Πληθώρα αρχαιολογικών ευρημάτων καταδεικνύουν πως το υπέδαφος υπήρξε χώρος ζωτικής σημασίας για τους ανθρώπους. Τα σπήλαια έγιναν η κατοικία πολλών προϊστορικών μικρών ή μεγάλων φυλών και οικογενειών, καθώς τους παρείχαν ασφάλεια τόσο από τα καιρικά φαινόμενα, όσο από τα ζώα και τους εξωτερικούς κινδύνους. Με το πέρασμα των χρόνων πολλοί είναι οι πολιτισμοί που βρήκαν, οργανωμένα πλέον, «καταφύγιο» στο υπέδαφος, για την επιβίωση και την ανάπτυξη τους.

Σήμερα, η συνεχής ανάγκη επέκτασης των πόλεων και τα διάφορα προβλήματα που αυτές αντιμετωπίζουν, όπως τα ακραία καιρικά φαινόμενα, στρέφουν τους αρχιτέκτονες-ερευνητές στην αναζήτηση νέων σχεδιαστικών και κατασκευαστικών λύσεων, πάντα με σεβασμό προς το περιβάλλον. Η αξιοποίηση του υπόγειου χώρου είναι μία διέξοδος στην επίλυση πολλών από τα παραπάνω.

Η παρούσα ερευνητική εργασία θα ασχοληθεί με τους λόγους αξιοποίησης του υπεδάφους, τα ωφέλη που παρέχει το ο χώρος αυτός, ανεξαρτήτου χρήσης της κατασκευής και θα γίνει προσπάθεια να απαντηθεί το ερώτημα γιατί η αρχιτεκτονική στρέφεται πλέον κάτω από το έδαφος.

Συνεπώς, αρχικά, παραθέτονται οι βασικές έννοιες του χώρου πάνω και κάτω από το έδαφος και γίνεται ιστορική αναδρομή στη σχέση του ανθρώπου με τη γη. Αναλύονται ιστορικά παραδείγματα υπόσκαφης αρχιτεκτονικής ανά τον κόσμο, τα οποία ξεχωρίζουν για τις τεχνικές τους παρεμβάσεις στο υπέδαφος μέχρι και σήμερα. Θα γίνει συλλογή συμπερασμάτων για τους λόγους που οδήγησαν, ιστορικά, τους ανθρώπους στο υπέδαφος και τα οφέλη που πρόσφερε ο χώρος αυτός.

Στη συνέχεια, θα μελετηθούν σύγχρονα υπόσκαφα έργα διαφόρων χρήσεων (κατοικία, αποθήκευση, αθλητικές εγκαταστάσεις, κτλ.). Θα αναλυθούν οι αιτίες που οδήγησαν τους αρχιτέκτονες-μελετητές να στραφούν στο υπέδαφος και θα εξεταστούν τα ωφέλη της αξιοποίησης του υπόγειου χώρου.

Τα σπήλαια προστάτεψαν την ανθρωπότητα εκατομμύρια χρόνια πριν, το υπέδαφος «έδωσε στέγη» στους αρχαίους πολιτισμούς. Σήμερα, η επιστροφή στο υπέδαφος και η αξιοποίηση του, όπως τότε, παρέχουν ξανά μια ευκαιρία βελτίωσης της ανθρώπινης ζωής.