μασσαλία), οι οποίες αντιμετώπισαν προβλήματα κοινά με τη Θεσσαλονίκη. Οι πόλεις αυτές παρουσιάζουν ομοιότητες στην ιστορική εξέλιξη των λιμένων τους και ανήκουν στην ίδια ζώνη επιρροής με τη Θεσσαλονίκη. Οι συνθήκες που οδήγησαν στην ερήμωση των λιμενικών εγκαταστάσεων ήταν παρόμοιες. Στις πόλεις αυτές, για περίπου δύο δεκαετίες, εκπονήθηκαν προγράμματα ανάπλασης του υδάτινου μετώπου τους με στόχο την αποκατάσταση της σχέσης πόλης – θάλασσας. Θεωρείται σκόπιμο να ερευνηθεί και να αξιολογηθεί ο τρόπος που οι πόλεις αυτές αντιμετώπισαν την κατάσταση που σήμερα αντιμετωπίζει η Θεσσαλονίκη. Δίνεται έτσι η δυνατότητα παραδειγματισμού στην εκπόνηση αντίστοιχου προγράμματος και αποφυγής λανθασμένων χειρισμών.