Οι τσιγγάνοι επιμένουν στη διατήρηση της ‘διαφορετικότητάς τους’, μέσα από ήθη-έθιμα-τελετουργικές οργανώσεις και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, παρά την συνύπαρξη τους με την ευρύτερη κοινωνία. Όλα αυτά ορίζουν ιδιαίτερου τύπου κοινωνικές συμπεριφορές αλλά και χωρικές δομές.
Σκοπός της μελέτης αυτής, είναι να διερευνηθούν οι τρόποι με τους οποίους αυτά τα στοιχεία, αποτυπώνονται στην οργάνωση του χώρου κατοίκησης και κατ’ επέκταση του οικισμού. Αρχικά,γίνεται σύντομη ιστορική αναδρομή και περιγραφή βασικών στοιχείων που αφορούν την τσιγγάνικη κοινωνία. Έπειτα, πραγματοποιείται συσχέτιση των μονάδων κατοίκησης, για να δούμε πως αυτές αρθρώνονται μεταξύ τους σχηματίζοντας υποενότητες, οι οποίες με τη σειρά τους εξαπλώνονται στον χώρο. Σε αυτή την κατεύθυνση θα δούμε, πως αυτή η οργάνωση συνδέεται με λόγους κοινωνικών δεσμών και συγγένειας. Στη συνέχεια, μελετώνται οι διαφορετικοί τύποι κατοίκησης, τόσο σε κατασκευαστικό και μορφολογικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο χρήσεων και καθημερινών πρακτικών. Παράλληλα, αναλύονται έννοιες που σχετίζονται με την κατοίκηση και την οργάνωση του χώρου, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την αταξία, την άμεση σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον και την συνεχή μεταβολή. Η σχέση των μελών της οικογένειας, η ιδιωτικότητα, η συνύπαρξη με τον κοινωνικό περίγυρο και οι τελετουργίες της καθημερινότητας, αποτελούν μέρος αυτής της έρευνας. Επίσης, σημαντικό στοιχείο στη ζωή των τσιγγάνων είναι η εργασία τους που συχνά συνδέεται με τον χώρο της κατοικίας, είτε αυτή είναι μόνιμη κατασκευή, είτε είναι κινητή. Έτσι, έχουμε κατασκευές ή τμήματα κατασκευών με διπλό ή πολλαπλό χαρακτήρα και χρήσεις που συνυπάρχουν ή διαδοχικά καταλαμβάνουν τον χώρο, μετασχηματίζοντάς τον από χώρο εργασίας σε χώρο κατοικίας και το αντίστροφο. Αυτό το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα των συνεχών μετακινήσεων τους, της παραδοσιακής νομαδικής τους ζωής, του αποκλεισμού και της εχθρότητας που δέχονται από την περιβάλλουσα μη τσιγγάνικη κοινωνία και τέλος του αγώνα τους για επιβίωση.
Επομένως, η μεθοδολογία της μελέτης αυτής είναι η εξής: από ένα γενικότερο πλαίσιο (ιστορικό και χωρικό), κινούμαστε προς ειδικότερα θέματα, φτάνουμε σε επίπεδο κατοικίας βιώνοντας ιδιαίτερα στοιχεία της καθημερινότητάς, ενώ ταυτόχρονα ακούμε τις απόψεις και τις εμπειρίες των ίδιων των τσιγγάνων μέσα σε μια προσπάθεια ερμηνείας και προσέγγισης της διαφορετικότητάς τους.
Όλα τα παραπάνω τεκμηριώνονται με video-συνεντεύξεις- φωτογραφίες-κείμενο. Το υλικό αυτό προέρχεται από επιτόπιες επισκέψεις και παρατηρήσεις σε οικισμούς της Θεσσαλίας (Λάρισα-Τίρναβο-Βόλο-Καρδίτσα) και από σχετική βιβλιογραφία. Βασικός μας στόχος είναι, να δούμε τις τοπικές ιδιαιτερότητες των τσιγγάνων της Θεσσαλίας, τις οποίες συγκρίνουμε με άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως επίσης και να βιώσουμε οτιδήποτε έχει γραφτεί για τους τσιγγάνους, διαπιστώνοντας σε ποιο βαθμό ισχύουν ή όχι και να εμπλουτίσουμε το υπάρχον υλικό με προσωπικές παρατηρήσεις και εμπειρίες.