Η μακέτα είναι ευρέως διαδεδομένη ως μέσο αναπαράστασης και έκθεσης. Πέραν όμως από αυτή τη χρήση πλέον έχει εξελιχθεί δημιουργώντας τον τομέα των ειδικών προπλασμάτων. Παρακλάδι αυτού του τομέα είναι οι μακέτες που χρησιμοποιούνται ως εργαλεία για τη μελέτη του φωτισμού και της αίσθησης ενός χώρου.

Σε μια εποχή που ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός παραμερίζει τον παράγοντα του ‘’χρήστη’’, την ικανοποίηση και τις ανάγκες του, αυτή η έρευνα προσπαθεί να στρέψει το ενδιαφέρον σ’ αυτόν. Άραγε είναι δυνατό να αναπτυχθεί κάποιο σύστημα διερεύνησης προτιμήσεων και με βάση αυτό να αξιολογείται το εκάστοτε εγχείρημα, από το χρήστη για το χρήστη; Και αν ναι το σύστημα αυτό μπορεί να βασίζεται στη χρήση ειδικού προπλάσματος;

Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα προσπαθεί να δώσει η παρούσα ερευνητική εργασία. Για να φτάσουμε όμως εκεί έπρεπε πρώτα να μελετηθούν σε βάθος οι διαφορετικές χρήσεις μακετών στους τομείς της αρχιτεκτονικής και της αναπαράστασης με παραδείγματα από τον 15ο αι. έως σήμερα. Στη συνέχεια έπρεπε να καταγραφούν και να αναλυθούν οι παράγοντες που αφορούν το φυσικό φωτισμό στο χώρο εργασίας καθώς και τα συνήθη συστήματα τα οποία μπορεί να τοποθετηθούν στην πρόσοψη ενός τέτοιου χώρου ώστε να μπορέσουμε να επιλέξουμε τα δείγματα που θα δίνονται ως επιλογές για τον χρήστη. Ο τρίτος τομέας που έπρεπε να μελετηθεί προκειμένου να γίνει σωστά το πείραμα είναι ο τρόπος που κατασκευάζονται οι μακέτες φωτισμού ώστε να έχουν ακριβή αποτελέσματα και να μοιάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο με τον αναπαριστώμενο χώρο. 

Για να εξετάσουμε τη χρήση της μακέτας ως σύστημα διερεύνησης προτιμήσεων του χρήστη διαλέξαμε ως αντικείμενο για την έρευνα πεδίου μας έναν τυπικό γραφειακό χώρο με επίκεντρο της μελέτης την πρόσοψη. Ο λόγος που επιλέξαμε το συγκεκριμένο χωρικό πλαίσιο είναι ότι σε τέτοιους χώρους συνηθίζεται η εφαρμογή διάφορων συστημάτων φωτισμού και σκίασης αλλά και γιατί είναι πολύ σημαντική η συμβολή του φυσικού φωτισμού για την αποδοτικότητα του χρήστη. Κατασκευάσαμε λοιπόν μακέτα ενός γραφείου με διαστάσεις 3x4x5 μέτρα υπό κλίμακα 1:5 όπου η μία όψη έχει τη δυνατότητα να αλλάζει. Δημιουργήσαμε τρείς προσόψεις με διαφορετικά μεγέθη παραθύρου και έξι μοτίβα που αναπαριστούν αντίστοιχα συστήματα σκίασης και στη συνέχεια εξετάσαμε ποια από τις επιλογές ήταν προτιμότερη από τους χρήστες. Οι απαντήσεις που πήραμε συγκρίθηκαν μεταξύ τους στην προσπάθεια να δούμε αν βγαίνουν κάποια ξεκάθαρα ποσοστά για την έρευνα, αυτό θα σήμαινε ότι το μέσο που επιλέξαμε όντως δουλεύει και κατά προσέγγιση ότι η μακέτα μπορεί όντως να αξιοποιηθεί ως σύστημα διερεύνησης προτιμήσεων του χρήστη.