Ο όγκος της αυθαίρετης δόμησης στην Ελλάδα είναι μεγάλος και αποτελεί ένα σύνθετο κοινωνικό, πολεοδομικό και οικονομικό πρόβλημα. Η κατάληψη δημόσιου εδάφους μπορεί να περιλαμβάνει την αυθαίρετη εγκατάσταση ακόμα και σε παράκτιες περιοχές.
Το παρόν ερευνητικό εξετάζει τη μακρά διαδικασία εποίκισης της παραλίας του Επιταλίου, στο νομό Ηλείας. Το εμπειρικό υλικό της έρευνας το προσφέρει ο πληθυσμός από κουφάρια κτιρίων, τα οποία, πάνω στο αμμώδες σεληνιακό τοπίο της παραλίας, συνιστούν ένα αινιγματικό σκηνικό: πάνω του διαβάζεται αφενός η διαδοχή αυθαίρετων ατομικών πρωτοβουλιών και κοινωνικής συνενοχής και αφετέρου ο σπασμωδικός, συνήθως άδικος, κρατικός αυτοσχεδιασμός.
Αφηγούμενοι την ιστορία της ευρύτερης περιοχής του Επιταλίου και τα γεγονότα που οδήγησαν στην κατάληψη της παραλίας από ευτελή παραπήγματα και μονιμότερες κατασκευές, η ερευνητική εργασία επιχειρεί να αξιολογήσει τα πλούσια φυσικά χαρακτηριστικά του οικοσυστήματος, που η εξάπλωση των αυθαίρετων έθεσε σε σοβαρό κίνδυνο. Για να αντιληφθούμε καλύτερα την ποιότητα χρήσης της περιοχής κρίναμε σκόπιμη την περιγραφή της κοινωνικής ταυτότητας των εποίκων.
Σε ένα δεύτερο βήμα, προσεγγίσαμε την ύπαρξη των κατεστραμμένων και διαβρωμένων κτισμάτων - ερειπίων με μια διαφορετική ματιά. Σκελετοί και απομεινάρια μιας διαφορετικής εποχής, φαίνονται τόσο παλιά και ενσωματωμένα στο τοπίο, σαν να ήταν από πάντα εκεί. Η δύναμη της φύσης αφομοίωσε τα υπολείμματα της εγκαταλελειμμένης ανθρώπινης παρέμβασης και τα έκανε μέρος της. Αυτά δεν αποτελούν πλέον οπτικό εμπόδιο, αλλά αποκτούν μια ενδιαφέρουσα οπτική και αισθητηριακή συνθήκη και μετατρέπονται σε πηγή πληροφοριών για την ιστορία της περιοχής. Μάλιστα, από μια ορισμένη οπτική, τα στοιχεία αυτά, εκτεθειμένα και μετασχηματιζόμενα διαρκώς μέσα στο χρόνο της έκθεσής τους, προσδίδουν στο ανολοκλήρωτο έργο της φύσης μια οριακή αξία που, ενδεχομένως, μας επιτρέπει την αναγωγή του τοπίου σε έργο της Land - Art.
Η Εργασία τελειώνει όχι με μία απάντηση αλλά με ορισμένα ερωτηματικά:
- Ο παραβάτης που κατοίκησε την περιοχή ένιωσε τελικά ευτυχισμένος στην εκκρεμότητα και στη θεσμική αστάθεια του «ξένου» εδάφους;
- Το ερειπωμένο τοπίο παραμένει αστικός ιστός ή έχει περιέλθει σε μια διαδικασία βραδείας αποκάθαρσης από τα ίχνη των υλικών παρεμβάσεων και ενσωμάτωσής τους στη δικαιοδοσία μιας νέας τεχνηματικής φύσης;